ابورافع القبطی، مولی رسول الله صلوات الله علیه. صحابی است. و نام او را ابراهیم یا هرمز یا سالم ضبط کرده اند. شیخ طوسی در رجال اورا اسلم خوانده گوید: مولی رسول الله است، نجاشی او راابورافع اسلم خوانده. وی بندۀ عباس عم پیغمبر بود و چون اسلام آورد آزاد گردید. سپس نقل کند که او در مکه ایمان آورده مهاجرت کرد و بعد از پیغمبر در جنگهابا علی شرکت کرد. و در کوفه مدیر بیت المال علی بود و دو پسر وی عبیدالله و علی کاتب بیت المال شدند. مؤلف اسدالغابه گوید: نام او هرمز بود، و بقول دیگر نام او را ثابت گفته و گوید قبطی بود و بندۀ عباس بود ووی او را به پیغمبر هدیه کرد، پس در مکه مسلمان شد و هجرت گزید و چون خبر اسلام آوردن عباس را بپیغمبر رسانید پیغمبر او را آزاد کرد. برخی وفات او را بسال 46 هجری قمری نوشته اند. شرح احوال او در الوجیزه و بلغه، و مشترکات طریحی، و کاظمی، و رجال بحرالعلوم و جزآن آمده است. بحرالعلوم گوید: خانوادۀ آل ابی رافع از خاندانهای مهم شیعه محسوبند. و نجاشی روایاتی از او نقل کرده است. (تنقیح المقال ج 1 ص 9 و 10 و 125)
