ایلدگز از امراء غزنین و زاولستان. حمداﷲ مستوفی در تاریخ گزیده در ترجمه احوال سلطان محمود بن محمد بن سام بن حسین از پادشاهان غور (545- 609 هجری قمری) آرد:... چون او (محمود) در گذشت غلامش شمس الدین بجای او پادشاه شد و سلطان لقب وی یافت مدتی سلاطین دهلی از نسل او بودند تا سلطان جلال الدین خلج آن تخمه برانداخت و تاج الدین ایلدگزبرغزنین و زاولستان مستولی شد... (تاریخ گزیده ج 1 ص 413). و نیز در ترجمه احوال سلطان قطب الدین محمد تکش خان بن ارسلان بن اتسز گوید. در سنۀ تسع و ستمائه غوریان بر افتادند و ملک ایشان محمد را مسلم شد. سلطان بعد از این بر ملک غزنین بسبب مرگ تاج الدین ایلدگز برملک غوریان مستولی شد... (تاریخ گزیده ج 1 ص 495)
