مالک بن عبدالواحد المسمعی. از روات حدیث است. او از معتمر بن سلیمان و از او عثمان بن عبدالله بن خرزاد روایت کند. در دنیای حدیث شناسی، روات به عنوان مهم ترین منابع علمی شناخته می شوند. این افراد به عنوان رابط میان پیامبر (ص) و امت اسلامی عمل کرده و سنت نبوی را از نسل به نسل انتقال داده اند. نقش روات در فهم دقیق قرآن و سنت پیامبر نیز غیرقابل انکار است، زیرا احادیث از طریق آنان به فقیهان و مفسران منتقل شده اند.
مالک بن عبدالواحد المسمعی. از روات حدیث است. او از معتمر بن سلیمان و از او عثمان بن عبدالله بن خرزاد روایت کند. در دنیای حدیث شناسی، روات به عنوان مهم ترین منابع علمی شناخته می شوند. این افراد به عنوان رابط میان پیامبر (ص) و امت اسلامی عمل کرده و سنت نبوی را از نسل به نسل انتقال داده اند. نقش روات در فهم دقیق قرآن و سنت پیامبر نیز غیرقابل انکار است، زیرا احادیث از طریق آنان به فقیهان و مفسران منتقل شده اند.
ابن ابی بکر الانصاری الشافعی. معروف به قاضی القنفذه. از مردم حجاز و قاضی و رئیس قنفذه و نواحی آن بود. یکی از اشراف او رادستگیر کرد و سپس رها ساخت. وی به شرق حجاز رفت و در محلۀ موطف به سال 1089 هجری قمری درگذشت. از تصنیفات او است: شرح الرحبیه فی الفرائض. منظومه فی اصول الدین و او را نظم و رسائلی است. (از الاعلام زرکلی)
ابن ابی بکر الانصاری الشافعی. معروف به قاضی القنفذه. از مردم حجاز و قاضی و رئیس قنفذه و نواحی آن بود. یکی از اشراف او رادستگیر کرد و سپس رها ساخت. وی به شرق حجاز رفت و در محلۀ موطف به سال 1089 هجری قمری درگذشت. از تصنیفات او است: شرح الرحبیه فی الفرائض. منظومه فی اصول الدین و او را نظم و رسائلی است. (از الاعلام زرکلی)
ابن ابی هاشم البغدادی، مکنی به ابوعمر و معروف به غلام ثعلب. وی لغوی، زاهد و از حفاظ حدیث بود سی هزار ورقه حدیث از حفظ املا کرد و او راست: فضائل معاویه و غریب الحدیث. وی به سال 261 هجری قمری متولد شد و در 345 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن ابی هاشم البغدادی، مکنی به ابوعمر و معروف به غلام ثعلب. وی لغوی، زاهد و از حفاظ حدیث بود سی هزار ورقه حدیث از حفظ املا کرد و او راست: فضائل معاویه و غریب الحدیث. وی به سال 261 هجری قمری متولد شد و در 345 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن عبدالواحد. یکی از روات قرائت ابن عامر بواسطۀ یحیی بن حارث ذماری است. (از الفهرست ابن الندیم). نقش روات در تاریخ اسلام به عنوان حافظان و ناقلان سنت های نبوی بی بدیل است. این افراد در جمع آوری و ثبت احادیث پیامبر اسلام و اهل بیت (ع) نه تنها در کنار محدثان، بلکه در ایجاد اسناد معتبر حدیثی نقش اساسی دارند. بدون این روات، مسلمانان نمی توانستند به درستی از تعالیم پیامبر اسلام بهره برداری کنند.
ابن عبدالواحد. یکی از روات قرائت ابن عامر بواسطۀ یحیی بن حارث ذماری است. (از الفهرست ابن الندیم). نقش روات در تاریخ اسلام به عنوان حافظان و ناقلان سنت های نبوی بی بدیل است. این افراد در جمع آوری و ثبت احادیث پیامبر اسلام و اهل بیت (ع) نه تنها در کنار محدثان، بلکه در ایجاد اسناد معتبر حدیثی نقش اساسی دارند. بدون این روات، مسلمانان نمی توانستند به درستی از تعالیم پیامبر اسلام بهره برداری کنند.
