- عقبله (عُ قَ بِ لَ)
پی رو و پس آینده، گویند هو عقبله فلان، یعنی او پس آیندۀ اوست. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد)
معنی عقبله - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
جهت خانۀ کعبه در شهر مکه که مسلمانان رو بدان نماز می خوانند، سمتی که هنگام گزاردن نماز به آن رو می کنند، کعبه، خانۀ کعبه
(عُ بَ)
لغت نامه دهخدا
ابن عمرو بن ثعلبۀ انصاری بدری، مکنی به ابومسعود. صحابی و از قبیلۀخزرج بود. وی در غزوۀ عقبه و احد و مابعد آنها شرکت داشت. عقبه در کوفه سکنی گزید و از یاران علی (ع) بوده است و مدتی ولایت کوفه را بعهده داشت و به سال 40 هجری قمری در آنجا درگذشت. (از الاعلام زرکلی از کشف النقاب و الاصابه). رجوع به ابومسعود (عقبه...) شود
ابن عبدالغافر ازدی عوذی، مکنی به ابونهار. وی به سال 83 هجری قمری در جماجم درگذشت. رجوع به تاج العروس ذیل مادۀ ’ج م م’ شود
ابن عبدالغافر ازدی عوذی، مکنی به ابونهار. وی به سال 83 هجری قمری در جماجم درگذشت. رجوع به تاج العروس ذیل مادۀ ’ج م م’ شود
(عُ بَ)
لغت نامه دهخدا
نوبت: تمّت عقبتک، بدل: أخذت من اسیری عقبه، شب وروز، بدان جهت که همدیگر را تعاقب می کنند. (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). ج، عقب. (از اقرب الموارد) ، آنچه از خوردنی در بن دیگ عاریتی به خداوند دیگ فرستند. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد) ، باقی ماندۀ هر چیزی. (منتهی الارب) : فلان عقبه بنی فلان، او آخرین بازماندۀ آنان است. (از اقرب الموارد) ، نشان و اثر: علیه عقبهالجمال، عقبه الطائر، مسافت ما بین ارتفاع و انحطاط پرنده، و گویند آن دو فرسخ است. (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد) ، عقبهالشیطان، نوعی از نشست که به نشست سگ ماند. (منتهی الارب). عقب الشیطان. رجوع به عقب شود، آنچه از شیرینی، پس از طعام خورند. دسر، عقبه الضبع، سختی و شدت، لقیت منه عقبه الضبع و است الکلب، از او سختی و شدت دیدم. (از اقرب الموارد).
- ابوعقبه، کنیۀ خنزیر و خوک. (از اقرب الموارد)
- ابوعقبه، کنیۀ خنزیر و خوک. (از اقرب الموارد)
(عُ قَ / عَ قِ)
لغت نامه دهخدا
نام چند ناحیه است، از آن جمله محله ای است در ماوراء نهر عیسی نزدیک دجلۀ بغداد. (از معجم البلدان).
- عقبهالرکاب، عقبه ای است در نزدیکی نهاوند. و وجه تسمیۀ آن این است که سپاه اسلام چون آهنگ نهاوند کرد در این عقبه سواران آن ازدحام کردند. (از معجم البلدان).
- عقبهالسیر، عقبه ای است تنگ و طویل در ثغور در نزدیکی حدث. (از معجم البلدان).
- عقبه الطین، موضعی است در فارس. (از معجم البلدان)
- عقبهالرکاب، عقبه ای است در نزدیکی نهاوند. و وجه تسمیۀ آن این است که سپاه اسلام چون آهنگ نهاوند کرد در این عقبه سواران آن ازدحام کردند. (از معجم البلدان).
- عقبهالسیر، عقبه ای است تنگ و طویل در ثغور در نزدیکی حدث. (از معجم البلدان).
