معنی کلبط - جستجوی لغت در جدول جو

کلبط

لغت نامه دهخدا

پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما

تصویری از کلبه — تصویر کلبه

خانۀ کوچک، خانه، خانۀ روستایی، دکان

فرهنگ فارسی عمید

تصویری از کلب — تصویر کلب

سگ، پستانداری اهلی از راستۀ گوشت خواران با حس شنوایی و بویایی بسیار قوی که برای پاسبانی خانه، نگهبانی گله، کمک به شکارچیان و عملیات جستجو از آن استفاده می شود
کلب اصغر: در علم نجوم از صورت های فلکی واقع در نیمکرۀ شمالی، کلب مقدم
کلب اکبر: در علم نجوم از صورت های فلکی جنوبی، کلب اعظم، کلب الجبار

سگ، پستانداری اهلی از راستۀ گوشت خواران با حس شنوایی و بویایی بسیار قوی که برای پاسبانی خانه، نگهبانی گله، کمک به شکارچیان و عملیات جستجو از آن استفاده می شود
کلب اصغر: در علم نجوم از صورت های فلکی واقع در نیمکرۀ شمالی، کلب مقدم
کلب اکبر: در علم نجوم از صورت های فلکی جنوبی، کلب اعظم، کلب الجبار

فرهنگ فارسی عمید

تصویری از کلب — تصویر کلب

دهان، گرداگرد دهان، پوز، نس، منقار پرنده

فرهنگ فارسی عمید

تصویری از کلب — تصویر کلب

ویژگی سگ گزنده و مبتلا به هاری
کلب کلب: کلب الکلب، سگ دیوانه و گزنده، سگ هار

فرهنگ فارسی عمید

(کُ بَ)

تالاری باشد که بر روی خرمن سازند تا باران ضایع نکند. (برهان) (از ناظم الاطباء). بمعنی کلپک به بای فارسی است. (آنندراج)... بمعنی خانه کوچکی که بر کنار کشتها سازند از جهت محافظت خرمن از باد و باران. و ظاهراً مخفف کلبه است پس به بای تازی باشداما محاوره همان اول است. (آنندراج) ، خرمن بان را نیز گویند. رجوع به کلپک شود، خانه کوچکی را نیز گویند که دشتبانان و فالیزبانان در فالیز و خرمن سازندو به این معنی باکاف فارسی هم به نظر آمده است (برهان) (از ناظم الاطباء) ، صاحب مؤید الفضلا می گوید چیزی است که بدان خرمن اندازند. (برهان)

تالاری باشد که بر روی خرمن سازند تا باران ضایع نکند. (برهان) (از ناظم الاطباء). بمعنی کلپک به بای فارسی است. (آنندراج)... بمعنی خانه کوچکی که بر کنار کشتها سازند از جهت محافظت خرمن از باد و باران. و ظاهراً مخفف کلبه است پس به بای تازی باشداما محاوره همان اول است. (آنندراج) ، خرمن بان را نیز گویند. رجوع به کلپک شود، خانه کوچکی را نیز گویند که دشتبانان و فالیزبانان در فالیز و خرمن سازندو به این معنی باکاف فارسی هم به نظر آمده است (برهان) (از ناظم الاطباء) ، صاحب مؤید الفضلا می گوید چیزی است که بدان خرمن اندازند. (برهان)

لغت نامه دهخدا

(کَ لِ)

کلب کلب (ک ب ن ک ل ) ، سگ دیوانه و گزنده. (منتهی الارب) (از آنندراج) (از غیاث). سگ هار و گزنده. (ناظم الاطباء). و رجوع به نشوء اللغه ص 17 شود، رجل کلب، مرد دیوانه از گزیدن سگ دیوانه. ج، کلبی (ک با) . (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء)

کلب کلب (ک َ ب ُن ْ ک َ ل ِ) ، سگ دیوانه و گزنده. (منتهی الارب) (از آنندراج) (از غیاث). سگ هار و گزنده. (ناظم الاطباء). و رجوع به نشوء اللغه ص 17 شود، رجل کلب، مرد دیوانه از گزیدن سگ دیوانه. ج، کلبی (ک َ با) . (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

(گَ بَ)

