ابن محمد بن الصباح النیلی رحمه الله از کبار اصحاب ابوعثمان حیری است. مات سنه اثنین و ثلثمائه (302 هجری قمری). ابوعثمان مغربی وی را گفت خواهی ترا پندی دهم که پنجاه سال است تا خلق را پند میدهم و نمیپذیرند؟ گفت خواهم. گفت تهمت بر کردار خود نه تا باقیمت گردد و تهمت از خلق برگیر تا جنگ برخیزد. شیخ الاسلام گفت که صحبت با الله تعالی سه جزو است: دیدن فضل او و عیب خود و عذر خلق و این را چهارم نیست. عذر خلق بین که همه آن میرود که او میخواهد ایشان زیر قضا و قدر و حکم او مضطراند و عیب خودبین تا منت یاد آید. شیخ الاسلام گفت ابوعثمان نصیبی گفت که شبلی گفت که دست به سر ابویعقوب میدانی فرودآوردم در آن وقت که به مصر میرفتم گفتم خیرک الله. هیچ موئی نبود بر تن او که نگفت آمین. (نفحات الانس ص 58)