- عقبه الطین، موضعی است در فارس. (از معجم البلدان)
(عُبَ)
لغت نامه دهخدا
جدی است جاهلی و فرزندان او بطنی از هلال بن عامر از عدنانیه را تشکیل میدهند. و طائفه ای از آنان در اصفون و اسنا، در صعید مصر میزیستند. (از الاعلام زرکلی به نقل از نهایهالارب و البیان و الاعراب)
ابن سکون بن أشرس. جدی است جاهلی از کنده از قحطانیه. و از جمله فرزندان او عیاض و ثعلبه بوده اند. (از الاعلام زرکلی از نهایهالارب و السبائک)
ابن سکون بن أشرس. جدی است جاهلی از کنده از قحطانیه. و از جمله فرزندان او عیاض و ثعلبه بوده اند. (از الاعلام زرکلی از نهایهالارب و السبائک)
(عِ بَ)
لغت نامه دهخدا
جامه های نگارین هودج. (منتهی الارب). عقبه. و رجوع به عقبه شود، در ماه یک مرتبه کردن کاری را، گویند مایفعل ذلک اًلا عقبه، یعنی هر ماه یک بار آن کار را می کند. (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). ج، عقب. (اقرب الموارد) ، اثر: عقبه الجمال، اثر و نشان و هیئت زیبایی. (از اقرب الموارد) (از منتهی الارب). عقبه. و رجوع به عقبه شود
(قَ بَ لَ)
لغت نامه دهخدا
دهی از دهستان طرهان بخش طرهان شهرستان خرم آباد. در 48هزارگزی شمال باختری راه کوهدشت و 48هزارگزی شمال باختری اتومبیل رو خرم آباد به کوهدشت واقع و موقع جغرافیائی آن کوهستانی و معتدل است. محصولات آن غلات و تریاک و لبنیات و شغل اهالی زراعت و گله داری است. صنایع دستی سیاه چادربافی است. ساکنین از طایفۀ گراوند وچادرنشین هستند. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6)
(قَ بَ لَ)
لغت نامه دهخدا
چرخۀ ریسمان، ریگ تودۀگرد. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). ج، قبل. (منتهی الارب) ، سرفه. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) ، مرتعی که در جلوی خانه ها باشد و ستور در آن چرا کرده بی آنکه شب بمنزل خود برگردند. (ناظم الاطباء) ، آنچه جادوگران کنند تا دل کسی را به دیگری مایل سازد
(قَ لَ)
لغت نامه دهخدا
نوعی از مهره که بدان مردان را بند کنند و نیز بر گردن اسب بندند بجهت چشم زخم و افسون. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء)
(عَ قَ بَ)
لغت نامه دهخدا
واحد عقب. (از اقرب الموارد). پی که از آن زه سازند و ریسمان تابند. ج، عقب. (منتهی الارب). و رجوع به عقب شود، جای دشوار برآمدن بر کوه. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد). راه دشوار در کوه. (غیاث اللغات). گریوه. (تفلیسی). گریوه، یعنی بلندی بلند وسخت. (ترجمان القرآن جرجانی). یقّوش (در تداول ترکی)، پز و کتل. (منتهی الارب). جای دشوار. (غیاث اللغات). راهی که در قسمتهای بالای کوه باشد. (از اقرب الموارد). گردنه. (فرهنگ فارسی معین). پژ. ج، عقاب. (منتهی الارب) (اقرب الموارد). و عقبات. (اقرب الموارد) عقبه : میان این شهر و تبت مقدار پنج روزه راه است اندر عقبه های سخت. (حدود العالم). و نزدیک وی (ده سنگس) عقبه ای است که او را عقبۀ سنگس خوانند. (حدود العالم). اگر مقام نتوانند کرد عقبۀ کلار را گذاره کنند. (تاریخ بیهقی ص 463).
عقبه ای زین صعبتر درراه نیست
ای خنک آن کش حسد همراه نیست.
مولوی.
هر روش هر ره که آن محمود نیست
عقبه ای و مانعی و رهزنی است.
مولوی.
این تردد عقبۀ راه حق است
ای خنک آن را که پایش مطلق است.
مولوی.
گر کنی قطع عقبه را این جایگاه
راه روشن گرددت تا پیشگاه.
عطار.
کیست کو را عقبه ای در راه نیست.
عطار.
- امثال:
ستوررا به پای عقبه جو دهند سود ندارد (امثال و حکم دهخدا).
، کنایه از امر سخت و عظیم. (از غیاث اللغات). امری سخت و دشوار. (فرهنگ فارسی معین) : فلا أقتحم العقبه، و ما أدراک ما العقبه. (قرآن 12/90). عقبه در قرآن کریم را منزلی از ’صراط’ دانسته اند و برخی گویند آن هفتاد منزل از ’پل صراط’ است. رجوع به تفسیر ابوالفتوح رازی ج 10 ص 294 و تفسیر کشف الاسرار ج 10 ص 499 شود
عقبه ای زین صعبتر درراه نیست
ای خنک آن کش حسد همراه نیست.
