- کزانگبین (کَ اَ گَ)
گزانگبین. شهد و عسل و انگبین. (ناظم الاطباء). من طرفاء. (یادداشت مؤلف). رجوع به گزانگبین شود
معنی کزانگبین - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
عسل، مادۀ شیرینی که زنبور عسل از مکیدن شیرۀ بعضی گل ها و گیاهان فراهم می آورد و در کندوی خود خالی می کند، نوش، طیان، شهد، لعاب النّحل
هر چیز شیرین
شیره
پسوند متصل به واژه به معنای شهد مثلاً ترانگبین، سرکنگبین
هر چیز شیرین
شیره
پسوند متصل به واژه به معنای شهد مثلاً ترانگبین، سرکنگبین
ماده ای زرد رنگ و اندکی شیرین که در بوتۀ گز تولید می شود و در تهیۀ شیرینی به کار می رود، شکرک بوتۀ گز
ترنجبین، دارویی شبیه خرده نبات با طعم شیرین که از شیرابه یا شبنمی که بر روی شاخه های گیاهی به نام خارشتر جمع و منعقد می گردد تولید می شود، در طب به عنوان مسهل، ملین، تسکین سرفه و درد سینه و شیرین کردن جوشانده ها به کار می رود، ترنگبین، خارانگبین
(کَ نَ)
لغت نامه دهخدا
مرکّب از: کرانگ + ین، منسوب به کرانه. از کرانه. طرفی. جانبی. (فرهنگ فارسی معین، : چون سه جزو ترکیب کنند یکی میانگین و دو کرانگین این میانگین، دو کرانگین را از یکدیگر جدا دارد. (دانشنامۀ علائی ص 77)
(اَ گَ / گُ)
لغت نامه دهخدا
عسل. شهد. (برهان قاطع) (ناظم الاطباء) (دهار). ختم. خو. دبس. ضحک. طریم. عسل. لئم. لعاب النحل. مزج. مجاج. مجاج النحل نسیله. (از منتهی الارب). نوش. شهد. ثواب. ابلیم. ظی ّ. ظیّان. سلوی. محلب. محران. ابومیمون. (یادداشت مؤلف) :
همچنان گبتی که دارد انگبین
چون بماند داستان من بدین.
رودکی.
(صقلابیان را) انگورنیست لکن انگبین، سخت بسیار است، نبید و آنچه بدو ماند از انگبین کنند. (حدود العالم).
جهان خرم و آب چون انگبین
همی مشک بویید خاک زمین.
فردوسی.
کرا سرکه دارو بود بر جگر
شود زانگبین درد او بیشتر.
فردوسی.
خداوند جوی می و انگبین
همان چشمۀ شیر و ماء معین.
فردوسی.
درین بیشه ای شه زمانی نشین
بیارمت شیر و می و انگبین.
فردوسی.
کسی کردنتوان ز زهر انگبین
نسازد ز ریکاسه کس پوستین.
عنصری.
شنیدم ز میراثدار محمد
سخنهای چون انگبین محمد.
ناصرخسرو.
بر اعدای دین زهری و مؤمنان را
غذایی مگر روغن و انگبینی.
ناصرخسرو.
زآنکه چون دست پاک باشد سخت
همی از انگبین نیالاید.
ناصرخسرو.
همچو کرم سرکه ناآگه ز شیرین انگبین
بیخرد چون کرم پیله جان خود سازد هدر.
ناصرخسرو.
عجب مدار ز من نظم و نثر خوب و بدیع
نه لؤلؤ از صدف است و نه انگبین ز گیاست.
مسعودسعد.
ندارم باک از آن هرگز که دارم انگبین بر خوان
کجا کس انگبین دارد مگس بر گرد خوان دارد.
سنایی.
زنبور انگبین برنیلوفر برنشیند. (کلیله و دمنه).
چنانکه دایه دهد انگبین و شیر بطفل
دهد ز کوثر فضل انگبین و شیر مرا.
