به معنی پرستش کنندگان و عبادت کنندگان حق تعالی و حکمای صاحب اسلام. (آنندراج) (غیاث). جمع واژۀ متأله در حالت نصبی و جری. و رجوع به متأله و تأله شود
به معنی پرستش کنندگان و عبادت کنندگان حق تعالی و حکمای صاحب اسلام. (آنندراج) (غیاث). جَمعِ واژۀ متأله در حالت نصبی و جری. و رجوع به متأله و تأله شود
پر از اندوه و رنج. (ناظم الاطباء) ، بطور اندوه ورنج و بطور ناله و زاری و بطور دریغ. (ناظم الاطباء). توضیح این که ’متأسف’ اسم فاعل عربی و به معنی اندوه خورنده است و استعمال آن با ’انه’ فارسی (متأسفانه) که در آخر اسمهای جامد (و گاهی مشتق عاشقانه، عارفانه) در می آید و دلالت بر اتصاف به صفتی (یا قید) می کند پسندیده نیست. ’متأسفانه’ = ’متأسف’ + ’آن’ (جمع) + ’ه’ (پساوند نسبت) لغهً بمعنی مانند متأسفان است. این کلمه در مواردی که معمولاً به کار می رود صحیح نیست مثلاً در این جمله: ’متأسفانه عمل شما زشت بود’، نمی توان بجای متأسفانه ’چون متأسفان’ و ’مانند متأسفان’ گذاشت و گفت: ’مانند متأسفان عمل شما زشت بود’ و در این جمله: ’متأسفانه شما دیر رسیدید’هر چند جمله مفهومی دارد ولی مفهوم آن غیر از مفهومی است که گوینده میخواهد. مفهوم این جمله چنین است: ’شما مانند متأسفان دیر رسیدید’. در صورتی که منظورما این است که من متأسفم که شما دیر رسیدید’. (فرهنگ فارسی معین). و رجوع به تأسف و مادۀ بعد شود
پر از اندوه و رنج. (ناظم الاطباء) ، بطور اندوه ورنج و بطور ناله و زاری و بطور دریغ. (ناظم الاطباء). توضیح این که ’متأسف’ اسم فاعل عربی و به معنی اندوه خورنده است و استعمال آن با ’انه’ فارسی (متأسفانه) که در آخر اسمهای جامد (و گاهی مشتق عاشقانه، عارفانه) در می آید و دلالت بر اتصاف به صفتی (یا قید) می کند پسندیده نیست. ’متأسفانه’ = ’متأسف’ + ’آن’ (جمع) + ’َه’ (پساوند نسبت) لغهً بمعنی مانند متأسفان است. این کلمه در مواردی که معمولاً به کار می رود صحیح نیست مثلاً در این جمله: ’متأسفانه عمل شما زشت بود’، نمی توان بجای متأسفانه ’چون متأسفان’ و ’مانند متأسفان’ گذاشت و گفت: ’مانند متأسفان عمل شما زشت بود’ و در این جمله: ’متأسفانه شما دیر رسیدید’هر چند جمله مفهومی دارد ولی مفهوم آن غیر از مفهومی است که گوینده میخواهد. مفهوم این جمله چنین است: ’شما مانند متأسفان دیر رسیدید’. در صورتی که منظورما این است که من متأسفم که شما دیر رسیدید’. (فرهنگ فارسی معین). و رجوع به تأسف و مادۀ بعد شود
جمع واژۀ متأخر. بازپسینان. مقابل متقدمین و پیشینیان. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). مردمان واپسین. ضد متقدمین که مردمان پیشین باشد، لسان متأخرین، زبان مردمان واپسین. (ناظم الاطباء). متأخران. و رجوع به مادۀ قبل شود
جَمعِ واژۀ متأخر. بازپسینان. مقابل متقدمین و پیشینیان. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). مردمان واپسین. ضد متقدمین که مردمان پیشین باشد، لسان متأخرین، زبان مردمان واپسین. (ناظم الاطباء). متأخران. و رجوع به مادۀ قبل شود
نعت است از تأفن. (منتهی الارب). آن که عیب کند، گیرندۀ خوئی که در او نباشد، آن که خود را بزور زیرک نماید. (آنندراج). و رجوع به تأفن شود، جفاکننده، کم کننده، زیان رساننده. (ناظم الاطباء)
نعت است از تأفن. (منتهی الارب). آن که عیب کند، گیرندۀ خوئی که در او نباشد، آن که خود را بزور زیرک نماید. (آنندراج). و رجوع به تأفن شود، جفاکننده، کم کننده، زیان رساننده. (ناظم الاطباء)
تسلی گیرنده. (آنندراج). دریافت کننده تسلی، بردبار و صابر و شکیبا، مقلد و پس رو و مرید و تابع. (ناظم الاطباء). آن که به دیگری تأسی کند. پیرو. و رجوع به تأسی شود، مهموم و مغموم و پریشان و مضطرب. (ناظم الاطباء)
تسلی گیرنده. (آنندراج). دریافت کننده تسلی، بردبار و صابر و شکیبا، مقلد و پس رو و مرید و تابع. (ناظم الاطباء). آن که به دیگری تأسی کند. پیرو. و رجوع به تأسی شود، مهموم و مغموم و پریشان و مضطرب. (ناظم الاطباء)
آب متغیر. (آنندراج). آب متغیر و گندیده. (ناظم الاطباء) ، آن که اخلاق پدر خود گیرد. (آنندراج). کسی که خوی پدر خود دارد. (ناظم الاطباء) ، آن که در چاه بدبو آمده بیهوش گردد. (آنندراج). فرد بیهوش گردیدۀ از بخارچاه. (ناظم الاطباء) ، بهانه جوینده. (آنندراج). آن که عذر می آورد و بهانه می جوید. (ناظم الاطباء) ، تأخیر و درنگ کننده. (آنندراج). درنگ کننده. (ناظم الاطباء). و رجوع به تأسن شود
آب متغیر. (آنندراج). آب متغیر و گندیده. (ناظم الاطباء) ، آن که اخلاق پدر خود گیرد. (آنندراج). کسی که خوی پدر خود دارد. (ناظم الاطباء) ، آن که در چاه بدبو آمده بیهوش گردد. (آنندراج). فرد بیهوش گردیدۀ از بخارچاه. (ناظم الاطباء) ، بهانه جوینده. (آنندراج). آن که عذر می آورد و بهانه می جوید. (ناظم الاطباء) ، تأخیر و درنگ کننده. (آنندراج). درنگ کننده. (ناظم الاطباء). و رجوع به تأسن شود
دریغکننده و درد خورنده و اندوهگین. (آنندراج). کسی که تأسف دارد. (ناظم الاطباء). مهموم و محزون و کسی که دریغ می خورد و اندوهگین است. (ناظم الاطباء) : که عدل او ملجاءملهوفان و فضل او منجای متأسفان است. (سندبادنامه ص 216). پس از همه راضی باشد نه بر هیچ فائت متأسف. (اوصاف الاشراف). و رجوع به تأسف و مادۀ بعد شود
دریغکننده و درد خورنده و اندوهگین. (آنندراج). کسی که تأسف دارد. (ناظم الاطباء). مهموم و محزون و کسی که دریغ می خورد و اندوهگین است. (ناظم الاطباء) : که عدل او ملجاءملهوفان و فضل او منجای متأسفان است. (سندبادنامه ص 216). پس از همه راضی باشد نه بر هیچ فائت متأسف. (اوصاف الاشراف). و رجوع به تأسف و مادۀ بعد شود