گلبت: محمدحسن خان... با لشکر که در حوزۀ اختیار داشت به تنکابن رفت و در آن سرزمین از برای حمل آذوقه سیصد گلبط سرانجام و قشون وتفنگچی که داشت با آذوقه در اندرون گلبطهای مذکور جا و مقام داده خود با لشکر سواره از طریق سواحل دریامتوجه گیلان شد. (تاریخ غفاری). رجوع به گلبت شود

گلبت: محمدحسن خان... با لشکر که در حوزۀ اختیار داشت به تنکابن رفت و در آن سرزمین از برای حمل آذوقه سیصد گلبط سرانجام و قشون وتفنگچی که داشت با آذوقه در اندرون گلبطهای مذکور جا و مقام داده خود با لشکر سواره از طریق سواحل دریامتوجه گیلان شد. (تاریخ غفاری). رجوع به گلبت شود

لغت نامه دهخدا

(عُ بِ)

عریض و پهن. (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

معرب کهلوط هندی است و آن باقلی هندی است. (فهرست مخزن الادویه)

لغت نامه دهخدا

(کَ)

به لغت زند و پازند بمعنی سگ باشد و به تازی کلب خوانند. (برهان) (آنندراج) (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

دزی در ذیل قوامیس عرب این کلمه را نوعی جو معنی کرده است. و رجوع به کلب بمعنی جو و دزی ج 2 ص 682 شود

لغت نامه دهخدا

(کَ بَ / کُ بُ / کُ لَ بِ)

زفت ترشروی در ترنجیده. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). کلابث. (منتهی الارب) (اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

زنبیل. ج، کلابیش. (از دزی ج 2 ص 482)

لغت نامه دهخدا

(کُ بَ)

حجره و خلوت خانه. (ناظم الاطباء) (از اشتینگاس)

لغت نامه دهخدا

یا کلبر. در دو نسخۀ قدیم سوزنی کلمه به دو صورت فوق آمده است و معنی آن رانمی دانم. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
شعر من دانا خرد، نادان خر کلبن بود
شعر من پیشش چو در پیش خر کلبن شعیر.
سوزنی (یادداشت ایضاً)

لغت نامه دهخدا

(کَ بی ی)

محمد بن السائب بن بشر الکلبی، مکنی به ابوالنصر. نسابه و عالم تفسیر و اخبار و ایام عرب بود او در کوفه متولد شد و در حدود سال 146 در همانجا درگذشت. او در وقعۀ جماجم با ابن الاشعث حضور داشت. او را تفسیری بر قرآن است و در حدیث ضعیف است. (از اعلام زرکلی ج 3 ص 897). و رجوع به ابن الندیم و عیون الاخبار و تاریخ گزیده و عقدالفرید شود
زید بن الحارثه الکلبی مولی خدیجه رضی الله عنها. رجوع به زید بن حارثه در همین لغت نامه و تاریخ گزیده چ نوائی ص 211 شود

محمد بن السائب بن بشر الکلبی، مکنی به ابوالنصر. نسابه و عالم تفسیر و اخبار و ایام عرب بود او در کوفه متولد شد و در حدود سال 146 در همانجا درگذشت. او در وقعۀ جماجم با ابن الاشعث حضور داشت. او را تفسیری بر قرآن است و در حدیث ضعیف است. (از اعلام زرکلی ج 3 ص 897). و رجوع به ابن الندیم و عیون الاخبار و تاریخ گزیده و عقدالفرید شود
زید بن الحارثه الکلبی مولی خدیجه رضی الله عنها. رجوع به زید بن حارثه در همین لغت نامه و تاریخ گزیده چ نوائی ص 211 شود

لغت نامه دهخدا

(کَ بَ)

سگ ماده. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). ج، کلاب و کلبات. جج، کلابات. (ناظم الاطباء) ، درختی است خاردار. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) ، خار برهنه از شاخ. (منتهی الارب) (آنندراج) ، درخت خشک عاری از خار و برگ. (ناظم الاطباء).
- ام کلبه، تب. حمی. (ناظم الاطباء). تب. (منتهی الارب) (آنندراج) (از اقرب الموارد) : اصابته ام کلبه. (اقرب الموارد).
- امراءه کلبه، زن گزندۀ بدخوی. (ناظم الاطباء)