سوزنی.
ای که لبت طعم انگبین دارد
چشم تو مژگان زهرگین دارد.
سوزنی.
هست مرا انگبین و زهر یکی
تا دل من عشق آن و این دارد.
سوزنی.
چو رحم آرد دلت بینم که آب از سنگ می زاید
چو خشم آرد لبت بینم که موم ازانگبین خیزد.
خاقانی.
من به دلها انگبینم او چو موم
پس تو زین دو آنچه بهتر برگزین.
خاقانی.
زآنکه چون نحل این بنارا خود مهندس بود شاه
آب چون آئینه شان انگبین گشت از صفا.
خاقانی.
نظامی اکدشی خلوت نشین است
که نیمی سرکه نیمی انگبین است.
نظامی.
هوای خانه خاکی چنین است
گهی زنبور و گاهی انگبین است.
نظامی.
خانه زنبور پر از انگبین
از پی آن است که شد پیش بین.
نظامی.
که چه میکردم چه میدیدم درین
خل ز عکس حرص بنمود انگبین.
مولوی.
تا کاسۀ دوغ خویش باشد پیشم
وﷲ که ز انگبین کس نندیشم.
مولانا (از فرهنگ ضیا).
چشمه از سنگ برون آرد و باران از میغ
انگبین از مگس نحل و در از دریابار.
سعدی.
بگفت ای هوادار مسکین من
برفت انگبین یار شیرین من.
سعدی (بوستان).
بگوی تلخ که جان می بری ز گفتن شیرین
مرا بزهر کش آنگه کز انگبین نتوانی.
امیرخسرو دهلوی.
هر کسی انگبین چه داند کرد
خرمگس انگبین چه داند خورد.
اوحدی.
بجور حاسدان نتوان حذر کردن ز عشق او
کسی کو انگبین جوید چه باک از نیش زنبورش.
اوحدی.
خواجه ای بود منعم و خوش وقت
چربه و نان و انگبین می خورد.
بسحاق.
- انگبین خر، خریدار عسل:
ندهی داد، داد کس مستان
انگبین خر مباش و زهرفروش.
معنوی بخاری.
- انگبین خور، خورندۀ انگبین. و رجوع به انگبین گر در همین ترکیبات شود.
- انگبین دار، دارندۀ عسل:
هوای خوش و راه بیخار بود
وگر بود خار انگبین دار بود.
نظامی.
- انگبین روی، زیباروی:
انگبین رویان نترسند از مگس
نوش می گیرند و نشتر می زنند.
سعدی.
- انگبین گر، سازندۀ انگبین:
یکی زان مگس انگبین گر بود
به از صد مگس کانگبین خور بود.
نظامی.
- انگبین لب، شیرین لب. آنکه لب او چون عسل شیرین است:
انگبین لب شدی و گل رخسار
انگبین بی مگس چو گل بی خار.
نظامی.
- انگبین وار، مانند انگبین و شبیه به عسل. (ناظم الاطباء) :
آبش ز لطافت انگبین وار
بادش ز نشاط زعفران بار.
(از ترجمه محاسن اصفهان ص 10).
، گوسفندان. (برهان قاطع) (هفت قلزم). گوسفند. (ناظم الاطباء)، دانه و خستۀ میوه ها. (برهان قاطع) (هفت قلزم). دانه وهستۀ میوه. (ناظم الاطباء). و رجوع به انگرو شود
همچنان گبتی که دارد انگبین
چون بماند داستان من بدین.
رودکی.
(صقلابیان را) انگورنیست لکن انگبین، سخت بسیار است، نبید و آنچه بدو ماند از انگبین کنند. (حدود العالم).
جهان خرم و آب چون انگبین
همی مشک بویید خاک زمین.
فردوسی.
کرا سرکه دارو بود بر جگر
شود زانگبین درد او بیشتر.
فردوسی.