مولوی.
هر روش هر ره که آن محمود نیست
عقبه ای و مانعی و رهزنی است.
مولوی.
این تردد عقبۀ راه حق است
ای خنک آن را که پایش مطلق است.
مولوی.
گر کنی قطع عقبه را این جایگاه
راه روشن گرددت تا پیشگاه.
عطار.
کیست کو را عقبه ای در راه نیست.
عطار.
- امثال:
ستوررا به پای عقبه جو دهند سود ندارد (امثال و حکم دهخدا).
، کنایه از امر سخت و عظیم. (از غیاث اللغات). امری سخت و دشوار. (فرهنگ فارسی معین) : فلا أقتحم العقبه، و ما أدراک ما العقبه. (قرآن 12/90). عقبه در قرآن کریم را منزلی از ’صراط’ دانسته اند و برخی گویند آن هفتاد منزل از ’پل صراط’ است. رجوع به تفسیر ابوالفتوح رازی ج 10 ص 294 و تفسیر کشف الاسرار ج 10 ص 499 شود
(عُ لَ)
لغت نامه دهخدا
عقبول است در تمام معانی. (از منتهی الارب) (از اقرب الموارد). رجوع به عقبول و عقابیل شود
(مُ بِ لَ)
لغت نامه دهخدا
شب آینده. (آنندراج) (ناظم الاطباء). آینده. آتیه: لیله مقبله. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا)
(عُمْبُ لَ)
لغت نامه دهخدا
گند و تلاق. (منتهی الارب). بظر و تلاق. (ناظم الاطباء). عنبل. رجوع به عنبل شود، زن درازتلاق. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). عنبل. رجوع به عنبل شود، چوبی که بدان در جواز گندم کوبند. (منتهی الارب). چوبی که بدان در هاون چیزی کوبند. (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). عنبل. رجوع به عنبل شود، آنچه بگذارد ختنه ناکرده از آن. (منتهی الارب). عنبل. رجوع به عنبل شود
(خَ دَ)
لغت نامه دهخدا
همدیگر آمدوشد مردمان و تردد ایشان. (از منتهی الارب). آمدوشد کردن مردمان و مراوده کردن آنها با هم. (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد)
(عَ لَ)
لغت نامه دهخدا
دختر عقیل بن ابی طالب. از زنان شاعر عرب بود و او را با عذری و عزه و احوص داستانی است. و نیز اشعاری در مرثیۀ شهیدان کربلا دارد. و برخی او را همسر یکی از پسران عقیل بن ابی طالب دانند. رجوع به اعلام النساء ج 3 و تاریخ طبری و الموشح مرزبانی و الاغانی و مروج الذهب و العقد الفرید شود
دختر ضحاک بن عمرو بن محرق بن منذر بن ماءالسماء. از زنان شاعر عرب بود و او را با فرزدق شاعر داستانی است. و گویند وی در عشق پسر عمش عمرو بن کعب بن محرق درگذشت. رجوع به اعلام النساء ج 3 و الاغانی شود
دختر ضحاک بن عمرو بن محرق بن منذر بن ماءالسماء. از زنان شاعر عرب بود و او را با فرزدق شاعر داستانی است. و گویند وی در عشق پسر عمش عمرو بن کعب بن محرق درگذشت. رجوع به اعلام النساء ج 3 و الاغانی شود
سختی سیز (شدت)، جسک مانده مانده بیماری، آتش پارسی تبجوش تبخال این واژه در فرهنگ معین پارسی دانسته شده واحد عقبول، جمع عقابیل
زن پرده نشین زن گرامی بانوی ارجمند، شتر گرامی، گرامی برگزیده، بانوی شوهر دار
پژ پژه گریو گریوه گدار گردنه نپت، ورزاک کار سخت پستا (نوبت)، رمشا تاوان (عوض)، دندان مز، ته کاسه که به هنگام پس دادن دیگ چون ارمغان فرستند، شب و روز راه دشوار در کوه گردنه، امری سخت و دشوار، جمع عقبات
((قَ لَ یا لِ))
فرهنگ فارسی معین
نوعی از مهره که بدان مردان را بند کنند و نیز به جهت دفع چشم زخم بر گردن اسب بندند