سگ ماده. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). ج، کلاب و کلبات. جج، کلابات. (ناظم الاطباء) ، درختی است خاردار. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) ، خار برهنه از شاخ. (منتهی الارب) (آنندراج) ، درخت خشک عاری از خار و برگ. (ناظم الاطباء).
- ام کلبه، تب. حمی. (ناظم الاطباء). تب. (منتهی الارب) (آنندراج) (از اقرب الموارد) : اصابته ام کلبه. (اقرب الموارد).
- اِمراءه کلبه، زن گزندۀ بدخوی. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

(تَ)

سرگشتگی و دویدن. (منتهی الارب). سرگشته شدن و دویدن. (آنندراج) (از اقرب الموارد). دویدن. سرگشته و متحیر شدن. (ناظم الاطباء) ، بر پهلو خفتن و بر خاک غلطیدن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) :فلان یتلبط فی النعیم، یتمرغ فیه. (اقرب الموارد) ، روی آوردن به چیزی، یقال: تلبط الیه، اذا توجه. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) ، تضرع. (اقرب الموارد)

سرگشتگی و دویدن. (منتهی الارب). سرگشته شدن و دویدن. (آنندراج) (از اقرب الموارد). دویدن. سرگشته و متحیر شدن. (ناظم الاطباء) ، بر پهلو خفتن و بر خاک غلطیدن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) :فلان یتلبط فی النعیم، یتمرغ فیه. (اقرب الموارد) ، روی آوردن به چیزی، یقال: تلبط الیه، اذا توجه. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) ، تضرع. (اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

(کَ بی ی)

منسوب به کلب و سگ. (ناظم الاطباء) ، منسوب به قبیلۀ کلب. (ناظم الاطباء). منسوب به قبیلۀ قضاعه و هو کلب بن وبره... (منتهی الارب). چند قبیله به این انتساب معروف می باشند مانند کلب الیمین و غیره. (از انساب سمعانی). و رجوع به کلب (حی سوم از قضاعه) شود

منسوب به کلب و سگ. (ناظم الاطباء) ، منسوب به قبیلۀ کلب. (ناظم الاطباء). منسوب به قبیلۀ قضاعه و هو کلب بن وبره... (منتهی الارب). چند قبیله به این انتساب معروف می باشند مانند کلب الیمین و غیره. (از انساب سمعانی). و رجوع به کلب (حی سوم از قضاعه) شود

لغت نامه دهخدا

(کَ لُ)

در هندی نام یک شبانروز برهمنی باشد و آن هزار سال است از طبیعت کل و تمام آن سی وشش شبانروز است. (برهان) (آنندراج). کلپ... سانسکریت کلپا. مخفی نماند که صاحب برهان لفظ کلپ هندی بمعنی یک شبانروز برهمنی که هزار سال باشد و تمام آن سی وشش شبانروز است نوشته و این خطای فاحش است چه در اکثر کتب معتبر علمی هند کلپ بفتح کاف تازی و بای فارسی در آخر بمعنی یک روز برهما نوشته است که 4320000000 سال طبیعی باشد. (از حاشیۀ برهان چ معین). و رجوع به کلپ و تحقیق ماللهند ص 83 و 355 شود

در هندی نام یک شبانروز برهمنی باشد و آن هزار سال است از طبیعت کل و تمام آن سی وشش شبانروز است. (برهان) (آنندراج). کلپ... سانسکریت کلپا. مخفی نماند که صاحب برهان لفظ کلپ هندی بمعنی یک شبانروز برهمنی که هزار سال باشد و تمام آن سی وشش شبانروز است نوشته و این خطای فاحش است چه در اکثر کتب معتبر علمی هند کلپ بفتح کاف تازی و بای فارسی در آخر بمعنی یک روز برهما نوشته است که 4320000000 سال طبیعی باشد. (از حاشیۀ برهان چ معین). و رجوع به کلپ و تحقیق ماللهند ص 83 و 355 شود

لغت نامه دهخدا

(کَ با)

جمع واژۀ کلب. (منتهی الارب) (اقرب الموارد) (آنندراج). و رجوع به کلب شود

لغت نامه دهخدا

(کُ بَ / بِ)

