جدول جو
جدول جو

معنی خالد ابن عبدالملک مروروذی

خالد ابن عبدالملک مروروذی
ابن عبدالملک مروروذی از راصدین بزرگ اسلام است که از اهل مرورود خراسان بوده معاصر مأمون خلیفۀ عباسی است و به امر خلیفه به رصد کواکب در سالهای 215 و 216 و 217 هجری قمری اشتغال جست. رفقای او در امر رصد سندبن علی مأمونی و جوهری و یحیی بن ابی منصور بوده اند. پسر خالد محمد ونواده اش عمر هر دو از علمای ریاضی بوده اند. صاحب گاهنامه میگوید: سال وفات خالد بن عبدالملک را بتحقیق نیافتم و بنظر بعد از 218 هجری قمری که فوت مأمون اتفاق افتاد حیات داشته است. (از گاهنامۀ سیدجلال طهرانی 1310 هجری شمسی ص 63). همایی در پاورقی التفهیم آرد: خالد بن عبدالملک مروروذی یا مرورودی (بنا به قانون ابدال ’دال’ و ’ذال’ فارسی) از منجمین بزرگ عالم است و در بین سالهای 215 و 218 هجری قمری از طرف مأمون مأمور شد تا از روی اختلاف ارتفاع ستارۀ قطبی مسافت یک درجۀ نصف النهار زمین را پیدا کند او با سندبن علی و علی بن عیسی اسطرلابی و ابوالبختری و به نوشتۀ خفری با احمد سجزی در دشت سنجار شام به این کار بدین طریق اقدام کرد: از آن نقطه که ارتفاع قطب را رصد کرده بودند دسته ای با خالد بن عبدالملک مروروذی و سندبن علی بسمت شمال و دسته ای با علی بن عیسی اسطرلابی و ابوالبختری و احمد سجزی به سمت جنوب رهسپار گشتند و در رفتن و برگشتن مسافت را درست پیمودند نتیجه این شده که یک درجۀ قوس نصف النهار زمین هیجده فرسنگ و هشت نهم فرسنگ، یعنی 65 میل و دوثلث میل است. (از پاورقی کتاب التفهیم ابوریحان بیرونی چ همایی ص 160 و 163)
لغت نامه دهخدا