ابن ابوعثمان موسی بن عثمان بن موسی بن عثمان بن حازم حازمی همدانی، ملقب به زین الدین ومکنی به ابوبکر (548 یا 549- 584 ه. ق) حافظ و زاهد بود. در همدان حدیث شنید سپس به بغداد و شام و موصل و شیراز و اصفهان و بسیاری از شهرهای آذربایجان مسافرت کرد. تألیفات بسیاری در حدیث از او بجا مانده است از جمله: الناسخ والمنسوخ و الفیصل در رجال و العجاله در نسب و کتاب مااتفق لفظه و افترق مسماه درنامهای جغرافیایی و سلسله الذهب در احادیث مروی از امام شافعی از طریق احمد بن حنبل و شروط الائمه و غیره... در بغداد توطن گزید و آخرالامر در عنفوان جوانی درگذشت و در مقبرۀ شونیزیۀ بغداد مقابل قبر جنید دفن گردید. (از وفیات الاعیان چ بیروت ج 4 صص 294-295)