خانه کوچک تنگ و تاریک را گویند. (برهان) (ناظم الاطباء). خانه محقر و تنگ و تاریک بود. (فرهنگ جهانگیری). خانه کوچک و تیره. (از انجمن آرا) (از آنندراج). خانه کوچک. (غیاث). خانه خرد و محقر. (فرهنگ رشیدی). خانه حقیرو بی برگ. خانه محقر و ویران، چون کلبۀ درویش و کلبه خرابه. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
محنت زده ای که کلبه ای داشت به دشت
در نعمت و نازدیدمش دی می گشت
گفتمش که یافتی گفتا نی
بوطالب نعمه دی بر این دشت گذشت.
انوری (از فرهنگ جهانگیری).
کلبه ای کاندروبه روز و به شب
جای آرام و خورد و خواب من است.
انوری (از انجمن آرا).
وین که در کنج کلبه ای امروز
در فراق توام چو سنگ صبور.
انوری.
هرچند کلبۀ ما جای تو نوش لب نیست
با ما شبی به روز آر یک شب هزار شب نیست.
هاشمی (از امثال و حکم دهخدا ج 4 ص 2047).
- کلبۀ احزان، ماتم سرا و سرای عزاداران. (ناظم الاطباء). بیت الحزن. بیت احزان. مأوای یعقوب در مدت دوری از یوسف. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
شبی به کلبۀ احزان عاشقان آئی
دمی انیس دل سوگوار من باشی.
حافظ.
یوسف گم گشته بازآید به کنعان غم مخور
کلبۀ احزان شود روزی گلستان غم مخور.
حافظ.
حافظ مکن اندیشه که آن یوسف مه رو
باز آید و ازکلبۀ احزان بدرآئی.
حافظ.
اینکه پیرانه سرم صحبت یوسف بنواخت
اجر صبریست که در کلبۀ احزان کردم.
حافظ.
- ، نزد صوفیه دلی باشد که پر غم از هجر معشوق است. (از کشاف اصطلاحات الفنون)
- کلبۀ غم، کلبۀ احزان:
نه خاقانیم گر همی عزم تحویل
مصمم از این کلبۀ غم ندارم.
خاقانی.
، حجره و دکان را نیز گفته اند. (برهان) (از انجمن آرا) (از آنندراج) (از ناظم الاطباء) (از غیاث). کربج و کربق و قربق، معرب کلبۀفارسی است. (از المعرب جوالیقی ص 280)... و کلبه کاروانسرای باشد. (لغت فرس اسدی چ اقبال ص 495). حجره (اوبهی). دکان. حجره. عرب از آن قربق ساخته است. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). کربه. ظاهراً از پهلوی ’کورپک’ معادل ’کرپک’ ارمنی (کارخانه، دکان، میخانه) ، معرب آن کربق، قربق و نیز کربج... (حاشیۀ برهان چ معین). دکان. کارخانه. (از فهرست و لف) :
یکی کلبه ای ساخت اسفندیار
بیاراست همچون گل اندر بهار
ز هر سو فراوان خریدار خواست
بدان کلبه بر تیز بازار خواست.
فردوسی.
خریدار دیبای و فرش و گهر
به درگاه پیران نهادند سر
چو خورشید گیتی بیاراستی
بدان کلبه بازار برخاستی.
فردوسی.
یکی خانه بگزید و برساخت کار
به کلبه درون رخت بنهاد و بار.
فردوسی.
عطار به کلبه در با عود همی گفت
کاصل تو چه چیز است و چه چیزی ز بن و بار.
فرخی.
هر زمان دزد اندر افتد کلبه را غارت کند
مرغ چون بازاریان بر کار ناصابر شود.
منوچهری.
ز آهنگری رست و سالار گشت
پس از کلبه داری سپهدار گشت
بد آنگاه در کلبه با دود و دم
کنون است در بزم با ما بهم.
اسدی (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
کلبه ای بود پر ز در یتیم
پرده ای پر ز لؤلؤ لالا.
مسعودسعد.
به امید ما کلبه اینجا گرفت
نه مردی بودنفع ازو وا گرفت.
سعدی (بوستان).
- کلبۀ بزاز، دکان بزاز. دکان پارچه فروش که پررنگ و نگار است:
تا ولایت بدو سپرده ملک
گشت گیتی چو کلبۀ بزاز.
فرخی.
نه باغ را بشناسی ز کلبۀ بزاز
نه راغ را بشناسی ز مجلس سلطان.
فرخی.
بازار ز رنگ او، چون کلبۀ بزاز
پالیز ز بوی او، چون خانه عطار.
لامعی.
باطنی همچو بنگه لولی
ظاهری همچو کلبۀ بزاز.
