گوهرافشان. گوهرپاش. گوهرریز. جواهرریز. جواهر نثارکننده: همه ساله گوهر فشانی ز دو کف همانا که تو ابر گوهرفشانی. فرخی. - آب گوهرفشان، آب حیات بخش. بخشندۀ جان و روان: ز ماهی و آن آب گوهرفشان دگر داد تاریخ تازی نشان. نظامی. - جام گوهرفشان، کنایه از جام و ساغر پر از شراب حیات بخش ونشاطآور: بیا ساقی آن جام گوهرفشان به ترکیب من گوهری درنشان. نظامی. - کلک گوهرفشان، کنایه از قلمی که با آن سخنان فصیح و بلیغ نویسند: ز گوهرفشان کلک فرمانبرش نبشته چنین بود در دفترش. نظامی. - خامۀ گوهرفشان، کلک گوهرفشان: باد مسلم شده کف ّ و بنان ترا خنجرگوهرنگار، خامۀ گوهرفشان. خاقانی. ، کنایه از بخشنده و کریم است: از آن تیغزن دست گوهرفشان ز گیتی نجوید همی جز نشان. فردوسی. ملک باید که اندر رزمگه لشکرشکن باشد ملک باید که اندر بزمگه گوهرفشان باشد. فرخی. ، کنایه از ریزندۀ باران است: تا صبا شد حله باف و ابر شدگوهرفشان هیچ لعبت در چمن خالی ز طوق و یاره نیست. کمال الدین اسماعیل. ، کنایه از سخن نغز و فصیح گوینده: دهان و لبش بود گوهرفشان سخن گفتنش بود گوهرنشان. فردوسی (شاهنامه چ دبیرسیاقی ج 2 ص 542). ، کنایه از شراب لعل است: بس زر رخسار کان دریا کشان سیم کش بر صدف گون ساغر گوهرفشان افشانده اند. خاقانی. رجوع به گوهرافشان شود
نثار کننده گوهر: نثره به نثار گوهر افشان طرفه طرفی دگر زرافشان. (نظامی)، فصیح و بلیغ: زبان گوهر افشان که ترجمان ملهم اقبال بود برگشاد، گوهر افشانی: شه از گوهر افشان آن کان گنج ز گوهر بر آمودن آمد برنج. (نظامی)
مخفف گوهرفشان: گفتم گه عطا به چه ماند دو دست او گفتا دو دست او به دو ابر گهرفشان. فرخی. ابر گهرفشان را هر روز بیست بار خندیدن و گریستن وجذر و مد بود. منوچهری. رجوع به گوهرفشان شود
نثار کننده گوهر: نثره به نثار گوهر افشان طرفه طرفی دگر زرافشان. (نظامی)، فصیح و بلیغ: زبان گوهر افشان که ترجمان ملهم اقبال بود برگشاد، گوهر افشانی: شه از گوهر افشان آن کان گنج ز گوهر بر آمودن آمد برنج. (نظامی)
