رنگ دانۀ قرمز طبیعی که از حشره ای به همین نام تولید می شود و برای رنگ کردن پشم و ابریشم به کار می رود، حشره ای کوچک و بیضی شکل به اندازه دانۀ عدس یا نخود که نر آن بال دار است و در روی بوته ای موسوم به کاکتوس یا جیدار تولید می شود، رنگدانه در الکل، اتر، بنزین و آبی که مقدار کمی اسید در آن ریخته باشند حل می شود، کرم رنگ رزان، کرم رنگرزان
کرمیدانه سرخدانک از خرفستران (قرمز نیزجانورکی است که اینک به جای رنگ سرخ به کارمی رود 0) حشره ایست کوچک از راسته نیم بالان و از دسته جوربالان که در آسیا و اروپا و افریقا و همچنین آمریکای جنوبی فراوان است. گونه ماده این حیوان به درشتی یک نخود است ولی نر حشره مزبور بسیار کوچکتر از ماده است و تقریبا بدرشتی یک ارزن می رسد و در داخل کیسه ای ابریشمی مانند که لانه اش می باشد می زید. محل زندگی قرمز دانه بیشتر بر روی درختان بلوط و سرو و کاج و کاکتوس است. ماده ها بدون بالند و اکثر بر روی شاخه های درخت ثابتند و در همان محلی که ثابت هستند پوست درخت را شکافته و تخم ریزی می کنند. بدن ماده ها از غلاف شاخی نسبتا محکمی نیز پوشیده است که علاوه برحفظ خود جانور مانند سرپوشی تخمها را نیز حفظ می کنند بدن قرمز دانه برنگ قرمز است و بهمین جهت از زمانهای سابق بمنظور تهیه رنگ قرمز در رنگرزی و نقاشی از این حشره استفاده می کنند و رنگ قرمز بسیار مرغوبی از آن تهیه می کنند به همین مناسبت این حشره را شکار می کنند. و پس از جمع آوری بوسیله بخارآب یااتر و یا انیدرید سولفورو خفه می کنند و پس از خشک کردن آنها را می کوبند و چون در آب معمولی حل نمی شوند در آب کمی اسید معدنی می ریزند. در اینجا قرمز دانه ها در آب حل شده رنگ قرمز خوبی به محلول می دهند. اگر در آب بجای اسید ماده ای قلیای بریزیم رنگ بنفش حاصل می شود. قرمز دانه در اتر و الکل و بنزین و کلروفرم کاملا محلول است قرمز دود الصباغین
درختچه ایست از تیره مازریون جزو رده دو لپه ییهای بی گلبرگ که ارتفاعش بین 1 تا 2 متر است و در اراضی خشک مناطق بحر الرومی بطور خود رو میروید. این درختچه ریشه ای دراز و ضخیم ساقه ای راست و شاخه های پر برگ دارد و بر روی آنها اثر برگها یی که تدریجا افتاده است مشهود است. برگها یش ضخیم و باریک و نوک تیز و کاملا بی کرک و گلها یش کوچک و معطر و مایل بسفید یا قرمز و مجتمع بصورت خوشه انتهایی است. میوه اش سته و دانه درون آن نسبه کروی و دارا مغز سفید رنگ و روغن دار است. قسمت مورد استفاده این گیاه پوست ساقه آن است که بصورت نوار هایی بطول 60 تا 80 سانتیمتر در بازرگانی عرضه میشود. سطح خارجی این قطعات برنگ خاکستر قهوه یی و سطح داخلی آنها صاف و مایل بزرد یا کمی تیره رنگ میباشد و بوی آنها نا مطبوع و تهوع آور و تحریک کننده مخاط و طعم آنها بسیار تند است. پوست این گیاه شامل یک ماده ملون برنگ زرد و یک ماده چرب برنگ سبز و یک رزین بنام مزرئین مزرئین دارا طعم تند و سبز رنگ و سوزاننده و تاول آور معطس است ازاز مثنان زاز درخت کرم دانه مازر یونیه هفت برگ مور دانه گرم دانه کرد مانه جرد مانق جرم دانق. توضیح: صحیح} گرم دانه {است ولی} کرم دانه {مشهور است. توضیح:، گونه ای ازاین درخت در ایران (اطراف رضائیه و فارس) میروید که بنام خشک موسوم است
تخم نوعی از مازریون است که آن را به فارسی هفت برگ خوانند و موردانه نیز گویند و معرب آن جرم دانق است. (برهان) (آنندراج). موردانه. دانۀ مورد. (ناظم الاطباء). این کلمه محرف گرم دانه و معرب آن جردمانق یا جرم دانق است درختچه ای است ازتیره مازریون جزو ردۀ دولپه ایهای بی گلبرگ که ارتفاعش میان یک تا دو متر است و در اراضی خشک مناطق بحرالرومی بطور خودرو می روید. این درختچه ریشه ای دراز وضخیم و ساقه ای راست و شاخه های بزرگ دارد و بر روی آنها اثر برگهایی که تدریجاً افتاده مشهود است. برگهایش ضخیم و باریک و نوک تیز و کاملاً بی کرک و گلهایش کوچک و معطر و مایل به سفید یا قرمز و مجتمع بصورت خوشۀ انتهایی است میوه اش سته و دانه درون آن نسبتاً کروی و دارای مغز سفیدرنگ و روغن دار است. قسمت مورد استفادۀ این گیاه پوست ساقۀ آن است که بصورت نوارهایی بطول 60 تا 80 سانتی متر در بازرگانی عرضه می شود. سطح خارجی این قطعات برنگ خاکستری قهوه ای با بوی نامطبوع و تهوع آور و تحریک کننده مخاط با طعم بسیار تند است. پوست این گیاه یک مادۀ ملون زردرنگ و یک مادۀچرب سبزرنگ و یک رزین به نام مزرئین دارد. مزرئین تند و سوزاننده و تاول آور و معطس و سبزرنگ است. گونه ای از این درخت در ایران اطراف ارومیه و فارس می روید و بنام خشک معروف است. مثنان. زاز. درخت کرم دانه. مازریونیه. هفت برگ. موردانه. گرم دانه. کردمانه. ازار. (از فرهنگ فارسی معین)
