علی بن اسماعیل بن ابی بشر اسحاق بن سالم بن اسماعیل بن عبدالله بن موسی بن هلال بن ابی برده عامر بن ابی موسی الأشعری صحابی. او پیشوای اشعریان است و اشعریه بوی منسوبند. مولد او درسال 260 یا 270 هجری قمری ببصره بوده است. وی شاگرد ابواسحاق مروزی فقیه و ابوعلی جبائی و نخست پیرو اعتزال بود سپس از قول بعدل و خلق قرآن بگشت و در اصول دین مذهبی نو پدید کرد که بذهن عامه نزدیک و در مذاق متعصبان خوش بود از اینرو بسیاری از مسلمانان راه او گرفتند و جمعی کثیر از علما چون غزالی و ابوبکر باقلانی و امام رازی و شهرستانی و ابواسحاق شیرازی بمتابعت و نصرت طریقۀ وی برخاستند و برخی از ارباب دول که دین را دستاویز پیشرفت مآرب دنیوی خویش می کردند، مانند ایوبیان مصر و شام و موحدین مغرب بترویج عقاید او قیام کردند. و گویند دعابه و مزاح بر او غالب بود و نزدیک پنجاه وپنج کتاب و رساله از تألیفات او نام می برند از جمله: کتاب اللمعه. کتاب الموجز. کتاب ایضاح البرهان. ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن عیاش را کتابی است در رد این کتاب. کتاب التبیین عن اصول الدین. کتاب الابانه. کتاب الشرح و التفصیل فی الرد علی اهل الافک و التضلیل. و کتابی در رد ملاحده و جز آنان. و ابن الندیم او را به عنوان ابن ابی بشر در باب متکلمین مجبره یاد کند. عقاید او در ملل و نحل و نیز کتب کلام مشروح است. وفات او به سال 330 یا 320 و اند بود و وی رادر مشرع الزوایا (ظ. محلتی به بغداد) بخاک سپردند
