مؤلف مرآت البلدان نویسد: ’از جلگه دینه تقریبا سه هزار قدم که پایین می آیند بدر بند تنگ سنگی میرسندکه ابتدای آبادی ’اسک’ از اینجا شروع میشود. سمت جنوب محدود است بکوه چالک و زردلا و چشمۀ آب معدنی بزرگ اسک از دامنۀ سمت جنوب جریان دارد و آب این چشمه تقریباً مرکب است از ملح طعام و آهک زیادتر و قدری زاج و کمی گوگرد و فورانی دارد از اسید کربنیک یعنی هوای زغالی است این آب معدنی که از چندین موضع میجوشددو سنگ بنظر می آید ولی آنچه جریان دارد و داخل رود خانه لار که سرچشمۀ هزارپی است، میشود بیش از یک سنک و نیم نمیباشد. ظاهراً اجزای معدنی و اجرام ارضی است که متحجر میشود چنانکه حالا از بستر رودخانه تا منبع چشمه تلی که تقریباً سی ذرع ارتفاع دارد و قوس محیط او پانصد ذرع است از اجرام و مواد این آب تشکیل یافته است و آنچه از این اجرام هم اکنون موجود است بواسطۀ لطافت اجرام دیگر که جزء هوا شده است همان آهک تنهاست و شاید قدری گوگرد و نمک هم باقیمانده باشد واین آب، گرمی معتدلی دارد و دور منبع این آب دیواری کشیده شده و بخار و عفونت آب بواسطۀ اسید کربنیک بحدیست که اگر سرآن چشمه باز نباشد و شخصی غیرمعتاد علی الغفله وارد شود مبتلا بصداع میشود بلکه به عقیده اطباء ممکن است دچار سکته گردد. نگارنده وقتی که چادرپوش روی آن زده شده و هوای آنجا حبس بود غفلهً واردشدم و پیش از دو دقیقه طول نکشید که دچار صداع سختی گردیدم و حالم تغییر کرد و این از اثر اسید کربنیک است که در آب میباشد’. (از مرآت البلدان ج 4 ص 246)
