مُرَکَّب اَز: دیوان + بیگ + ی نسبت، منصب دار حکومت و رئیس محاکمات شهر. (ناظم الاطباء)، یکی از هفت عضو جانقی دورۀ صفویه به اصفهان. دیوان بیگی در دورۀ صفویه رئیس عدالت و وظایف وی آنچنانکه در تذکرهالملوک مذکور افتاده است چهار گونه بوده: 1- رسیدگی بجرایم کبیره ای که در سراسر کشور رخ دهد. 2- دیوان بیگی کلیۀ محاکم شرعی را تحت نظر داشت و بخصوص مأمور اجرای تصمیمات و احکام آن محاکم بود. 3- دو روز در هفته نیز در خانه خود به امور قضایی مردم رسیدگی میکرد. اما بکارهایی که در صلاحیت مصادر امور اداری بود وارد نمیگشت. 4- دیوان بیگی محکمۀ رسیدگی بشکایات سراسر کشور بود و علیه مقامات ذی نفوذ عالی مرتبه شکایاتی بدو میرسید. (از سازمان اداری حکومت صفوی ص 92)، در عهد صفویه عنوان مأموری بود که بر امور قضائی نظارت داشت و اجرای قوانین و احکام تحت نظر او بود و در کشیکخانه به امور شرعی و در خانه خود به دعاوی رسیدگی میکرد و در نزد شاه تقرب و نفوذ تمام داشت و مقرب الخاقان بشمار می آمد. (دائره المعارف فارسی)
