شهری است در اسپانیا دارای 103000 جمعیت که آن را فنیقیان بنیاد کردند و رومانیها آباد ساختند و آنگاه خلفای اموی اندلس آن را پایتخت خود قرار دادند. در روزگار آنان این شهر رونق و جلای بیشتری گرفت و بناهای مجللی در آن بنیاد گشت که از آن جمله میتوان کاخ زهرا را نام برد. قرطبه مسقطالرأس سینیکای فیلسوف و لوقانوس و ابن رشد است. (ذیل المنجد). این شهر بر کنار نهر وادی کبیر است و در آن آثار عربی بسیاری است. بزرگترین آنها مسجد جامعی است که به دست عبدالرحمان ساخته شده است (590*425 قدم) ، و آن پس از کنیسۀ قدیس پطرس بزرگترین کنیسۀ مسیحیان رومانی است. گویند قرطاجی ها این شهر را بنیاد کردند و از سال 711 تا 1236 میلادی به دست اعراب بود. جمعیت آن به سال 1954 میلادی 180000 تن بوده است. (الموسوعه العربیه). رجوع به فهرست کتاب الحلل السندسیه شود
