امیر ابوسعید نشوان بن سعید بن نشوان حمیری، معروف به قاضی (و مکنی به ابوالحسن (ریحانه الادب)) . از اشراف و بزرگ زادگان و علمای یمن در قرن ششم هجری. وی شاعرو ادیب نیز بود. او خود را از نوادگان پادشاهان باستانی آن کشود (أذواء) و از نژاد قحطان میشمرد. و بسیار بخود و خاندان خویش مینازید. و در برتری نژاد قحطان بر عدنان شعرها سروده است، ولی به گفتۀ قفطی شعر او دانشمندانه و بی مزه است. در زمان او یمن به دست بزرگان و اشراف بخش بخش شده بود و ازین روی او هم بفکر حکمرانی افتاد و از نفوذ مذهبی خویش در مردم کوه ’صبر’ استفاده کرد و چند دژ لشکری را گرفته خود را امیر و ملک خواند. وفات او را در 24 ذی حجۀ 573 هجری قمری نوشته اند، ولی چنانچه از دیباچۀ کتاب شمس العلوم برمی آید این کتاب در رمضان سال 575 نگارش یافته و بنابرین مرگ وی پس از این تاریخ باید باشد. از آثار اوست: 1- کتاب القوافی، که نسخۀ آن در لیدن هست. 2- حورالعین، که بکوشش کمال مصطفی با پیش گفتار و حاشیه درمصر بسال 1948 میلادی در 375 صفحه چاپ شده است. 3- شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، که از کتب مهم لغت است و آن را در قرن ششم نوشته است که نسخه ای از آن در کتاب خانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است. 4- القصیده الحمیریه، یا نشوانیه، در تاریخ شاهان یمن است و آن خلاصه ای است از ’السیره الجامعه لاخبار ملوک التابعه’، این کتاب را فون کریمر در لایپزیک در سال 1865 میلادی چاپ کرد. و کاپیتان پریدو آن را به انگلیسی ترجمه و در سال 1879 میلادی چاپ کرد. 5- گلچین از شمس العلوم، آنچه درباره یمن در این کتاب بوده استخراج شده و بکوشش عظیم الدین احمد بوسیلۀ بنگاه اوقاف گیب با فهرست اعلام در 119 صفحه درلیدن بسال 1916 میلادی چاپ شده است. 6- التبیان فی تفسیر القرآن. 7- احکام صنعاء و بید. 8- وصیت نامه برای فرزندش جعفر. 9- منظومه در ماههای رومی. 10- کتابچه در صرف عربی. (از فهرست کتاب خانه اهدائی مشکاه به کتاب خانه دانشگاه تهران ج 2 ص 420 و ریحانه الادب ج 3 ص 115 از تذکره النوادر). و نیز رجوع شود به معجم الادباء، زیر عنوان نشوان، و کشف الظنون، زیر عنوان شمس العلوم، و جرجی زیدان در آداب الغه العربیه، قرن ششم
