زاب اعلی نام دو نهر است در عراق یکی زاب اعلی واقع بین موصل و اربل است که از قلۀ کوهی، در مرز آذربایجان سرچشمه میگیرد. این رود در آغاز جریان در مسیر خود برنگ سرخ تیره است و پس از عبور از کوهها و صحراها و فراز و نشیبها بتدریج صافی گردد تا آنکه به محلی موسوم به باشزا که تا موصل دو مرحله فاصله دارد و متعلق به یزید بن عمران برادر خالد بن عمران موصلی بوده وارد شود و دراین نقطه کاملاً صافی گردد (این باشزا جز آن است که در راه نصیبین است) . سپس امتداد یابد و از مرج، که از کوره ها و محال موصل است عبور کند و سرانجام در دجله فروریزد. و قطعۀ اخیر آن را چون جریان آب آن بسیار تند است زاب مجنون گویند. (از معجم البلدان)
