جمع واژۀ آلت، افزارها، ابزارها، ادوات، سازوبرگ، ساز، ساختگی ها، اسباب، سامان: سکندر بیامد بدشت نبرد همه خواسته سربسر گرد کرد ز تخت و ز خرگاه و پرده سرای ز فرش وز آلات و از چارپای، فردوسی، نگه کرد قارن بتورانیان همه ساز و آلات ایرانیان، فردوسی، - آلات تغذیه، مجموع عضوها که در عمل تغذیه بکار است، - آلات تناسل، عضوها در حیوان از نرینه و مادینه که سبب تولید مثل و نتاج است، - آلات تنفس، اندامها از حنجره و ریه و جز آن که در حیوان وسیلۀ نفس برآوردن و فروبردن است، - آلات جارحه، افزارهای طبیعی و غیرآن از چنگال و دندان و شمشیر و کارد و جز آن که خستن راست، - آلات جنگ، آلات رزم، آلات حرب، سلاح: بفرمای تا ساز و آلات جنگ بیارند پیشم کنون بیدرنگ، فردوسی، که برخیز و درپوش آلات رزم که کوتاه کردیم ما جام بزم، فردوسی، - آلات حیات، آنچه از اعضاء و جز آن که برای دوام زندگی بکار است، - آلات دفاع، آنچه از اعضاء طبیعی و ادوات مصنوع که برای راندن دشمن دارند، - آلات رصدیه، افزارهای علم هیئت، - آلات شکم، حشو، - آلات صوت، عضوهای تن حیوان که آواز از آنها خیزد، چون شش و گلو و کام و زبان و لب و غیره، - آلات لهو، افزار نواختن موسیقی و باختن قمار و مانند آن، - آلات محرّکه، آنچه در تن حیوان از اعصاب و عضلات و جز آن بکار بسط و قبض و حرکت و سکون است، - آلات موسیقی، ابزارهای آن، این کلمه را در تداول فارسی چون علامت جمع در آخر کلمه برای نمودن انواع جنسی آرند، چون: آهن آلات، بلورآلات، ترشی آلات، شیشه آلات و غیره