سنائی.
مجلس وعظ چون کلبۀ بزاز است آنجا تا نقدی ندهی بضاعتی نستانی. (گلستان).
- کلبۀ بقال، دکان بقال:
چشم ادب برسر ره داشتی
کلبۀ بقال نگه داشتی.
نظامی.
- کلبۀ بیطار، درمانگاه دامپزشک که چارپایان را مداوا کند:
مرکب ایمانت اگر لنگ شد
قصد سوی کلبۀبیطار کن.
ناصرخسرو.
- کلبۀ تاجر، تجارتخانه. جائی که بازرگان، متاعهای خویش در آن گرد آورد فروختن را:
باد همچون دزد گردد، هرطرف دیباربای
بوستان آراسته، چون کلبۀ تاجر شود.
منوچهری.
- کلبۀ حجامی، جائی که حجام مردم را مداوا کند. جایگاه حجامی:
چون قدم از گنج تهی باز کرد
کلبۀ حجامی خود باز کرد.
نظامی.
- کلبۀ زهد، دکان زهدفروشی. جائی که به ریا زهد و تقوی عرضه کنند:
ما کلبۀ زهد برگرفتیم
سجاده که می بردبه خمار.
سعدی.
- کلبۀ ضراب، ضرابخانه. جایگاهی که مسکوک زر و نقره سازند و عرضه کنند:
ستارگان چو درمها زده ز نقرۀ خام
سپید و روشن، گردون چو کلبۀ ضراب.
معزی (از یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
- کلبۀ عطار، دکان عطرفروش. جائی که در آن عطر سازند و فروشند. کنایه از جای خوشبوی:
از روی نکو کاخ توچون خانه مانی
از زلف بتان بزم تو چون کلبۀ عطار.
فرخی.
مردمی و آزادطبعی زو همی بوید به طبع
همچنان کز کلبۀ عطار بوید مشک و بان.
فرخی.
از خانه به بازار همی گشتم یک روز
ناگاه فتادم به یکی کلبۀ عطار.
فرخی.
نه باغ را بشناسی ز کلبۀ عطار
نه راغ را بشناسی ز مجلس سلطان.
فرخی.
شاید که به جان، تنت شریف است از ایراک
خوشبوی بود کلبۀ همسایۀ عطار.
ناصرخسرو.
به روی کرده همه حجره بوستان ارم
به زلف کرده همه خانه کلبۀ عطار.
مسعودسعد.
و نسیم آن گرد از کلبۀ عطار برآرد. (کلیله و دمنه).
مردم همه دانند که در نامۀ سعدی
مشک است که در کلبۀ عطارنباشد.
سعدی (دیوان چ فروغی ص 572).
- کلبۀ قصاب، دکان قصاب. جایی که گوشت عرضه کنند و فروشند بدین جهت به جای نامطبوع اطلاق شود:
گلخن ایام را باغ سلامت مگوی
کلبۀ قصاب را موقف عیسی مدان.
خاقانی.
خان زنبور کلبۀ قصاب
کلبۀ نحل صحن بستان است.
خاقانی.
ای چو زنبور کلبۀ قصاب
که سر اندر سر دهن کردی.
خاقانی.
کلبۀ قصاب چند آرد برون
سرخ زنبوران خون آشام خویش.
خاقانی.
- کلبۀ گوهرفروش، دکان جوهرفروش. جائی پررنگ و نگار از الوان و اقسام جواهر: تو را به مرغزاری برم که زمین او چون کلبۀ گوهرفروش به الوان جواهر مزین است و هوای او چون کلبۀ عطار به نسیم مشک و عنبر معطر. (کلیله، یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
- کلبۀ میمون، در بیت زیرا ظاهراً بمعنی خانه سعد است در علوم نجوم:
چرخ مقرنس نمای کلبۀ میمون اوست
نعش فلک تختهاش قطب کلیدان او.
خاقانی.
- کلبۀ نحل، کندوی عسل. جایی که مگس نحل لانه سازد:
خان زنبور کلبۀ قصاب
کلبۀ نحل صحن بستان است.
خاقانی.
- کلبۀ نداف، دکان پنبه زن. جایی که پنبه را زنند:
وان ابر همچو کلبۀ ندافان
اکنون چو گنج لؤلؤ مکنون است.
ناصرخسرو.
کهسار که چون رزمۀ بزاز بد، اکنون
گر بنگری ازکلبۀ نداف ندانیش.
ناصرخسرو (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
، دکان می فروش. دکان خمرفروش. میکده. خانه خمار. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). و رجوع به کلبه شود، بمعنی کنج و گوشه هم بنظر آمده است. (برهان) (از ناظم الاطباء). گوشه. (غیاث).
- کلبۀچمن، طرف چمن. گوشۀ چمن:
به کلبۀ چمن از رنگ و بوی باز کند
هزار طبلۀ عطار و تخت بازرگان.
سعدی