ابن عبدالواحد احمد بن محمد بن عبدالرحمان بن معاویه بن حدیج. یکی از والیان اسکندریه است که در ف تنه اندلسیان و صوفیان به سال 199 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن عبدالواحد احمد بن محمد بن عبدالرحمان بن معاویه بن حدیج. یکی از والیان اسکندریه است که در ف تنه اندلسیان و صوفیان به سال 199 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن عبدالواحد بن اسماعیل الجیلی. وی طبیب و از مردم جیلان بود. در علم فلسفه و طب و دین تبحر یافت و به دمشق سکونت جست و قضاوت بعلبک بدو محول شد. سپس به سال 638 هجری قمری قضاوت دمشق یافت و سپس وی را بگرفتند و به سال 641 هجری قمری نزدیک بعلبک به قتل رساندند از تألیفات اوست: شرح الاشارت والتنبیهات که آن را برای مظفر ایوبی نوشته است، اختصار الکلیات از قانون ابن سینا. (از الاعلام زرکلی)
ابن عبدالواحد بن اسماعیل الجیلی. وی طبیب و از مردم جیلان بود. در علم فلسفه و طب و دین تبحر یافت و به دمشق سکونت جست و قضاوت بعلبک بدو محول شد. سپس به سال 638 هجری قمری قضاوت دمشق یافت و سپس وی را بگرفتند و به سال 641 هجری قمری نزدیک بعلبک به قتل رساندند از تألیفات اوست: شرح الاشارت والتنبیهات که آن را برای مظفر ایوبی نوشته است، اختصار الکلیات از قانون ابن سینا. (از الاعلام زرکلی)
ابن یحیی بن عمر، مکنی به ابومحمد. پدر وی از رجال بنی عبدالمؤمن کومی است و عبدالواحد بین آنان نشأت یافت و به الناصرالدین الله (محمد بن یعقوب) پیوست و او به سال 603 هجری قمری وی را ولایت داد. وی افریقیه را ضبط کرد و شورش آنجا را خوابانید و تا به سال 618 هجری قمری که در تونس درگذشت بدان شغل باقی بود. (از الاعلام زرکلی)
ابن یحیی بن عمر، مکنی به ابومحمد. پدر وی از رجال بنی عبدالمؤمن کومی است و عبدالواحد بین آنان نشأت یافت و به الناصرالدین الله (محمد بن یعقوب) پیوست و او به سال 603 هجری قمری وی را ولایت داد. وی افریقیه را ضبط کرد و شورش آنجا را خوابانید و تا به سال 618 هجری قمری که در تونس درگذشت بدان شغل باقی بود. (از الاعلام زرکلی)
ابن عبدالواحد بن وهب ملقب به أخرس. از فحول شعرای متأخر است. او را دیوانی است بنام الطرازالانفس فی شعرالاخرس. وی به سال 1225 هجری قمری به موصل متولد شد و در 1290 هجری قمری به بصره درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن عبدالواحد بن وهب ملقب به أخرس. از فحول شعرای متأخر است. او را دیوانی است بنام الطرازالانفس فی شعرالاخرس. وی به سال 1225 هجری قمری به موصل متولد شد و در 1290 هجری قمری به بصره درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن اسماعیل بن احمد، مکنی به ابوالمحاسن و معروف به عبدالواحد الرویانی. فقیهی شافعی و از مردم رویان است به بخاری و غزنه و نیشابور رفت و به آمل طبرستان مدرسه ای بنا کرد و سپس به ری و اصفهان شد دیگر بار به آمل بازگشت، جماعتی از مردم آنجا از روی تعصب او را به قتل رساندند. از تصنیفات او است: بحر المذهب که از بزرگترین کتب شافعی است. مناصیص الامام الشافعی. الکافی. حلیه المؤمن و جز آن. (از الاعلام زرکلی)
ابن اسماعیل بن احمد، مکنی به ابوالمحاسن و معروف به عبدالواحد الرویانی. فقیهی شافعی و از مردم رویان است به بخاری و غزنه و نیشابور رفت و به آمل طبرستان مدرسه ای بنا کرد و سپس به ری و اصفهان شد دیگر بار به آمل بازگشت، جماعتی از مردم آنجا از روی تعصب او را به قتل رساندند. از تصنیفات او است: بحر المذهب که از بزرگترین کتب شافعی است. مناصیص الامام الشافعی. الکافی. حلیه المؤمن و جز آن. (از الاعلام زرکلی)
خلیفهب-ن عبدالواحد. از روات است. روات در علم حدیث نه تنها به عنوان ناقلان ساده احادیث شناخته نمی شوند، بلکه آنان به عنوان تحلیلگران و بررسی کنندگان دقت در سند روایت ها نیز شناخته می شوند. این افراد با دقت و توجه ویژه به منابع مختلف روایات، توانسته اند احادیث صحیح را از روایت های جعلی و نادرست تمییز دهند و به منابع معتبر علمی تبدیل کنند.
