أعسم بن الحسن دمشقی نصرانی طبیب. او خواهرزاده وتلمیذ حنین بن اسحاق یکی از نقله و مترجمین کتب سریانی به عربی در دورۀ خلافت مأمون عباسی است. حنین اورا به خوبی ترجمه وصف میکرد و از منقولات وی خوشنودی مینمود و او از جملۀ برکشیدگان بنوالمنجم است و این خاندان او را مرفه میداشتند و به نقل تشویق و تحریص میکردند و محمد بن اسحاق الندیم در فهرست گوید: از خوشبختیهای حنین یکی این است که آنچه را حبیش بن الحسن الاعسم و عیسی بن یحیی و جز آنان نقل کرده اند همگی به حنین منسوب شده است و ما چون به فهرست کتب جالینوس که حنین ترجمه کرده مراجعه می کنیم می بینیم که منقولات حنین اکثر به سریانی بوده و گاهی نیز بعض نقلهای عربی دیگران را اصلاح یا تصفح کرده است -انتهی. و او راست: ترجمه مقالۀ اولی ازاسماء الطبیۀ جالینوس و اصل آن پنج مقاله بوده است آنچه را که ما یافتیم منقول به عربی مقالۀ اولی است به ترجمه حبیش اعسم. تفسیر کتاب الماء و الهواء جالینوس که ترجمه آن از حنین است اصل آن سه مقاله بوده است و حنین دو مقالۀ آن را به عربی ترجمه کرده و حبیش بن حسن تفسیر کرده است. نقل کتاب تشریح حیوان میت جالینوس، یک مقاله. نقل کتاب حیوان حی ّ جالینوس، دو مقاله. نقل کتاب علم بقراط به تشریح از جالینوس، پنج مقاله. نقل کتاب علم ارسطوطالیس به تشریح از جالینوس، سه مقاله. نقل کتاب تشریح رحم جالینوس، یک مقاله. نقل کتاب الحاجه الی النبض جالینوس، یک مقاله. نقل کتاب الحرکهالمجهوله لجالینوس، یک مقاله. کتاب آراء بقراط و افلاطون جالینوس، ده مقاله. نقل کتاب منافع الاعضاء جالینوس، نقل حبیش به عربی و اصلاح حنین، هفده مقاله. نقل کتاب الکیموس جالینوس به عربی، یک مقاله. نقل کتاب ترکیب الادویه جالینوس، یک مقاله. نقل کتاب الریاضه بالکرهالصغیرۀ جالینوس، یک مقاله. نقل کتاب الحث علی تعلم الطب جالینوس.. نقل کتاب الاخلاق جالینوس، چهار مقاله. نقل کتاب فی ان ّ قوی النفس تابعه لمزاج البدن از جالینوس، یک مقاله. و ابن البیطار در مفردات من جمله در کلمه سکبینج از او روایت می آورد. و کتاب الزیاده فی مسائل حنین. (ابن الندیم). و آن ترتیب و تتمیم کتاب ’المسایل’ از حنین بن اسحاق است. و کتاب اصلاح الادویه المسهله و کتاب الادویه المفرده و کتاب الاغذیه و کتاب فی الاستسقاء و مقاله فی النبض علی جهه التقسیم. و نیز او راست: ترجمه تفسیر جالینوس از کتاب عهد بقراط به عربی. ترجمه تفسیر جالینوس از کتاب الماء و الهواء بقراط. ترجمه کتاب الحشایش دیسقوریدس را نیز بدو منسوب کرده اند و بعضی گفته اند از حنین است. و از کتب شانزده گانه جالینوس کتاب تعرف علل الاعضاء الباطنه. کتاب النبض الکبیر. کتاب تدبیر الاصحاء. کتاب حیلهالبرء را نقل کرده است. از کتب جالینوس غیر تصانیف شانزده گانه، نقل کتاب التشریح الکبیر و اختلاف التشریح و تشریح الحیوان المیت و تشریح الحیوان الحی. و کتاب فی علم بقراط بالتشریح و کتاب علم ارسطوطالیس بالتشریح وکتاب تشریح الرحم و کتاب الحاجه الی النبض و کتاب العادات و کتاب آراء بقراط و فلاطن و کتاب منافع الاعضاء و کتاب خصب البدن. و کتاب المنی. و کتاب الکیموس وکتاب ترکیب الادویه و کتاب الریاضه بالکره الصغیره. و کتاب الریاضه بالکره الکبیره. و کتاب الحث علی تعلم الطب و کتاب الاخلاق و کتاب انتفاع الاخیار باعدائهم و کتاب فی ان قوی النفس تابعه لمزاج البدن و کتاب المدخل الی المنطق
