جدول جو
جدول جو

معنی اصحاب حدیث

اصحاب حدیث(اَ بِ حَ)
اصحاب حدیث مالک و شافعی و سفیان ثوری و احمد بن حنبل و اصحاب ایشان و غیرهم. (نفایس الفنون). یکی از دو مذهب سنّت و جماعت و آنان پنج فرقه اند:داودیه. شافعیه. مالکیه. حنبلیه. عشریه. (بیان الادیان). و شهرستانی آرد: از مردم حجاز بودند و در زمرۀ اصحاب مالک بن انس و اصحاب محمد بن ادریس شافعی و اصحاب سفیان ثوری و اصحاب احمد بن حنبل و اصحاب داود بن علی بن محمد اصفهانی بشمار میرفتند و آنان را از اینرو اصحاب حدیث میخواندند که عنایت آنان به تحصیل احادیث و نقل اخبار بود و بنای احکام را بر نصوص مینهادند و به قیاس جلی و خفی هنگام یافتن خبر یا اثری رجوع نمیکردند. شافعی (رض) گفت: هرگاه برای من مذهبی بیابید و آنگاه خبری بدست آورید که برخلاف آن مذهب من باشدباید بدانید که مذهب من همان خبر است، و این کسان از اصحاب شافعی بودند: ابوابراهیم اسماعیل بن یحیی مزنی. ربیع بن سلیمان جیزی. حرمله بن یحیی تجیبی. ربیع مرادی. ابویعقوب بویطی. حسن بن محمد بن صباح زعفرانی. محمد بن عبدالله بن عبدالحکم مصری و ابوثور ابراهیم بن خالدکلینی. و این گروه افزون بر اجتهاد شافعی به اجتهادی نمی پرداختند بلکه در آنچه از وی نقل شده بود از لحاظ توجیه و استنباط تصرف میکردند و همه توجیهات و استنباطات خود را از منقولات وی صادر میکردند و به هیچ رو با نظر وی بمخالفت برنمیخاستند. (از ملل و نحل شهرستانی چ مطبعۀ حجازی قاهره ج 1 ص 265) :
خواجه بوبکر حصیری سر اصحاب حدیث
حجت شافعی و معجزۀ پیغمبر.
فرخی.
و رجوع به اصحاب رای شود
لغت نامه دهخدا

واژه‌های مرتبط با اصحاب حدیث

اصحاب الحدیث

اصحاب الحدیث
مراد مالک و افعی وسفیلان ثوری و احمدبن حنبل و داود بن علی بن محمد اصفهانی و یاران ایشان باشد
فرهنگ لغت هوشیار

اصحاب مدین

اصحاب مدین
صاحب حبیب السیر آرد: اکثر علماء اخبار و انبیاء بزرگوار آورده اند که اهل مدین و اصحاب الایکه یک فرقه اند، و ایکه بلغت عربی موضعی را گویند که مشتمل بر اشجار و مرغزار بسیار باشد، و در تفسیر کازرونی (رح) از ابوعبدالله البجلی مرویست که ابجد هوز حطی کلمن سعفص قرشت اسامی سلاطین مدین است و بعثت شعیب علیه السلام در زمان سلطنت کلمن بوقوع پیوسته و به اتفاق مورخان اصحاب ایکه با وجود بت پرستی در مکائیل موازین سبیل ناراستی مسلوک داشتندی و دراهم و دنانیر مغشوش خرج کرده اعلام قطع طریق برافراشتندی و چون شعیب علیه السلام ایشان را به دین قویم و ملت ابراهیم علیه السلام دعوت فرمود جمعی که از صفت فِراست و کیاست بهره ور بودند ایمان آورده متابعتش نمودند و اکثر در مقام معارضه و مجادله راسخ دم و ثابت قدم گشته پیوسته به سخنان درشت خاطر شریف جناب نبوی را می آزردند و چون شعیب علیه السلام ایشان را از عذاب منتقم جبار میترساند تمسخر نموده تقاضای نزول عذاب میکردند، لاجرم خطیب الانبیاء دست دعا برآورده گفت: ربناافتح بیننا و بین قومنا بالحق و انت خیرالفاتحین و حضرت مجیب الدعوات این مسألت را بشرف اجابت اقتران داده در مدین گرمایی عظیم روی نمود چنانچه قوم بیطاقت گشته به فضای صحرا شتافتند و نظر ایشان بر ابرپاره ای افتاد از تاب آفتاب به سایۀ سحاب التجا بردند و آتشی از آن ابر بر مفارق گمراهان باران شده همه را خاکستر گردانید و جمعی از ضعیفان اهل طغیان که در شهر مانده بودند از استماع آواز صیحۀ جبریل به نار جهنم پیوستند و شعیب و متابعانش که هزارو هفتاد نفر بودند از شرر شر آن قوم بداختر نجات یافته هم در آن دیار رحل اقامت انداختند و به اندک زمانی آن مکان را معمور و آبادان ساختند. (حبیب السیر چ خیام ج 1 ص 79). و رجوع به اصحاب ایکه شود
لغت نامه دهخدا

اصحاب حارث

اصحاب حارث
پیروان حارث اباضی بودند که پیشوای آنان حارث بن مزید اباضی با اباضیه درباره قدر بمخالفت برخاست و اباضیه آنان را به کفر نسبت دادند، چه درباره قدراز معتزله پیروی کردند در صورتی که عموم اباضیه در این باره از گفتار اهل سنت پیروی میکردند و معتقد بودند خدای تعالی آفرینندۀ اعمال بندگان است. و رجوع به حارثیه و ملل و نحل شهرستانی چ مطبعۀ حجازی قاهره ج 1 ص 215 و الفرق بین الفرق ص 84 و تعریفات ص 55 شود
لغت نامه دهخدا

اصحاب حیل

اصحاب حیل
گروهی از پزشکان بودند که در فترت میان برمانیدس و افلاطون بسر میبردند. رجوع به اصحاب تجربه و عیون الانباء ج 1 ص 23 شود
لغت نامه دهخدا

صاحب حدیث

صاحب حدیث
آنکه حدیث داند. محدث: موفق امام صاحب حدیثان و همه اعیان گفتند صواب جز این نیست که اگر جز این کرده آید این شهر غارت شود. (تاریخ بیهقی). موفق امام صاحب حدیثان با طغرل برفته بود. (تاریخ بیهقی)
لغت نامه دهخدا