خلیفهب-ن عبدالواحد. از روات است. روات در علم حدیث نه تنها به عنوان ناقلان ساده احادیث شناخته نمی شوند، بلکه آنان به عنوان تحلیلگران و بررسی کنندگان دقت در سند روایت ها نیز شناخته می شوند. این افراد با دقت و توجه ویژه به منابع مختلف روایات، توانسته اند احادیث صحیح را از روایت های جعلی و نادرست تمییز دهند و به منابع معتبر علمی تبدیل کنند.
زید. از روات حدیث است. روات در تاریخ اسلام علاوه بر نقل احادیث، وظیفه داشتند که به حفظ اصل معانی و محتوای این احادیث توجه کنند. آنان به عنوان حافظان سنت پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)، همواره در تلاش بودند که روایت ها را با دقت تمام نقل کنند تا از تغییرات ناخواسته یا تحریف های احتمالی جلوگیری کنند. این دقت در نقل، به حفظ اصالت دین اسلام کمک کرده است.
زید. از روات حدیث است. روات در تاریخ اسلام علاوه بر نقل احادیث، وظیفه داشتند که به حفظ اصل معانی و محتوای این احادیث توجه کنند. آنان به عنوان حافظان سنت پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)، همواره در تلاش بودند که روایت ها را با دقت تمام نقل کنند تا از تغییرات ناخواسته یا تحریف های احتمالی جلوگیری کنند. این دقت در نقل، به حفظ اصالت دین اسلام کمک کرده است.
عبدالواحد بن محمد جوزجانی، یکی از شاگردان ابوعلی بن سینا، وی پس از انقلاب جرجان و گرفتاری قابوس وبازگشت ابن سینا، بخدمت وی پیوست و عبدالواحد همان کس است که شرح حال شیخ را روایت کرد و مورخین بیشتر در ترجمه حال ابوعلی اعتماد بدان کرده اند و آنگاه که ابومحمد شیرازی در جرجان از ابوعلی منطق و مجسطی می آموخت ابوعبیداﷲ نیز در مجلس درس شیخ حاضر میشد و در کرت دوم که شمس الدوله منصب وزارت به ابن سینا داد ابوعبداﷲ از خدمت شیخ تمنا کرد تا کتب ارسطو را شرح کند و شیخ گفت با مشاغل کنونی فراغت این کار ندارم لکن اگر خواهی کتابی در حکمت بنویسم و بی نقل اقوال دیگران و گفتار مخالفین از خود تصنیفی کنم و ابوعبیداﷲ شیخ را بدین اقدام ثنا گفت و شیخ به تصنیف طبیعیات شفا پرداخت و پس از وفات شمس الدوله ابوعبیداﷲ از شیخ الرئیس درخواست تا کتاب شفا را بانجام رساند و شیخ گفت مرا کاغذ و محبره آر و رؤس مسائل شفا را بنوشت و سپس به شرح هریک پرداخت و چون طبیعیات و الهیات به پایان آمد به تألیف منطق الشفا آغازید و آنگاه که شیخ الرئیس از همدان به لباس صوفیان با برادر خویش محمود به اصفهان میشد ابوعبیداﷲ نیز با وی همراه بود وابوعبیداﷲ گوید آنگاه که علاءالدوله از ابوعلی بن سینا درخواست ایجاد رصدی کرد شیخ تهیۀ لوازم رصد و ترتیب آلات آنرا بمن واگذاشت و وی گوید که بعلت کثرت اسفار در امر رصد خلل ها راه می یافت و در حیات شیخ به انجام نرسید و گفته اند که وفات ابوعبیداﷲ عبدالواحد ده سال پس از وفات شیخ بوده است و اگر وفات شیخ 428 هجری قمری باشد وی تا 438 هجری قمری حیات داشته است، رجوع به تاریخ الحکماء قفطی چ لیپزیک ص 417 و 419 شود
عبدالواحد بن محمد جوزجانی، یکی از شاگردان ابوعلی بن سینا، وی پس از انقلاب جرجان و گرفتاری قابوس وبازگشت ابن سینا، بخدمت وی پیوست و عبدالواحد همان کس است که شرح حال شیخ را روایت کرد و مورخین بیشتر در ترجمه حال ابوعلی اعتماد بدان کرده اند و آنگاه که ابومحمد شیرازی در جرجان از ابوعلی منطق و مجسطی می آموخت ابوعبیداﷲ نیز در مجلس درس شیخ حاضر میشد و در کرت دوم که شمس الدوله منصب وزارت به ابن سینا داد ابوعبداﷲ از خدمت شیخ تمنا کرد تا کتب ارسطو را شرح کند و شیخ گفت با مشاغل کنونی فراغت این کار ندارم لکن اگر خواهی کتابی در حکمت بنویسم و بی نقل اقوال دیگران و گفتار مخالفین از خود تصنیفی کنم و ابوعبیداﷲ شیخ را بدین اقدام ثنا گفت و شیخ به تصنیف طبیعیات شفا پرداخت و پس از