یکی از بخشهای مهم شهرستان شاه آباد، این بخش در شمال باختری شهرستان و شمال بخش کرند واقع شده و مشخصات جغرافیایی آن به شرح زیر است: حدود: از طرف شمال به دهستانهای سنجابی، ولدبیگی، باباخانی، از خاور به دهستانهای سنجابی، باوندپور، حومه شاه آباد و از جنوب و باختر به بخش کرند و پشت تنگ ذهاب محدود است، موقع طبیعی: منطقه ای است کوهستانی و محصور به کوههای مرتفع به طوری که راههای خروجی از دهستان جز معبر رود خانه زمکان عموماً از گردنه ها میگذرد، رود خانه زمکان در وسط دهستان جاری و اکثر قراء آن در طول درۀ رود خانه مذکور و شعب آن واقع شده است، دامنۀ ارتفاعات جنوبی دهستان جنگل کوتاهی است که اشجار آن اکثر بلوط و کمتر مازوگویج است، آب وهوای دهستان به طورکلی سردسیر ولی هوای قرائی که در سینۀ ارتفاعات واقع شده اند، سردتر از هوای قراء مجاور رودخانه میباشد، ارتفاعات: کوه مهم و مرتفع دالاهو در سرتاسر جنوب دهستان واقع و خطالرأس آن، حد طبیعی این دهستان با دهستان بیونیج بخش کرند میباشد، بلندترین قله های این کوه از شمال باختری به جنوب خاوری عبارتند از: قلۀ شاهان واقع در جنوب مراتع پالان به ارتفاع 2562 و قلۀ آفتابی برز در جنوب زیارتگاه خوبیار به ارتفاع 2455 و قلۀ گله زرد هفت چشمه در جنوب آبادی براوند به ارتفاع 2207 و قلۀ صیادان به ارتفاع 2176 گز، از قلۀ صیادان به بعدکوه دالاهو کاسته می شود و بالاخره به وسیلۀ رود خانه زمکان قطع میگردد، امتداد کوه مذکور بعد از رودخانه مجدداً مرتفع شده تا گردنۀ پنج سوار که راه فرعی گهواره به شاه آباد از آن منتهی میشود، منتهی ارتفاع آن چندان نیست و قلل مشخصی ندارد، از گردنۀ پنج سوار در جهت شمال منحرف و با قوس محسوس به قلۀ باریکه و گردنۀ امیرخان و قلۀ قاضی و گردنۀ بیگلر منتهی میگردد، از گردنۀ مذکور به بعد به تدریج به ارتفاع افزوده شده در شمال دهستان به کوه بنی گز مشهور است، چنانکه ذکر شد کوههای مذکور از طرف جنوب خاوری و شمال این دهستان را احاطه نموده است، ارتفاع گردنۀ پنج سواره 1800، قلۀ کوه باریکه 2320، گردنۀ امیرخان 1915، قلۀ قلعه قاضی 2460، گردنۀ بیگلر 1558 و قلۀ بنی گز واقع در شمال آبادی باباکوسه 2287 گز است، ارتفاع قصبۀ گهواره از سطح دریا 1464 گز است که 52 گز از شهر کرمانشاه مرتفعتر است، رودخانه: رود خانه مهم دهستان که در وسط دهستان جاری است و کلیۀ مجاری میاه سیلابی به آن محلق میشود و از درۀ بیونیج سرچشمه میگیرد در 1000 گزی علیای آبادی توت شامی آب آن زیاد شده آبادیهای توت شامی، گوراجوب ها، صفرشاه و قصبۀ گهواره و سایر قراء واقع در طول خود را مشروب میکند و در پائین آبادی بکربیگ از دهستان خارج می شود و وارد دهستان باباجانی می گردد، از شعب متعددی که از ارتفاعات جنوبی و خاوری و شمالی دهستان به این رود محلق میشونددو رشتۀ آن همیشه دارای آب و قابل ذکر می باشد و بقیه در فصل بهار و باران دارای آب هستند و سایر ایام خشک رودی بیش نیستند، آن دو شعبه عبارتند از: 1 - رود خانه برشاه که سرچشمۀ آن از سینه کوه آفتابی برز و چشمه جویبار است، در طول خود چندین آبادی را مشروب می کند و در بالای آبادی عزیزخان کاکا به رود خانه زمکان می ریزد، 2 - رود خانه چم شاهمار که از آبادی سرتختگاه سرچشمه گرفته، پس از مشروب نمودن چند قریۀ مجاور خود آن هم در حدود آبادی عزیزخان کاکا به رود خانه زمکان میریزد، آب مزروعی و مشروب دهستان از زه آب رودخانه های مذکور و چشمه سارهای متعدد تأمین میشود، محصول عمده دهستان غلات، حبوب، لبنیات و توتون است، توتون قصبۀ گهواره و قراء گوراجوبها، توت شامی، صفرشاه و سیاهانه در کرمانشاه و کردستان به خوبی مشهور است، دهستان گوران از 13 آبادی بزرگ و کوچک تشکیل شده و جمعیت آن در حدود 18هزار تن است و مرکز دهستان قصبۀ گهواره و قراء مهم آن به شرح زیر است: توت شامی، گوراجوب، گورگاورز، چقابورکاکی، بیرقوند و جاماسب، در ازمنۀ قدیم هشت تیره زیر در این دهستان سکونت داشته اند:1 - گهواره، 2 - قلخانی اسپری، 3 - قلخانی بهرامی، 4 - تفنگچی، 5 - طایشه ای، 6 - دانیالی، 7 - بی بیان، 8 - نیریژی، ولی امروز از 3 طایفۀ طایشه ای، بی بیان و نیریژی عده قابل ملاحظه ای وجود ندارد و در نتیجۀ اختلاف با سایر تیره ها متواری و حتی قسمتی به کشور عراق مهاجرت نموده اند، در حال حاضر تیره های زیر در این دهستان ساکن میباشند (صورت زیر تعداد قراء، سکنه، خانوار و نفر را به طور تقریب و نزدیک به تحقیق نشان میدهد) : نام تیره تعداد ده خانوار تن گهواره 27 1000 5470 اسپری قلخانی 18 670 3700 بهرامی قلخانی 18 420 2120 تفنگچی 30 780 3870 سادات حیدری 17 450 2270 دانیالی 3 100 570 جمع 113 3420 18000 عده ای از ساکنان دهستان به خصوص تیره قلیخان زمستان برای تعلیف احشام خود به گرمسیر پشت تنگ ذهاب و جیگران میروند، (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5)