خداوند جوی می و انگبین
همان چشمۀ شیر و ماء معین.
فردوسی.
درین بیشه ای شه زمانی نشین
بیارمت شیر و می و انگبین.
فردوسی.
کسی کردنتوان ز زهر انگبین
نسازد ز ریکاسه کس پوستین.
عنصری.
شنیدم ز میراثدار محمد
سخنهای چون انگبین محمد.
ناصرخسرو.
بر اعدای دین زهری و مؤمنان را
غذایی مگر روغن و انگبینی.
ناصرخسرو.
زآنکه چون دست پاک باشد سخت
همی از انگبین نیالاید.
ناصرخسرو.
همچو کرم سرکه ناآگه ز شیرین انگبین
بیخرد چون کرم پیله جان خود سازد هدر.
ناصرخسرو.
عجب مدار ز من نظم و نثر خوب و بدیع
نه لؤلؤ از صدف است و نه انگبین ز گیاست.
مسعودسعد.
ندارم باک از آن هرگز که دارم انگبین بر خوان
کجا کس انگبین دارد مگس بر گرد خوان دارد.
سنایی.
زنبور انگبین برنیلوفر برنشیند. (کلیله و دمنه).
چنانکه دایه دهد انگبین و شیر بطفل
دهد ز کوثر فضل انگبین و شیر مرا.
سوزنی.
ای که لبت طعم انگبین دارد
چشم تو مژگان زهرگین دارد.
سوزنی.
هست مرا انگبین و زهر یکی
تا دل من عشق آن و این دارد.
سوزنی.
چو رحم آرد دلت بینم که آب از سنگ می زاید
چو خشم آرد لبت بینم که موم ازانگبین خیزد.
خاقانی.
من به دلها انگبینم او چو موم
پس تو زین دو آنچه بهتر برگزین.
خاقانی.
زآنکه چون نحل این بنارا خود مهندس بود شاه
آب چون آئینه شان انگبین گشت از صفا.
خاقانی.
نظامی اکدشی خلوت نشین است
که نیمی سرکه نیمی انگبین است.
نظامی.
هوای خانه خاکی چنین است
گهی زنبور و گاهی انگبین است.
نظامی.
خانه زنبور پر از انگبین
از پی آن است که شد پیش بین.
نظامی.
که چه میکردم چه میدیدم درین
خل ز عکس حرص بنمود انگبین.
مولوی.
تا کاسۀ دوغ خویش باشد پیشم
وﷲ که ز انگبین کس نندیشم.
مولانا (از فرهنگ ضیا).
چشمه از سنگ برون آرد و باران از میغ
انگبین از مگس نحل و در از دریابار.
سعدی.
بگفت ای هوادار مسکین من
برفت انگبین یار شیرین من.
سعدی (بوستان).
بگوی تلخ که جان می بری ز گفتن شیرین
مرا بزهر کش آنگه کز انگبین نتوانی.
امیرخسرو دهلوی.
هر کسی انگبین چه داند کرد
خرمگس انگبین چه داند خورد.
اوحدی.
بجور حاسدان نتوان حذر کردن ز عشق او
کسی کو انگبین جوید چه باک از نیش زنبورش.
اوحدی.
خواجه ای بود منعم و خوش وقت
چربه و نان و انگبین می خورد.
بسحاق.
- انگبین خر، خریدار عسل:
ندهی داد، داد کس مستان
انگبین خر مباش و زهرفروش.
معنوی بخاری.
- انگبین خور، خورندۀ انگبین. و رجوع به انگبین گر در همین ترکیبات شود.
- انگبین دار، دارندۀ عسل:
هوای خوش و راه بیخار بود
وگر بود خار انگبین دار بود.
نظامی.
- انگبین روی، زیباروی:
انگبین رویان نترسند از مگس
نوش می گیرند و نشتر می زنند.
سعدی.
- انگبین گر، سازندۀ انگبین:
یکی زان مگس انگبین گر بود
به از صد مگس کانگبین خور بود.
