این کلمه، یونانی شدۀ خَشثْرَپَون بمعنی والی است که به پارسی کنونی باید شهربان گفت و کلمه شهر را در آن زمان بمعنی مملکت استعمال میکردند، داریوش شاهنشاهی ایران را به بیست قسمت تقسیم کردو هر کدام را بیک خشثرپاون سپرد، ظن قوی این است که این کلمه را خشثرپاون می نوشتند ولی بدلیل اینکه در زبان یونانی به ساتراپ تبدیل شده آنرا در محاوره شترپاون تلفظ میکردند، (ایران باستان ج 1 ص 438 و ج 2 ص 1467 و ج 3 ص 2093)، سلوکوس (312 - 281 قبل از میلاد) سردار وجانشین اسکندر نیز مستملکاتش را به 72 بخش تقسیم کرد و برای هر کدام یک ساتراپ معین کرد، بنابراین ایالات او کوچکتر از ایالات هخامنشی و اسکندر بوده است، (ایران باستان ج 3 ص 2064)، عنوان ولات ممالک تابعۀ اشکانی را نیز یونانیان ساتراپ نوشته اند ولی این صحیح نیست، در دورۀ پارتی والی را ’بیس تاکس’ می نامیدند، (ایران باستان ج 3 ص 2650)، کلمه ساتراپ که در کتیبۀپایکولی دیده میشود ظاهراً اشاره به کسترپ سکاها است، (کریستنسن چ 2 ص 121)
ساتراپیلا در اصطلاح یونانیان یکی از بیست ایالت شاهنشاهی هخامنشی و یکی از 72 بخش حکومت سلوکیان است، در تشکیلات سلوکیان هر ساتراپی بچند قسمت میشد وهر قسمت را اِپارخی و رئیس چنین قسمت را ایارخ می نامیدند، گاهی ایارخ را هم ساتراپ میگفتند، رجوع به ایران باستان ج 2 ص 1470 و ج 3 ص 2092 و ج 3 ص 2102 شود
