- قاین(یِ)
قصبۀ مرکزی دهستان بیرجند. سر راه شوسۀ عمومی مشهد به زاهدان قرار دارد. جلگه، گرمسیر. سکنۀ آن 5007 تن میباشد. یازده قنات این دهکده رامشروب میکند. محصول عمده آن زعفران، ارزن، تریاک، شلغم و چغندر است. شغل اهالی زراعت، کسب، تجارت قالی، قالیچه و کرباس بافی. راه اتومبیل رو. این قصبه دارای دو خیابان به نام خیابان خراسان و خیابان خواف و یک فلکه معروف به فلکۀ آسایشگاه و دو فلکه در جنوب وباختر دارد. ادارات دولتی: بخشداری، شهرداری، نمایندۀ دادگاه، شهربانی، نمایندگی بانک ملی، کشاورزی، دارائی، آمار، ثبت املاک، دفتر ازدواج و طلاق، پست و تلگراف و بهداری و یک بیمارستان 30تختخوابی، سازمان خدمات اجتماعی، دبیرستان، دبستان، راه شوسه، ژاندارمری. مسجد جامع آن از بناهای قدیمی آن است و دویست باب دکاکین مختلف دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9). شهر قائن بسیار قدیمی و دارای قلعۀ محکم و استواری است که به نام نعمان کبیر معروف است. (معجم البلدان). شهر جدید در زمان شاهرخ میرزا بر روی ویرانه های شهر قدیمی و بر روی تپۀ کوتاهی به ارتفاع 1443 متر ساخته شده است و از مشهد 402150 متر فاصله دارد. عرض جغرافیائی آن 3553 و طول آن 5910 متر است. قالی این ناحیه در درجۀ اول اهمیت است. پشم گوسفندان قاینات در لطافت بر همه پشمهای دیگر ایران مزیت دارد. شه آباد، بهار، مؤمن آباد، نیم بلوک و شاخن از خره های آن ناحیت است. رجوع به این اسامی شود. نسبت به این شهر قاینی و قایینی آمده است. رجوع به ریحانهالادب شود. تاریخ این شهر را کتابی جداگانه به نام بهارستان است. مؤلف آن آقای آیتی است که چاپ شده است و کتاب دیگری بنام تاریخ ابن حسام در این باره نگارش یافته است
یکی از بخش های پنجگانه شهرستان بیرجند. محدود است از طرف شمال به شهرستان گناباد و تربت حیدریه، از خاور به مرز ایران و افغانستان. از باختر، به شهرستان فردوس. از جنوب به بخش حومه و بخش درمیان. هوای قاینات در فصول چهارگانه متغیر است بطوری که در دهستانهای زیرکوه و پسکوه هوا گرم وخشک و در دهستان مرکزی و نیم بلوک هوا نسبتاً معتدل و روی هم رفته میتوان مناطق دشت نامید و دهستان پسکوه را جزو مناطق گرمسیری و سایر نقاط آن را جزو مناطق معتدل دانست. آب در تمام مناطق گوارا فقط در دهستان زیرکوه بر اثر املاحی که در بعضی نقاط آن مانند اردکول، مهدی آباد، کرخت، آهنگران، یزدان و مژن آباد مخلوط میشود شور و مالاریائی است. زبان کلیۀ بخش فارسی، فقط در قسمتهای مرزی بواسطۀ مجاورت با افغانستان به زبان افغانی آشنا هستند مذهبشان شیعه و سنی میباشد. این بخش از پنج دهستان به نام دهستان مرکزی، نیم بلوک، پسکوه، زهان و زیرکوه تشکیل شده، کلیۀ قراء آن 286و جمع نفوس آن 65436 تن میباشد. محصول عمده آن تریاک، شلغم، چغندر، ارزن، جالیزکاری، زعفران. شغل مردم آن زراعت و کسب و مالداری، صنایعدستی زنان کرباس و قالیچه بافی است. راه شوسۀ مشهد به زاهدان از این بخش عبور مینماید. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9)
یکی از بخش های پنجگانه شهرستان بیرجند. محدود است از طرف شمال به شهرستان گناباد و تربت حیدریه، از خاور به مرز ایران و افغانستان. از باختر، به شهرستان فردوس. از جنوب به بخش حومه و بخش درمیان. هوای قاینات در فصول چهارگانه متغیر است بطوری که در دهستانهای زیرکوه و پسکوه هوا گرم وخشک و در دهستان مرکزی و نیم بلوک هوا نسبتاً معتدل و روی هم رفته میتوان مناطق دشت نامید و دهستان پسکوه را جزو مناطق گرمسیری و سایر نقاط آن را جزو مناطق معتدل دانست. آب در تمام مناطق گوارا فقط در دهستان زیرکوه بر اثر املاحی که در بعضی نقاط آن مانند اردکول، مهدی آباد، کرخت، آهنگران، یزدان و مژن آباد مخلوط میشود شور و مالاریائی است. زبان کلیۀ بخش فارسی، فقط در قسمتهای مرزی بواسطۀ مجاورت با افغانستان به زبان افغانی آشنا هستند مذهبشان شیعه و سنی میباشد. این بخش از پنج دهستان به نام دهستان مرکزی، نیم بلوک، پسکوه، زهان و زیرکوه تشکیل شده، کلیۀ قراء آن 286و جمع نفوس آن 65436 تن میباشد. محصول عمده آن تریاک، شلغم، چغندر، ارزن، جالیزکاری، زعفران. شغل مردم آن زراعت و کسب و مالداری، صنایعدستی زنان کرباس و قالیچه بافی است. راه شوسۀ مشهد به زاهدان از این بخش عبور مینماید. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9)
