معنی فناخسره - جستجوی لغت در جدول جو

فناخسره

لغت نامه دهخدا

مؤنث واژۀ فاخر، نیکو، عالی، گران بها، باارزش مثلاً لباس های فاخر

پادشاهی که شاهان دیگر در پناه او باشند، برای مثال مرا کز دست خسرو نقل و جام است / نه کیخسرو پناخسرو غلام است (نظامی۲ - ۱۷۷)، پادشاه بزرگ

فرهنگ فارسی عمید

فناخسرو

پناخسرو، پادشاهی که شاهان دیگر در پناه او باشند، پادشاه بزرگ

فرهنگ فارسی عمید

ناسره

غیر خالص، کلام نازیبا و نارسا، زر قلب، پول معیوب

فرهنگ فارسی عمید

ناسره

(سَ رَ)

مأخوذ از ناشره تازی، به معنی کشت زار. (ناظم الاطباء) (از اشتینگاس)

لغت نامه دهخدا

ناسره

(سَ رَ / رِ)

غیرخالص. درم و دینار که عیبی درآن باشد. (آنندراج). پول قلب و پول نارایج و ناتمام عیار. (ناظم الاطباء). مغشوش. (منتهی الارب). قلب. ناروا. بدل. نبهره. ماخ. بهرج. پایه. زیف: صراف بدیع عقل دراهم ناسره برنگیرد. (کلیله و دمنه).
بس دوزخی است خصمش از آن سرخ رو شده ست
کآتش بزر ناسره گونا برافکند.
خاقانی.
کآنهمه ناموس و نام چون درم ناسره
روی طلاکرده داشت هیچ نبودش عیار.
سعدی.
یار مفروش به دنیا که بسی سود نکرد
آنکه یوسف به زر ناسره بفروخته بود.
حافظ.
- فعل ناسره، عمل نادرست، ناصواب، مقابل عمل خالص:
گیرم کز زرق رسیدی برزق
نایدت از ناسره افعال عار.
ناصرخسرو.
، مجازاً، به معنی سخن بد. (آنندراج) ، هر چیزی که به اشکال سرانجامد. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

ناخره

(خِ رَ)

تأنیث ناخر. رجوع به ناخر شود

لغت نامه دهخدا

فنخره

(ذِ)

سوراخ بینی گشاده راپرباد گردانیدن. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

فنخره

(فُ خُ رَ)

زن بزرگ جثه. (از اقرب الموارد). مؤنث فنخر. (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

فناخر

(فَ)

نام کوره ای است به فارس داخل اردشیرخره. (آنندراج) (از معجم البلدان). اکنون جایی بدین نام نیست

لغت نامه دهخدا

فناخر

(فُ خِ)

بزرگ جثه. (منتهی الارب) (اقرب الموارد) ، آنکه از باد پر گرداند سوراخ بینی را. (منتهی الارب). بزرگ بینی. (از اقرب الموارد)

لغت نامه دهخدا

فاخره

(خِ رَ)

لقب شهر بخارا از صغانیان: در صغر سن بطرف فاخرۀ بخارا رفته بودم. (انیس الطالبین ص 224). نرشخی گوید: و به حدیثی نام بخارا فاخره آمده است. رجوع به تاریخ بخارا ص 26 شود

لغت نامه دهخدا

کرد فناخسره

شهری است در نیم فرسنگی شیراز از بناهای ملک عضدالدوله ابوشجاع بن رکن الدین ابی الحسن علی بن بویه. این پادشاه بر رودی که از میان شهر می گذردسدی بسته و آب را در نهری به سوی این شهر از مسیر یک روزه راه جاری کرده است و بر آن اموال بسیار هزینه کرده و باغ و بوستانها در دو طرف پیدا آورده و نیز عید مخصوص برای آن مقرر نموده است که هفت روز بدارد و مردم به رامش و طرب پردازند. (از معجم البلدان)

لغت نامه دهخدا

مناخسه

(عَ)

ریختن یکی بر دیگری. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

ناخسته

(خِ تَ / تِ)

ریسمان باریک. (ناظم الاطباء). نخ نازک. (فرهنگ شعوری) :
دو دستش بند با ناخسته کرده
که با داغ جگر دل خسته کرده.
میرنظمی (از شعوری)

لغت نامه دهخدا

ناخسته

(کِ)

بی زخم. سالم. مقابل خسته به معنی زخمی. رجوع به خسته شود

لغت نامه دهخدا

خناسره

(خَ سِ رَ)

مردم ضعیف و اهل خیانت، جمع واژۀ خنسر. جمع واژۀ خنسری. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از لسان العرب)

لغت نامه دهخدا

پناخسرو

(پَ خُ رَ)

پناه خسرو. فناخسرو معرّب آن است، نام عضدالدوله ابو شجاع بن رکن الدوله امیر آل بویه که در پنجم ذوالقعده سال 324 هجری قمری (24 سپتامبر 936 میلادی) در اصفهان متولد شد و در هشتم شوال سال 372 (26 مارس 983) در بغدادوفات کرد نام پناه خسرو در سلسلۀ آل بویه مکرر شده است ولی اغلب مراد ابوشجاع عضدالدوله است. رجوع به عضدالدوله پناه خسرو و ابوشجاع بن حسن رکن الدوله شود: و پناه خسرو ایشان را (بلوچانرا) بکشت بحیلتهای گوناگون. (حدود العالم). فخرالدوله برادر پناه خسرو آنگاه که بگریخت و بنشابور آمد. (نوروزنامه).
من آن اوج گردون پناخسروم
که در خانه می آیم و میروم.
نظامی.
مرا کز دست خسرو نقل و جام است
نه کیخسرو پناخسرو غلام است.
نظامی (خسرو و شیرین)

لغت نامه دهخدا

فناخره

(فُ خِ رَ)

مؤنث فناخر. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد). رجوع به فناخر شود

لغت نامه دهخدا

فناخسرو

(فَنْ نا / فَ خُ رَ)

کنیت او ابوشجاع است. (یادداشت مؤلف). در مآخذ تاریخ ایران مانند تاریخ سیستان، آثار الباقیۀ بیرونی و تاریخ بیهقی لقب عضدالدولۀ دیلمی است، و بصورت فناخسره نیز آمده است. جزء اول کلمه صورتی از لغت پناه است و بصورت پناخسرو هم در کتب آمده است. وی یکی از پسران سه گانه رکن الدوله حسن بن بویه بود و لقب دیگر او ابوشجاع است. بنابه گفتۀ صاحب روضهالصفا در سال 337 هجری قمری و به روایت حمدالله مستوفی در سال 338 عمادالدوله ضمن وصیت خود او را جانشین خود کرد. از کارهای جالب فناخسرو فتح بغداد برای نخستین بار در دورۀ عباسیان بود ولی پس از فتح دوباره با خلیفه از در آشتی درآمد و خود به خدمت او رفت. از کارهای جالب دیگر او بنای بیمارستانی بزرگ در بغداد بود که بیست وچهار پزشک معروف زمان در آن کار میکردند. اصولاً دوستدار آبادانی و ایجادآثار سودمند بود. درگذشت وی بر اثر بیماری صرع و ضعف شدید در هشتم شوال سال 372 هجری قمری اتفاق افتاد. (از تاریخ دیالمه و غزنویان عباس پرویز) :
گرفتم فناخسروی نقش اول
ز خسرو شدن جز فنائی نیابی.
خاقانی.
پلاس افگن آخور مرکبانش
فناخسرو تخت گریان نماید.
خاقانی.
رجوع به عضدالدوله شود

لغت نامه دهخدا