حاج میرزا محمدحسین قریب. ملقب به شمس العلماء و متخلص به ربانی (متولد گرکان از توابع آشتیان، 1222 متوفای 1305 ه. ش.). وی مقدمات علوم را در زادگاه خود گرکان آموخت. سپس برای تکمیل تحصیلات به قم شتافت ودر آنجا به تحصیل فقه، اصول، حدیث، تفسیر و ضمناً به تتبع در ادبیات فارسی و عربی پرداخت. از آنجا سفری به عتبات کرد و سه سال در محضر میرزای شیرازی و دیگر علمای عصر به تحصیل و تکمیل علوم دینی اشتغال داشت و بعد از مراجعت به ایران مدتی نیز نزد میرزا علی محمد صفا که از خطاطان معروف آن زمان بود به تعلیم خطاشتغال داشت و خط نستعلیق را به شیوۀ استاد خود می نوشت. در سال 1266 ه. ش. برای تعلیم زبان و ادبیات فارسی به آقاخان (سوم) از ایران یک تن استاد خواستند. شمس العلماء بدین خدمت نامزد گردید و به هندوستان (بمبئی) رفت. از سال مزبور تا سال 1275 ه. ش. در آنجا به تعلیم و تربیت آقاخان و ترویج دیانت اسلام مشغول بود. در سال اخیر بسبب ناسازگاری آب و هوا و علاقه به موطن خود به ایران بازگشت و بنابه دعوت مخبرالسلطنه هدایت در مدرسه علمیه و مدرسه نظام سابق و سپس در مدرسه علوم سیاسی به تدریس زبان و ادب فارسی پرداخت. در سال 1284 با کسب اجازه از وزارت معارف به ترکستان و استانبول و قفقاز مسافرت کرد و به زیارت بیت الله الحرام مشرف گردید و پس از مراجعت به ریاست مدرسه علمیه منصوب شد. ضمناً چند ساعت در مدرسه علوم سیاسی و دارالفنون به تدریس فارسی و عربی اشتغال داشت و تا پایان عمر از تدریس دست نکشید. از سال 1283 تا 1288 هجری شمسی به تألیف کتاب ’ابدع البدایع’ در فن بدیع مشغول بود و آن به طبع رسیده. در سال 1293 به عضویت دیوان عالی تمیز (دیوان کشور) منصوب شد و در 83سالگی وفات کرد. وی به فارسی و عربی شعر می سرود و کتابهایی در معانی و بیان و منظومه ای در فقه و اصول پرداخته که تاکنون به طبع نرسیده و کتابی هم به نام ساز وآهنگ باستان دارد که چاپ شده است. جنازه وی را در (ابن بابویه) دفن کرده اند. (از فرهنگ فارسی معین)