خانه کوچک تنگ و تاریک را گویند. (برهان) (ناظم الاطباء). خانه محقر و تنگ و تاریک بود. (فرهنگ جهانگیری). خانه کوچک و تیره. (از انجمن آرا) (از آنندراج). خانه کوچک. (غیاث). خانه خرد و محقر. (فرهنگ رشیدی). خانه حقیرو بی برگ. خانه محقر و ویران، چون کلبۀ درویش و کلبه خرابه. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
محنت زده ای که کلبه ای داشت به دشت
در نعمت و نازدیدمش دی می گشت
گفتمش که یافتی گفتا نی
بوطالب نعمه دی بر این دشت گذشت.
انوری (از فرهنگ جهانگیری).
کلبه ای کاندروبه روز و به شب
جای آرام و خورد و خواب من است.
انوری (از انجمن آرا).
وین که در کنج کلبه ای امروز
در فراق توام چو سنگ صبور.
انوری.
هرچند کلبۀ ما جای تو نوش لب نیست
با ما شبی به روز آر یک شب هزار شب نیست.
هاشمی (از امثال و حکم دهخدا ج 4 ص 2047).
- کلبۀ احزان، ماتم سرا و سرای عزاداران. (ناظم الاطباء). بیت الحزن. بیت احزان. مأوای یعقوب در مدت دوری از یوسف. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
شبی به کلبۀ احزان عاشقان آئی
دمی انیس دل سوگوار من باشی.
حافظ.
یوسف گم گشته بازآید به کنعان غم مخور
کلبۀ احزان شود روزی گلستان غم مخور.
حافظ.
حافظ مکن اندیشه که آن یوسف مه رو
باز آید و ازکلبۀ احزان بدرآئی.
حافظ.
اینکه پیرانه سرم صحبت یوسف بنواخت
اجر صبریست که در کلبۀ احزان کردم.
حافظ.
- ، نزد صوفیه دلی باشد که پر غم از هجر معشوق است. (از کشاف اصطلاحات الفنون)
- کلبۀ غم، کلبۀ احزان:
نه خاقانیم گر همی عزم تحویل
مصمم از این کلبۀ غم ندارم.
خاقانی.
، حجره و دکان را نیز گفته اند. (برهان) (از انجمن آرا) (از آنندراج) (از ناظم الاطباء) (از غیاث). کربج و کربق و قربق، معرب کلبۀفارسی است. (از المعرب جوالیقی ص 280)... و کلبه کاروانسرای باشد. (لغت فرس اسدی چ اقبال ص 495). حجره (اوبهی). دکان. حجره. عرب از آن قربق ساخته است. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). کربه. ظاهراً از پهلوی ’کورپک’ معادل ’کرپک’ ارمنی (کارخانه، دکان، میخانه) ، معرب آن کربق، قربق و نیز کربج... (حاشیۀ برهان چ معین). دکان. کارخانه. (از فهرست و لف) :
یکی کلبه ای ساخت اسفندیار
بیاراست همچون گل اندر بهار
ز هر سو فراوان خریدار خواست
بدان کلبه بر تیز بازار خواست.
فردوسی.
خریدار دیبای و فرش و گهر
به درگاه پیران نهادند سر
چو خورشید گیتی بیاراستی
بدان کلبه بازار برخاستی.
فردوسی.
یکی خانه بگزید و برساخت کار
به کلبه درون رخت بنهاد و بار.
فردوسی.
عطار به کلبه در با عود همی گفت
کاصل تو چه چیز است و چه چیزی ز بن و بار.
فرخی.
هر زمان دزد اندر افتد کلبه را غارت کند
مرغ چون بازاریان بر کار ناصابر شود.
منوچهری.
ز آهنگری رست و سالار گشت
پس از کلبه داری سپهدار گشت
بد آنگاه در کلبه با دود و دم
کنون است در بزم با ما بهم.
اسدی (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
کلبه ای بود پر ز در یتیم
پرده ای پر ز لؤلؤ لالا.
مسعودسعد.
به امید ما کلبه اینجا گرفت
نه مردی بودنفع ازو وا گرفت.
سعدی (بوستان).
- کلبۀ بزاز، دکان بزاز. دکان پارچه فروش که پررنگ و نگار است:
تا ولایت بدو سپرده ملک
گشت گیتی چو کلبۀ بزاز.
فرخی.
نه باغ را بشناسی ز کلبۀ بزاز
نه راغ را بشناسی ز مجلس سلطان.
فرخی.
بازار ز رنگ او، چون کلبۀ بزاز
پالیز ز بوی او، چون خانه عطار.
لامعی.
باطنی همچو بنگه لولی
