جدول جو
جدول جو

معنی ط

ط
نشانۀ حرف نوزدهم از حروف تهجی عرب، و نام آن طاء و طی و ط است و نیز آن را طاء مشاله نامند و آن از حروف مطبقه و حروف هفت گانه مستعلیه و هم مصمته و محقوره و مهجورۀ نطعیه است و در حساب جمل آن را به 9 دارند و در شمار ترتیبی نمایندۀ عدد شانزده است و در تجوید رمز وقف مطلق باشد و در کتب حدیث نشانۀکتاب الموطاء مالک است و در موسیقی علامت طنین است ودر نجوم نشان برج جدی و این حرف یکی از حروف هشت گانه است که در فارسی نیامده است، لیکن در بعض کلمات فارسی برای رفع اشتباه با حرف دیگر این صورت در کتابت آید مانند: طراز و طپیدن و طپانچه و طبرستان و طافته به معنی پارچۀ مخصوص ابریشمین و امثال آن، و گاهی در کتب قدیمه تلخ به معنی (مرّ) را طلخ نوشته اند،
ابدالها:
> در عربی گاه به ’دال’ بدل شود:
طبق = دبق،
عجالط = عجالد،
طغر = دعر،
طوران = دوران،
اجتلاط = اجتلاد،
نمط = نمد،
بطغ = بدغ،
> گاه به ’فا’ بدل شود:
حلط = حلف،
> گاه به ’زاء’ معجمه بدل شود:
عجالط = عجالز،
’ در تعریب:
> بدل ’دال’ آید:
قنّبیط = غنبید،
> گاه بدل ’تاء’ منقوطۀمثناه باشد چون:
طبرستان = تبرستان،
طنجه = تنگه
لغت نامه دهخدا