نظامی.
- انگبین لب، شیرین لب. آنکه لب او چون عسل شیرین است:
انگبین لب شدی و گل رخسار
انگبین بی مگس چو گل بی خار.
نظامی.
- انگبین وار، مانند انگبین و شبیه به عسل. (ناظم الاطباء) :
آبش ز لطافت انگبین وار
بادش ز نشاط زعفران بار.
(از ترجمه محاسن اصفهان ص 10).
، گوسفندان. (برهان قاطع) (هفت قلزم). گوسفند. (ناظم الاطباء)، دانه و خستۀ میوه ها. (برهان قاطع) (هفت قلزم). دانه وهستۀ میوه. (ناظم الاطباء). و رجوع به انگرو شود
(گَ اَ گُ / گَ)
لغت نامه دهخدا
من ّ. (آنندراج) (زمخشری). طلی باشد که بر برگ طرفاء نشیند و آن شبیه به شیرخشت است بدون اینکه مایل به زردی باشد. (بحر الجواهر). نمی است مانند ترنجبین که بر ورق طرفاء می افتد. (الفاظ الادویه). شبنمی است که بر درخت گز و سایر اشجار می نشیند و مانند ترنجبین منعقد میگردد. هرچه از درخت بلوط و گز بهم رسد با قوت قابضه میباشد و بهترین او سفید صاف است که مخلوط به برگ نباشد و در اول گرم و در خشکی معتدل و مقوی آلات غذا و تنفس و باقوت مسهله خصوصاً بیدانگبین و جالی و جهت خشونت سینه و ضیق النفس حار و سرفه و ریاح غلیظه دماغ ونزلات نافع، و قدر شربتش تا ربع رطل. (تحفۀ حکیم مؤمن). و رجوع به اختیارات بدیعی و نزهه القلوب شود
(تَ اَ گَ)
لغت نامه دهخدا
ترنگبین. ترنجبین. دارویی باشدشیرین، گویند مانند شبنم بر خارشتر می نشیند و بعربی من ّ خوانند و ترنجبین معرب آنست. گویند روزی دم صبحی بود که از آسمان مانند برف بر قوم موسی علیه السلام بارید. (برهان). دارویی است که طعم آن شیرین باشد وآن چنان بود که شبنم بر خاراشتر نشیند و ترنگبین شود، و آنرا بتازی من ّ خوانند و معرب آن ترنجبین است. (فرهنگ جهانگیری). دوایی است شیرین مثل شکر که مانند شبنم بر درختی خاص که خاردار می باشد منجمد می گردد. (غیاث اللغات). شیره ای که از خار بدرآید مانند شهد، کذا فی الشرفنامه. و در مدارک مذکور است که آسمان همچو برف می بارید بر قوم موسی علیه السلام وقت صبح، و آنرا بتازی من ّ می گویند. (آنندراج). ترنجبین است و آن شبنمی است که بر خارشتر نشیند و شیرین باشد... و آنرا بعربی من ّ گویند. (آنندراج). شیره ای که از خار شترخوار بدرآید. (شرفنامۀ منیری). شبنمی که بر خارشتر نشیند و مانند انگبین تازه باشد و بعربی من ّ گویند و ترنجبین معرب آن. (فرهنگ رشیدی). دوایی است شیرین که صمغ گیاهی است و معربش ترنجبین است. (فرهنگ نظام). طرانجبین. (دهار). من ّ. (بحر الجواهر). فرازی گوید او را بعربی ترنجبین و طلنجبین گویند و اگر به طاء گویند مرکب از طل و انگبین خواهد بود. و زه گوید اشترخار را در خراسان تو گویند و به فرغانه تونی و بفارسی آر و به اصفهان اشترخار گویند. و بنفسه گوید ترنجبین را از یک نوع از انواع خار حاصل کنند و بدین سبب در میان ترنجبین چوب و خار بینند. (دیگری) گوید معتدلست در گرمی و سردی تر است، در اول شکم نرم کند و سرفه را سود دارد و تب گرم را منفعت کند. (از ترجمه صیدنه) : موسی علیه السلام دعای کرد، خدای عزّوجل دعای او مستجاب کرد و بر سر هر خاری ترانگبین بار آورد و ایشان، آن همی خوردند. (ترجمه طبری بلعمی). و از او (شهر کش) استران نیک خیزد و ترانگبین و نمک سرخ که بهمه جهان ببرند. (حدود العالم).
