معنی من

من(مِ)

از. (ترجمان القرآن). ترجمه لفظ ’از’. (غیاث) (آنندراج). یکی از حروف جاره است به معنی ’از’ و در چندین وجه استعمال می گردد:
1- ابتدای غایت، و غالباً در همین وجه به کار رود، چنانکه گروهی برآنند که سایر معانی همگی از همین معنی منشعب شده است و آن هم برای زمان آید و هم برای مکان، مانند ’صمت من یوم الجمعه’ و ’سرت من البلد’.
2- در تبعیض، مانند ’منهم من کلم اﷲ’. (قرآن 253/2).
3- در بیان جنس وتفسیر و در این معنی بیشتر پس از ما و مهما واقع می گردد. کقوله تعالی: ’مایفتح اﷲ للناس من رحمه فلا ممسک لها’. (قرآن 2/35). و ’مهما تأتنا به من آیه’. (قرآن 132/7). در همین معنی بدون ما و مهما نیز آید، مانند ’فاجتنبوا الرجس من الأوثان’. (قرآن 30/22).
4- برای تعلیل آید، مانند ’مما خطیئاتهم اغرقوا’. (قرآن 25/71). و ’ذلک من نباء جأنی’.
5- بدل را آید، مانند ’اء رضیتم بالحیاه الدنیا من الاّخره’. (قرآن 38/9). و ’لن تغنی عنهم أموالهم ولا أولادهم من اﷲ شیئاً’ (قرآن 10/3) ، ای بدل طاعهاﷲ او بدل رحمهاﷲ.
6- مرادف عن آید، مانند ’فویل للقاسیه قلوبهم من ذکراﷲ’. (قرآن 22/39). و ’یا ویلنا قدکنا فی غفله من هذا’. (97/21).
7- مرادف ’با’ آید، مانند ’ینظرون من طرف خفی’. (قرآن 45/42).
8- مرادف فی آید، مانند ’اًذا نودی للصل̍وه من یوم الجمعه’. (قرآن 9/62).
9- مرادف عند آید، مانند ’لن تغنی عنهم أموالهم و لا أولادهم من اﷲ شیئاً’. (قرآن 10/3).
10- مرادف ربما آید و در این صورت به ما متصل گردد، مانند:
و انا لممّا نضرب الکبش ضربه
علی رأسه تلقی اللسان من الفم.
11- مرادف علی آید، مانند ’و نصرناه من القوم’. (قرآن 77/21).
12- فصل را آید و در این صورت داخل می شود میان دو چیز متضاد، مانند ’و اﷲ یعلم المفسد من المصلح’. (قرآن 220/2). و ’حتی یمیز الخبیث من الطیب’. (179/3).
13- غایت، مانند ’رأیته من ذلک الموضع’، فجعلته غایه لرؤیتک ای محلاً للابتداء والانتهاء.
14- تنصیص بر عموم و در این صورت زائده باشد، مانند ’ماجأنی من احد’.
15- توکید عموم و آن نیز زائده باشد، مانند ’ماجأنی من احد، او من دیار’.
16- به معنی منذ آید، مانند ’مارأیته من سنه’، ای منذ سنه. (از منتهی الارب) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از مغنی اللبیب). گاه در اضافه به الف و لام، نون را حذف می کنند مانند ملکذب ای من الکذب. (ناظم الاطباء). رجوع به مغنی اللبیب شود.
- من الباب الی المحراب، از در تامحراب. از اول تا آخر. از آغاز تا پایان.
- من البدو الی الختم، از ابتدا تا انتها. از آغاز تا پایان.
- من الثری الی الثریا، از خاک تا ستارۀ ثریا. از کرۀ خاک تا ستارۀ پروین. از زمین تا به آسمان.
- من باب، از جهت. از باب. و به صورت اضافه آید، چون: من باب تأکید گفت...
- من باب مثل، مثلاً. بعنوان مثل.
- من بعد، پس از این. از این پس:
من بعد مکن چنان کز این پیش
ورنه به خدا که من از این پس
بنشینم و صبر پیش گیرم
دنبالۀ کار خویش گیرم.
سعدی.
یک چند به خیره عمر بگذشت
من بعد بر آن سرم که چندی
بنشینم و صبر پیش گیرم
دنبالۀ کار خویش گیرم.
سعدی.
- من تحت القرط، از بن گوش. بدون تردید و چون و چرا.
- من جمله، از جمله.
- من جمیعالجهات، از هر جهت.
- من جمیعالوجوه، از همه جهات. من جمیعالجهات.
- من حیث المجموع، بر روی هم. روی هم رفته. مجموعاً: من حیث المجموع کارم خوب نیست.
- من حیث لایحتسب، از آنجا که گمان نرود.
- من عندی، از پیش خود. من درآورده. سرخود.
- من قرطالاذن، از بن گوش: تا آخر کار مطاوعت، من قرطالاذن، لازم گشت. (نفثهالمصدور چ یزدگردی ص 31).
- من کل الوجوه، از هر جهت و جهات. از همه رویها. از هر روی. از هر وجه.
- من کل وجه، از هر روی. از هر جهت: چندانکه پیش و پس نگریستم، طریق خلاص من کل وجه باریک... دیدم (نفثهالمصدور چ یزدگردی ص 86).
-من لدن، از جانب. از نزد.
- منها، از ’من’ + ’ها’ (ضمیر مؤنث). و رجوع به همین کلمه شود