ظاهری همچو کلبۀ بزاز.
سنائی.
مجلس وعظ چون کلبۀ بزاز است آنجا تا نقدی ندهی بضاعتی نستانی. (گلستان).
- کلبۀ بقال، دکان بقال:
چشم ادب برسر ره داشتی
کلبۀ بقال نگه داشتی.
نظامی.
- کلبۀ بیطار، درمانگاه دامپزشک که چارپایان را مداوا کند:
مرکب ایمانت اگر لنگ شد
قصد سوی کلبۀبیطار کن.
ناصرخسرو.
- کلبۀ تاجر، تجارتخانه. جائی که بازرگان، متاعهای خویش در آن گرد آورد فروختن را:
باد همچون دزد گردد، هرطرف دیباربای
بوستان آراسته، چون کلبۀ تاجر شود.
منوچهری.
- کلبۀ حجامی، جائی که حجام مردم را مداوا کند. جایگاه حجامی:
چون قدم از گنج تهی باز کرد
کلبۀ حجامی خود باز کرد.
نظامی.
- کلبۀ زهد، دکان زهدفروشی. جائی که به ریا زهد و تقوی عرضه کنند:
ما کلبۀ زهد برگرفتیم
سجاده که می بردبه خمار.
سعدی.
- کلبۀ ضراب، ضرابخانه. جایگاهی که مسکوک زر و نقره سازند و عرضه کنند:
ستارگان چو درمها زده ز نقرۀ خام
سپید و روشن، گردون چو کلبۀ ضراب.
معزی (از یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
- کلبۀ عطار، دکان عطرفروش. جائی که در آن عطر سازند و فروشند. کنایه از جای خوشبوی:
از روی نکو کاخ توچون خانه مانی
از زلف بتان بزم تو چون کلبۀ عطار.
فرخی.
مردمی و آزادطبعی زو همی بوید به طبع
همچنان کز کلبۀ عطار بوید مشک و بان.
فرخی.
از خانه به بازار همی گشتم یک روز
ناگاه فتادم به یکی کلبۀ عطار.
فرخی.
نه باغ را بشناسی ز کلبۀ عطار
نه راغ را بشناسی ز مجلس سلطان.
فرخی.
شاید که به جان، تنت شریف است از ایراک
خوشبوی بود کلبۀ همسایۀ عطار.
ناصرخسرو.
به روی کرده همه حجره بوستان ارم
به زلف کرده همه خانه کلبۀ عطار.
مسعودسعد.
و نسیم آن گرد از کلبۀ عطار برآرد. (کلیله و دمنه).
مردم همه دانند که در نامۀ سعدی
مشک است که در کلبۀ عطارنباشد.
سعدی (دیوان چ فروغی ص 572).
- کلبۀ قصاب، دکان قصاب. جایی که گوشت عرضه کنند و فروشند بدین جهت به جای نامطبوع اطلاق شود:
گلخن ایام را باغ سلامت مگوی
کلبۀ قصاب را موقف عیسی مدان.
خاقانی.
خان زنبور کلبۀ قصاب
کلبۀ نحل صحن بستان است.
خاقانی.
ای چو زنبور کلبۀ قصاب
که سر اندر سر دهن کردی.
خاقانی.
کلبۀ قصاب چند آرد برون
سرخ زنبوران خون آشام خویش.
خاقانی.
- کلبۀ گوهرفروش، دکان جوهرفروش. جائی پررنگ و نگار از الوان و اقسام جواهر: تو را به مرغزاری برم که زمین او چون کلبۀ گوهرفروش به الوان جواهر مزین است و هوای او چون کلبۀ عطار به نسیم مشک و عنبر معطر. (کلیله، یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
- کلبۀ میمون، در بیت زیرا ظاهراً بمعنی خانه سعد است در علوم نجوم:
چرخ مقرنس نمای کلبۀ میمون اوست
نعش فلک تختهاش قطب کلیدان او.
خاقانی.
- کلبۀ نحل، کندوی عسل. جایی که مگس نحل لانه سازد:
خان زنبور کلبۀ قصاب
کلبۀ نحل صحن بستان است.
خاقانی.
- کلبۀ نداف، دکان پنبه زن. جایی که پنبه را زنند:
وان ابر همچو کلبۀ ندافان
اکنون چو گنج لؤلؤ مکنون است.
ناصرخسرو.
کهسار که چون رزمۀ بزاز بد، اکنون
گر بنگری ازکلبۀ نداف ندانیش.
ناصرخسرو (یادداشت به خط مرحوم دهخدا).
، دکان می فروش. دکان خمرفروش. میکده. خانه خمار. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). و رجوع به کلبه شود، بمعنی کنج و گوشه هم بنظر آمده است. (برهان) (از ناظم الاطباء). گوشه. (غیاث).
- کلبۀچمن، طرف چمن. گوشۀ چمن:
به کلبۀ چمن از رنگ و بوی باز کند
هزار طبلۀ عطار و تخت بازرگان.
سعدی