بطعم شکّر بودم بطبع ماذریون
چنان شدم که ندانم ترانگبین از ماز.
مجلدی.
صد خروار برنج و صد خروار خرما و صد خروار عسل و ناردان و چندین هزار مرغ سمن و چندین مغز بادام وترانگبین و کشمش همه بر شتران بار کرد. (اسکندرنامه نسخۀ سعید نفیسی). و من ّ و سلوی ̍ ازبرای ایشان بخواست، و آن ترانگبین است و سمانه. (مجمل التواریخ).
با خار خشک خاطرم آرد ترانگبین
بادی که بروزد ز نی عسکر سخاش.
خاقانی.
که گر ز شکّر وگل با تو تلختر گوید
نهد زمانه بسان ترانگبینش و خار.
ظهیر فاریابی.
خارکان انگبین بر او رانند
زیرکانش ترانگبین خوانند.
نظامی.
اندر بلا چو نیشکر اندر رجا، نبات
تلخی برای تست چو خار ترنگبین.
مولوی (از آنندراج).
ترانگبین وصالم بده که شربت هجر
نمی کند خفقان فؤاد را تسکین.
سعدی (از آنندراج).
بنده ای از بندگان خاص حق راترانگبین می باید تا چندان که ترانگبین خریدم... (انیس الطالبین بخاری ص 88)
بطعم شکّر بودم بطبع ماذریون
چنان شدم که ندانم ترانگبین از ماز.
مجلدی.
صد خروار برنج و صد خروار خرما و صد خروار عسل و ناردان و چندین هزار مرغ سمن و چندین مغز بادام وترانگبین و کشمش همه بر شتران بار کرد. (اسکندرنامه نسخۀ سعید نفیسی). و من ّ و سلوی ̍ ازبرای ایشان بخواست، و آن ترانگبین است و سمانه. (مجمل التواریخ).
با خار خشک خاطرم آرد ترانگبین
بادی که بروزد ز نی عسکر سخاش.
خاقانی.
که گر ز شکّر وگل با تو تلختر گوید
نهد زمانه بسان ترانگبینش و خار.
ظهیر فاریابی.
خارکان انگبین بر او رانند
زیرکانش ترانگبین خوانند.
نظامی.
اندر بلا چو نیشکر اندر رجا، نبات
تلخی برای تست چو خار ترنگبین.
مولوی (از آنندراج).
ترانگبین وصالم بده که شربت هجر
نمی کند خفقان فؤاد را تسکین.
سعدی (از آنندراج).
