سلطان مراد میرزا فرزندعباس میرزا و برادر محمدشاه قاجار و عموی ناصرالدین شاه و سردار سپاه او بود در زمان وی محمد امین خان شاه خوارزم (خیوه) به مرو دست اندازی کرد. ناصرالدین شاه حسام السلطنه را با کمک فریدون میرزا فرمانفرما به جنگ او گسیل داشت. در نقطه یی بنام آق دربند نزدیک سرخس سپاه مختلط ازبک و ترکمان شکست خورد و محمد امین خان کشته گردید (1271 هجری شمسی) اما دولت تزاری مانع از اشغال حوضۀ علیای جیحون شد و ناصرالدین شاه که بقاء سلطنت خاندان قاجار را مدیون تزارها می دید از آنجا صرف نظر کرد و حسام السلطنه را مأمور فتح هرات کرد. اماپس از فتح هرات سپاه انگلیسی به وسیلۀ کشتی در سواحل خلیج فارس پیاده شدند (1272 هجری شمسی) و تا اهواز پیش آمدند. ناصرالدین اینجا نیز تسلیم شد و فرخ میرزاسفیر ایران در پاریس، عهدنامه ای در 15 فصل با انگلستان امضاء کرد. و بموجب آن دولت ایران هرات را تخلیه کرد و استقلال افغانستان را به رسمیت شناخت، و از مجازات خائنین صرف نظر کرد، و کاپیتولاسیون در ایران برقرار گردید. حسام السلطنه مانند دیگر شاهزادگان در تهران بخوشی میگذرانید. خانه های وی در کوچه ای که در مغرب گذر نوروزخان است واقع و به کوچۀ حسام السلطنه معروف میباشد و اکنون بانک پارس در خیابان بوذرجمهری ضلع غربی کوچۀ حسام السلطنه را تشکیل میدهد. حسام السلطنه در تهران درگذشت. رجوع به روضهالصفای ناصری ج 10 ومجلۀ یغما، ش 3 خرداد سال 1339 هجری شمسی ص 140 شود
