ابن محمد بن مروان بن حکم اموی، مکنی به ابوعبدالملک و ملقب به القائم بحق الله و مشهوربه جعدی و حمار. چهاردهمین و آخرین تن از خلفای بنی امیه در شام. به سال 72هجری قمری در الجزیره متولد شد (پدرش والی آنجا بود) و به سال 105 ه. ق. قونیه را فتح کرد. در سال 114 هجری قمری هشام بن عبدالملک او را والی آذربایجان و ارمینیه و الجزیره کرد وی جنگهای بسیاری کرد تا اینکه به سال 126 هجری قمری پس از بقتل رسیدن ولید بن یزید مردم را به بیعت باخویش فراخواند وباسپاهی انبوه قصد شام کرد و ابراهیم بن ولید را از خلافت خلع کرد و خود به سال 127 هجری قمری به خلافت رسید. در ایام او دعوت عباسیان قوت گرفت و وی در جنگی باقحطبه بن شبیب طائی شکست خورد و به موصل گریخت و سپس به بوصیر (از اعمال مصر) رفت و به سال 132 ه. هجری قمری در آنجا بقتل رسید و سر او را به نزد السفاح خلیفۀ عباسی بردند. مردی دوراندیش و باتدبیر و شجاع بود و او را لقب حمار یا حمار الجزیره دادند بسبب جرأت و شهامتش در کارزارها و چون جعدبن درهم مانوی معلم او و فرزندانش بود او را جعدی نیز گفته اند. وی تا هنگام مبایعت مردم با سفاح عباسی مدت پنج سال و یک ماه خلافت کرد و نه ماه بعد به قتل رسید. ابن الندیم درالفهرست گوید جعد، مروان را نیز به دین مانویه آورد. (از الاعلام زرکلی ج 8 ص 96 و الفهرست ابن الندیم)