وفات شمس الدوله ابوعبیداﷲ از شیخ الرئیس درخواست تا کتاب شفا را بانجام رساند و شیخ گفت مرا کاغذ و محبره آر و رؤس مسائل شفا را بنوشت و سپس به شرح هریک پرداخت و چون طبیعیات و الهیات به پایان آمد به تألیف منطق الشفا آغازید و آنگاه که شیخ الرئیس از همدان به لباس صوفیان با برادر خویش محمود به اصفهان میشد ابوعبیداﷲ نیز با وی همراه بود وابوعبیداﷲ گوید آنگاه که علاءالدوله از ابوعلی بن سینا درخواست ایجاد رصدی کرد شیخ تهیۀ لوازم رصد و ترتیب آلات آنرا بمن واگذاشت و وی گوید که بعلت کثرت اسفار در امر رصد خلل ها راه می یافت و در حیات شیخ به انجام نرسید و گفته اند که وفات ابوعبیداﷲ عبدالواحد ده سال پس از وفات شیخ بوده است و اگر وفات شیخ 428 هجری قمری باشد وی تا 438 هجری قمری حیات داشته است، رجوع به تاریخ الحکماء قفطی چ لیپزیک ص 417 و 419 شود
ابن ابراهیم بن الحسن معروف به ابن فقیه. فاضل و از مردم موصل بود او را شعری است. وی به سال 561 هجری قمری متولد و در 636 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن ابراهیم بن الحسن معروف به ابن فقیه. فاضل و از مردم موصل بود او را شعری است. وی به سال 561 هجری قمری متولد و در 636 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن احمد بن علی بن عاشر الانصاری. فقیه بود و او را نظمی است. اصل او از اندلس است و در فاس متولد شد و هم بدانجا نشأت یافت. او را تصنیفاتی است، از جمله: منظومه فی الفقه المالکی. شرح مورد الظمآن فی علم رسم القرآن. ارجوزه فی عمل الربع المجیب. المرشد المعین علی الضروری من علوم الدین و جز آن. وی به سال 1040 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن احمد بن علی بن عاشر الانصاری. فقیه بود و او را نظمی است. اصل او از اندلس است و در فاس متولد شد و هم بدانجا نشأت یافت. او را تصنیفاتی است، از جمله: منظومه فی الفقه المالکی. شرح مورد الظمآن فی علم رسم القرآن. ارجوزه فی عمل الربع المجیب. المرشد المعین علی الضروری من علوم الدین و جز آن. وی به سال 1040 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن ادریس المأمون بن یعقوب المنصور. سلطان مغرب و از بنی عبدالمؤمن الکومی است. بعد از مرگ پدرش به سال 630 ه. ق. ولایت وادی العبید یافت و به مراکش رفت و بیعت گرفت در زمان حکومت او فرنگیان بر قرطبه استیلا یافتند. وی به سال 640 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن ادریس المأمون بن یعقوب المنصور. سلطان مغرب و از بنی عبدالمؤمن الکومی است. بعد از مرگ پدرش به سال 630 هَ. ق. ولایت وادی العبید یافت و به مراکش رفت و بیعت گرفت در زمان حکومت او فرنگیان بر قرطبه استیلا یافتند. وی به سال 640 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن یزیدالهواری المدغمی. از امراء الصفریه و مردی شجاع بود. وی با جمعی از مردم بربر در قیروان خروج کرد و به سال 124 هجری قمری در وقعۀ اصنام به قتل رسید. (از الاعلام زرکلی)
ابن یزیدالهواری المدغمی. از امراء الصفریه و مردی شجاع بود. وی با جمعی از مردم بربر در قیروان خروج کرد و به سال 124 هجری قمری در وقعۀ اصنام به قتل رسید. (از الاعلام زرکلی)
ابن یوسف بن محمد بن یعقوب. ازملوک دولت مؤمنیه کومیه است. بر مغرب اقصی جز قسمتی از وی حکومت داشت. به سال 620 هجری قمری به مراکش باوی بیعت کردند و پس از دو ماه خلع شد و به همان سال یعنی 620 هجری قمری به قتل رسید. (از الاعلام زرکلی)
ابن یوسف بن محمد بن یعقوب. ازملوک دولت مؤمنیه کومیه است. بر مغرب اقصی جز قسمتی از وی حکومت داشت. به سال 620 هجری قمری به مراکش باوی بیعت کردند و پس از دو ماه خلع شد و به همان سال یعنی 620 هجری قمری به قتل رسید. (از الاعلام زرکلی)