لغت نامه دهخدا

(کُ بَ)

دکان می فروش. و رجوع به مادۀ قبل شود، موی دراز از دو کرانۀ دهان سگ و گربه، دوال، یا یکتاه رسن پوست خرما که بدان درز دوزند، سختی و تنگی، خشکسالی و قحط، سختی سرما. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

تصویری از تلبط — تصویر تلبط

دویدن، بر پهلو خفتن، بر خاک غلتیدن، روی آوردن

فرهنگ لغت هوشیار

اطاقکی که روی خرمن سازند تا باران خرمن را ضایع نکند، اطاقکی که دشتبانان و فالیزبانان در فالیز و نزدیک خرمن سازند

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از کلب — تصویر کلب

دور تا دور دهان

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از لبط — تصویر لبط

پوست

فرهنگ لغت هوشیار

خانه کوچک تنگ و تاریک را گویند، خانه کوچک و محقر و بی برگ و ویران

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از کلبی — تصویر کلبی

سگروش هر یک از وابستگان به دبستان فرزانی سگروشی

فرهنگ لغت هوشیار

تصویری از کلبه — تصویر کلبه

((کُ بَ یا بِ))

خانه کوچک، کومه

فرهنگ فارسی معین

تصویری از کلب — تصویر کلب

((کَ لَ))

منقار مرغان

فرهنگ فارسی معین

تصویری از کلب — تصویر کلب

((کَ))

سگ، جمع کلاب

فرهنگ فارسی معین

آشیان، آلونک، زاغه، عریش، کاشانه، کوخ، کومه، لانه
متضاد: صرح، قصر، کاخ

فرهنگ واژه مترادف متضاد

۱ـ دیدن کلبه در خواب، نشانه موفقیت غیر قابل تردید در زندگی است. ، ۲ـ اگر خواب ببینید در کلبه ای خفته اید، علامت آن است که به بیماری مبتلا خواهید شد. ، ۳ـ دیدن کلبه در مرغزاری سرسبز، نشانه شادمانی و خوشبختی است.

فرهنگ جامع تعبیر خواب