هر ده که میان دشت و زمین کشت باشد. ج، مزالف. (منتهی الارب) (اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). قریۀ واقع میان بیابان و زمینی آبادان. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا)
هر ده که میان دشت و زمین کشت باشد. ج، مزالف. (منتهی الارب) (اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). قریۀ واقع میان بیابان و زمینی آبادان. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا)
مقلمه. قلمدان. جای قلم: قلمی به عاریت خواست از دانشمندی و به آن حدیث نبشت پس در مقلمه نهاد و فراموش کرد. از آنجا به عراق رحلت کرد. چون به عراق رسید قلم عاریتی در مقلمه یافت و دلتنگ شد... (کشف الاسرار ج 3 ص 682). گه گهی در مقلمه محبوس ماند کلک تو زانکه او کرده ست روزی خلایق را ضمان. جمال الدین عبدالرزاق (دیوان چ وحید دستگردی ص 310). ضمان روزی ما کرده است کلکت از آن به حبس مقلمه گه گه رود به حکم ضمان. کمال الدین اسماعیل (دیوان چ حسین بحرالعلومی ص 304). و رجوع به مادۀ قبل شود
مقلمه. قلمدان. جای قلم: قلمی به عاریت خواست از دانشمندی و به آن حدیث نبشت پس در مقلمه نهاد و فراموش کرد. از آنجا به عراق رحلت کرد. چون به عراق رسید قلم عاریتی در مقلمه یافت و دلتنگ شد... (کشف الاسرار ج 3 ص 682). گه گهی در مقلمه محبوس ماند کلک تو زانکه او کرده ست روزی خلایق را ضمان. جمال الدین عبدالرزاق (دیوان چ وحید دستگردی ص 310). ضمان روزی ما کرده است کلکت از آن به حبس مقلمه گه گه رود به حکم ضمان. کمال الدین اسماعیل (دیوان چ حسین بحرالعلومی ص 304). و رجوع به مادۀ قبل شود
مزلّقه. لغزاننده. مزلّق. یعنی لغزانندۀ فضول و اخلاط و آن دوائی رانامند که به قوت ملینه و رطوبت مزلقه ای که دارد تلیین سطح عضو نماید بحدی که بلغزاند آنچه در آن محتبس است... (مخزن الادویه ص 35) مؤنث مزلّق. مزلقه. مزلقه. لغزاننده. و رجوع به مزّلق در معنی اول و مزلقه و مزلّقه شود
مُزَلِّقَه. لغزاننده. مُزَلِّق. یعنی لغزانندۀ فضول و اخلاط و آن دوائی رانامند که به قوت ملینه و رطوبت مزلقه ای که دارد تلیین سطح عضو نماید بحدی که بلغزاند آنچه در آن محتبس است... (مخزن الادویه ص 35) مؤنث مُزلّق. مُزلِقه. مزلقه. لغزاننده. و رجوع به مزّلق در معنی اول و مُزلِقه و مزلّقه شود
مؤنث مزلق. لغزش دهنده. (آنندراج) (غیاث). مزلّقه. و رجوع به مزلق و مزلّقه شود. - حروف مزلقه،حروف مزلقه شش است بقرار ذیل: ف، ر، م، ن، ل، ب. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا)
مؤنث مُزلِق. لغزش دهنده. (آنندراج) (غیاث). مُزَلّقَه. و رجوع به مُزلِق و مُزلّقه شود. - حروف مزلقه،حروف مزلقه شش است بقرار ذیل: ف، ر، م، ن، ل، ب. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا)
مزمله. خم و کوزۀ بزرگ که آب سرد کند و حوض کوچک. (تاریخ بیهقی چ ادیب حاشیۀ ص 116). ظرفی که بر او جامه پیچیده آب سرد کنند. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) ، مزمل. رجوع به مزمل شود کوزه و مانند آن که در آن آب سرد کنند، لغت عراقی است. (منتهی الارب) (اقرب الموارد) (ناظم الاطباء) (از تاج العروس). مزمله. رجوع به مزمله شود
مزمله. خم و کوزۀ بزرگ که آب سرد کند و حوض کوچک. (تاریخ بیهقی چ ادیب حاشیۀ ص 116). ظرفی که بر او جامه پیچیده آب سرد کنند. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) ، مزمل. رجوع به مزمل شود کوزه و مانند آن که در آن آب سرد کنند، لغت عراقی است. (منتهی الارب) (اقرب الموارد) (ناظم الاطباء) (از تاج العروس). مزمله. رجوع به مزمله شود
تأنیث مسلّم. سلامت داده از عیب یا از کار. - امراض مسلمه، امراضی که معالجۀ آنها راه قطعی داشته باشد، امراض غیرمسلمه آنهائی هستند که با عارضۀ دیگری همراهند و راه معالجۀ هر یک مخالف طریق معالجۀ دیگری است، مانند صداع و نزله که با هم عارض شوند و معالجۀ آن دو با هم متناقض است. (از بحرالجواهر). و رجوع به مسلم شود
تأنیث مسلّم. سلامت داده از عیب یا از کار. - امراض مسلمه، امراضی که معالجۀ آنها راه قطعی داشته باشد، امراض غیرمسلمه آنهائی هستند که با عارضۀ دیگری همراهند و راه معالجۀ هر یک مخالف طریق معالجۀ دیگری است، مانند صداع و نزله که با هم عارض شوند و معالجۀ آن دو با هم متناقض است. (از بحرالجواهر). و رجوع به مسلم شود
ظلم و ستم و جور و تعدی و ستمگری و بی مروتی و بی انصافی و زبردستی و گناه. (ناظم الاطباء). در تداول فارسی، گناه حاصل از ظلم. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). به فارسی به معنی وبال مستعمل است. (آنندراج) : ناگهان بجهد کند ترک همه بر تو طفل از او بماند مظلمه. مولوی. روا بود که چنین بی حساب دل ببری مکن که مظلمۀ خلق را سزایی هست. سعدی. شاه ترکان سخن مدعیان میشنود شرمی از مظلمۀ خون سیاووشش باد. حافظ. - مظلمه بردن، تظلم کردن. دادخواهی کردن: یکی مظلمه پیش حجاج برد، التفات نکرد. (گلستان). - ، گناه و وبال ظلم به دوش کشیدن: تو مظلمه مبر از خانه و ز گور مترس که گور بی گنه و مظلمه بود گلشن. جمال الدین عبدالرزاق (از آنندراج). دیدی که چه کرد اشرف خر او مظلمه برد و دیگری زر. (از امثال و حکم دهخدا)
ظلم و ستم و جور و تعدی و ستمگری و بی مروتی و بی انصافی و زبردستی و گناه. (ناظم الاطباء). در تداول فارسی، گناه حاصل از ظلم. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). به فارسی به معنی وبال مستعمل است. (آنندراج) : ناگهان بجهد کند ترک همه بر تو طفل از او بماند مظلمه. مولوی. روا بود که چنین بی حساب دل ببری مکن که مظلمۀ خلق را سزایی هست. سعدی. شاه ترکان سخن مدعیان میشنود شرمی از مظلمۀ خون سیاووشش باد. حافظ. - مظلمه بردن، تظلم کردن. دادخواهی کردن: یکی مظلمه پیش حجاج برد، التفات نکرد. (گلستان). - ، گناه و وبال ظلم به دوش کشیدن: تو مظلمه مبر از خانه و ز گور مترس که گور بی گنه و مظلمه بود گلشن. جمال الدین عبدالرزاق (از آنندراج). دیدی که چه کرد اشرف خر او مظلمه برد و دیگری زر. (از امثال و حکم دهخدا)