جمع واژۀ مغ. رجوع به مغ شود، مغان در اصل قبیله ای از قوم ماد بودند که مقام روحانیت منحصراً به آنان تعلق داشت. آنگاه که آیین زرتشت بر نواحی غرب و جنوب ایران یعنی ماد و پارس مستولی شد مغان پیشوایان دیانت جدید شدند. در کتاب اوستا نام طبقۀ روحانی را به همان عنوان قدیمی که داشته اند یعنی آترون می بینیم اما در عهد اشکانیان و ساسانیان معمولاً این طایفه رامغان می خوانده اند. (فرهنگ فارسی معین) : برفتند ترکان ز پیش مغان کشیدندلشکر سوی دامغان. فردوسی. پیش دو دست او سجود کنند چون مغان پیش آذر خرداد. فرخی. بر در شبهت مدار عقل که ناخوش بود بر سرزند مغان بیم رقم ساختن. خاقانی. مرا ز اربعین مغان چون نپرسی که چل صبح در مغسرا می گریزم. خاقانی. بخواه از مغان در سفال آتش تر کز آتش سفال تو ریحان نماید. خاقانی. گر مغان را راز مرغان دیدمی دل به مرغ زندخوان دربستمی. خاقانی (دیوان چ عبدالرسولی ص 508). در توحید زن کاوازه داری چرا رسم مغان را تازه داری. نظامی. برآمد ناگه آن مرغ فسون ساز به آیین مغان بنمود پرواز. نظامی. رو بتابید از زر و گفت ای مغان تا نیاریدم ابوبکر ارمغان. مولوی. در خانقه نگنجد اسرار عشق و مستی جام می مغانه هم با مغان توان زد. حافظ. - پیر مغان،رجوع به همین مدخل شود. - خرابات مغان: در خرابات مغان نور خدا می بینم این عجب بین که چه نوری ز کجا می بینم. حافظ. رجوع به خرابات شود. - دیر مغان، عبادتگاه. معبد زرتشتیان: از دیر مغان آمد ترسا بچه ای سرمست بر دوش چلیپایی خوش جام میی در دست. شاه نعمت الله. و رجوع به ترکیب دیرمغان ذیل دیر شود. - کوی مغان، جایگاه مغان. کوی زرتشتیان: بامدادان سوی مسجد می شدم پیری از کوی مغان آمد برون. خاقانی. سفر کعبه به صد جهد برآوردم و رفت سفر کوی مغان است دگر بار مرا. خاقانی. ، دختر خوشگل زیبا، میکده و شرابخانه. (ناظم الاطباء) (ازفرهنگ جانسون)
