ابن عبیدالله بن خاقان بن عبدالقیسی الاشبیلی الوزیر، معروف به فتح بن خاقان و مکنی به ابونصر. او کاتب و مورخ بود. در اشبیلیه به سال 470 هجری قمری / 1078 میلادی به دنیا آمد و در آنجا رشد کرد. وی بسیار سفر میکرد، و در مراکش به سال 529 هجری قمری / 1134 میلادی به قتل رسید. از نوشته های او یکی ’قلائدالعقیان’ است درباره شعرای مغرب (افریقای شمالی) و دیگر ’مطمح الانفس و مسرح التأنس فی ملح اهل اندلس’. (از اعلام زرکلی ص 766). او در کتاب قلائدالعقیان شرح حال شعرای مغرب را به بهترین عبارت نوشته است. گویند هنگامی که در اندیشۀ تألیف این کتاب بود به تمام امیران و وزیران و اعیان اندلس که اهل شعر و ادب بودند پیام فرستاد و آنها را از اندیشۀ خود آگاه کرد و از آنها خواست که نمونه ای از شعر یا نثر خود را برای وی بفرستند تا در کتاب خویش بیاورد، آنان نمونۀ آثار خود را با کیسه های دینار برایش میفرستاده اند. وی کسانی را که صله ای برایش فرستاده اند ستوده است و آنها را که از نیکی به او تغافل کرده اند هجا کرده است. این کتاب بارها در فرانسه و مصر و جاهای دیگر به چاپ رسیده است. کتاب دیگر او نیز به طبع رسیده است. (از معجم المطبوعات ستون 1434 و 1435) ابن وشاح الازدی الموصلی، مکنی به ابومحمد. ابن الجوزی او را در شمار گزیدگان عباد اهل موصل نام برده و حکایاتی از صبر و زهد و تضرع وی آورده است. وفات او را به سال 170 هجری قمری نوشته اند. (از صفهالصفوه ج 4 ص 155)