بنده ای از بندگان خاص حق راترانگبین می باید تا چندان که ترانگبین خریدم... (انیس الطالبین بخاری ص 88)
(سِ اَ گُ)
لغت نامه دهخدا
سرکنگبین: و آبش چون با سک انگبین بخورند یرقان را نیک بود. (الابنیه عن حقایق الادویه)
(گَ اَ گُ / گَ)
لغت نامه دهخدا
گزانگبین. شیرخشت. و بعربی من ّ گویند. (از فرهنگ شعوری ج 2 ورق 302 ب). رجوع به گزانگبین شود
منسوب به کرانه، طرفی، جانبی: (... چون سه جزو ترکیب کنند: یکی میانگین و دو کرانگین این میانگین یا دو کرانگین را از یکدیگر جدا دارد) (دانشنامه علائی. الهی)
شکرک مترشح از بوته های گز را انگبین گویند. این شکرک سفت و شکننده و دارای قند و الکل های مختلف است و خواص دارویی دارد از جمله بعنوان مسهل جهت اطفال و ضد راشی تیسم استعمال میشود. بعلاوه از آن نوعی شیرینی بنام گز درست میکنند و مخصوصا گزی که در اصفهان تهیه میشود از انواع مرغوب این شیرینی است. گز بویژه در اواخر تابستان بدست میاید بدین طریق که در زیر درختچه های گز چادر می اندازند و با چوب محکم به شاخه ها میزنند و مواد مترشحه را جمع آوری میکنند گز خوانسار طرفه خشک انگبینگزانجبین سمسار
شکرک مترشح از بوته های گز را انگبین گویند. این شکرک سفت و شکننده و دارای قند و الکل های مختلف است و خواص دارویی دارد از جمله بعنوان مسهل جهت اطفال و ضد راشی تیسم استعمال میشود. بعلاوه از آن نوعی شیرینی بنام گز درست میکنند و مخصوصا گزی که در اصفهان تهیه میشود از انواع مرغوب این شیرینی است. گز بویژه در اواخر تابستان بدست میاید بدین طریق که در زیر درختچه های گز چادر می اندازند و با چوب محکم به شاخه ها میزنند و مواد مترشحه را جمع آوری میکنند گز خوانسار طرفه خشک انگبینگزانجبین سمسار
ترشحات و شیرابه های برگ و ساقه ای گیاه خار شتر که از لحاظ شیمیایی نوعی از (من) میباشد. در ترکیب ترنجبین ساکارز و ملزیتوز موجوداست. و آن در تداوی بعنوان ملین استعمال میشود
((گَ زَ گَ))
فرهنگ فارسی معین
شکرک مترشح از بوته های گز را گزانگبین گویند. این شکرک سفت و شکننده و دارای قند و الکل های مختلف است و خواص دارویی دارد. از جمله به عنوان مسهل جهت اطفال و ضد راشیتیسم استعمال می شود. به علاوه ازآن نوعی شیرینی به نام گز درست می کنند
شهد، شیرینی، عسل
متضاد: شرنگ
متضاد: شرنگ
دیدن گزنگبین، دلیل بر روزی حلال است که به وی رسد. اگر دید گزنگبین بسیار داشت و به کسی نداد، دلیل که مال حلال یابد و او را از آن راحتی بود. اگر خورد وبه مردم داد، دلیل که او را از آن مال منفعت رسد. محمد بن سیرین
دیدن انگبین میراث بود دیدن نبات و شکرو انگبین وگل وشکر ومانند آن تعلق به ایمنی دارد - یوسف نبی (ع)
انگبین یا عسل در خواب دیدن نیکو است. انگبین در خواب مال است، سود است، پول است و بخصوص پولی است که بدون زحمت و تکاپو عاید بیننده رویا می شود. منوچهر مطیعی تهرانی
خوردن انگبین درخواب بر سه وجه است. اول: روزی حلال، دوم: منفعت، سوم: کام دل یافتن. و ترانگبین روزی بود که بی منت بدو رسد .
انگبین در خواب، غنیمت بود از مال ها و نیکی بود از کردارها، زیرا که در وی شفای دردها است و شهد روزی بسیار بود .
انگبین یا عسل در خواب دیدن نیکو است. انگبین در خواب مال است، سود است، پول است و بخصوص پولی است که بدون زحمت و تکاپو عاید بیننده رویا می شود. منوچهر مطیعی تهرانی
خوردن انگبین درخواب بر سه وجه است. اول: روزی حلال، دوم: منفعت، سوم: کام دل یافتن. و ترانگبین روزی بود که بی منت بدو رسد .
انگبین در خواب، غنیمت بود از مال ها و نیکی بود از کردارها، زیرا که در وی شفای دردها است و شهد روزی بسیار بود .