اسبابی که با آن به کمک سایه وقت را اندازه توان گرفت. ساعت ظلی. ساعت شمسی. ساعت شمسیه. مزوله. شاخص. و آن چنان است که میله ای را عمود بر سطح افقی نصب کنند و با اندازه گیری درازای سایه، ساعات مختلف روز را اندازه گیرند. اصول ساعت آفتابی از همان روزگار باستان شناخته شد. در روم در دورۀ اگوست (مقارن میلاد مسیح) یک ساعت آفتابی در میدان بزرگی نصب کرده بودند که ستون آن سی گز بلندی داشت. در قرون جدید دو ساعت از این نوع بسیار معروف به وده است: یکی از آن کلیسای سنت پطرون در بولونی از شهرهای ایتالیا که بسال 1653 میلادی به دست کاسینی ساخته شد و دیگری در کلیسای سن سولپیس در پاریس که بسال 1752 به دست لمونیه نصب گردید
