ابن اصبغبن محمد بن یوسف بن ناصح بن عطاء بیانی، مکنی به ابومحمد آزادشدۀولیدبن عبدالملک. یکی از پیشوایان علم و ادب و از حافظان بود. اصل او از بیانه است. در قرطبه سکونت گزید و در همانجا به سال 340 هجری قمری در سن پیری وفات یافت. گفته اند که تا دو سال پیش از مرگش چیزی از وی شنیده نشد. وی از جماعتی از دانشمندان حدیث شنیده و تألیفاتی دارد. از اوست: 1- کتاب الحمر. (در سنن). 2- کتاب فی احکام القرآن که بر ابواب کتاب اسماعیل بن اسحاق قاضی نوشته شده. 3- کتاب المجتنی که بر ابواب کتاب ابن الجارود ’المنتقی’ نوشته شده. ابومحمد علی بن احمد گوید المجتنی دارای احادیثی بهتر و سندهائی عالیتر و خلاصه سودمندتر از کتاب المنتقی است. 4- کتابی در فضائل قریش. 5- کتابی در ناسخ و منسوخ. 6- کتابی در غرائب احادیث مالک بن انس که در ’الموطاء’ نیست. 7- کتابی در انساب. 8- بر الوالدین. 9- الصحیح. این کتاب به سبک صحیح مسلم نوشته شده است. 10- بدیع الحسن. بزرگی و جلالت و پاک سرشتی وی به حدی بود که زبانزد همه گشت و جماعتی از فضلای شهر او از او روایت کنند. رجوع به معجم الادباء چ 2 ج 6 ص 154 و بغیه الوعاه ص 375 و تذکره الحفاظ ج 3 ص 67 و بغیه الملتمس ص 433 و الاعلام زرکلی چ 2 ج 6 ص 7 و کشف الظنون ج 2 ص 1920 شود