ابن محمد بن علی الاموی المالقی. عالم به قراآت و از مردم مالقه بود. از کتب اوست: شرح التیسیر فی القراآت. وی به سال 705 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن محمد بن علی الاموی المالقی. عالم به قراآت و از مردم مالقه بود. از کتب اوست: شرح التیسیر فی القراآت. وی به سال 705 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
الرشیدی. فاضلی مصری است و به ادب و تاریخ معرفتی داشت. او راست: نزهه السامره فی اخبار مصر و القاهره. وی به سال 1023 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
الرشیدی. فاضلی مصری است و به ادب و تاریخ معرفتی داشت. او راست: نزهه السامره فی اخبار مصر و القاهره. وی به سال 1023 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن محمد بن احمد معروف به عبدالواحد الفاسی. از مردم فاس است به سال 1172 هجری قمری متولد شد و در 1213 هجری قمری درگذشت. از کتب اوست: ارتقاء الرتب العلیه فی ذکر الانساب الصقلیه و نظم و رسائلی. (از الاعلام زرکلی)
ابن محمد بن احمد معروف به عبدالواحد الفاسی. از مردم فاس است به سال 1172 هجری قمری متولد شد و در 1213 هجری قمری درگذشت. از کتب اوست: ارتقاء الرتب العلیه فی ذکر الانساب الصقلیه و نظم و رسائلی. (از الاعلام زرکلی)
ابن احمد بن ابوالقاسم بن محمد الملیحی الهروی. اهل ادب و حدیث بود. از کتب او است: الرد علی ابی عبید فی غریب القرآن. الروضه که حاوی یکهزار حدیث صحیح و هزار حدیث غریب و هزار حکایت و هزار بیت شعر است. وی به سال 463 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن احمد بن ابوالقاسم بن محمد الملیحی الهروی. اهل ادب و حدیث بود. از کتب او است: الرد علی ابی عبید فی غریب القرآن. الروضه که حاوی یکهزار حدیث صحیح و هزار حدیث غریب و هزار حکایت و هزار بیت شعر است. وی به سال 463 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن عبدالله بن کعب النصر الدمشقی، مکنی به ابوبشر النصری. تابعی و از رجال حدیث و ثقه بود. به سال 104 هجری قمری ولایت مدینه و مکه و طائف یافت و مدت یکسال و هشت ماه ولایت داشت و به سال 106 هجری قمری به امر هشام بن عبدالملک از ولایت معزول شد. وی به سال 110 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن عبدالله بن کعب النصر الدمشقی، مکنی به ابوبشر النصری. تابعی و از رجال حدیث و ثقه بود. به سال 104 هجری قمری ولایت مدینه و مکه و طائف یافت و مدت یکسال و هشت ماه ولایت داشت و به سال 106 هجری قمری به امر هشام بن عبدالملک از ولایت معزول شد. وی به سال 110 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
عبدالواحد بن احمد بن عبدالله بن مسلم بن قتیبه ازمحدثان است. وی به سال 270 هجری قمری در بغداد به دنیا آمد و به مصر سکونت گزید و در آنجا از پدر و جد خود روایت کرد. ابوالفتح عبدالواحد بن سرور بلخی که مردی ثقه است از او روایت شنیده است. (انساب سمعانی). محدثان در تاریخ اسلام، نه تنها ناقلان احادیث بلکه حافظان امانت علمی امت اسلامی بودند. آنان در دوران اختلاط احادیث صحیح و جعلی، با تکیه بر معیارهای علمی، به پالایش روایات پرداختند و با دسته بندی آن ها، منابع معتبر را متمایز ساختند. علم رجال و طبقات راویان به همت همین محدثان شکل گرفت و معیارهای دقیق علمی برای نقل روایت تدوین شد.
عبدالواحد بن احمد بن عبدالله بن مسلم بن قتیبه ازمحدثان است. وی به سال 270 هجری قمری در بغداد به دنیا آمد و به مصر سکونت گزید و در آنجا از پدر و جد خود روایت کرد. ابوالفتح عبدالواحد بن سرور بلخی که مردی ثقه است از او روایت شنیده است. (انساب سمعانی). محدثان در تاریخ اسلام، نه تنها ناقلان احادیث بلکه حافظان امانت علمی امت اسلامی بودند. آنان در دوران اختلاط احادیث صحیح و جعلی، با تکیه بر معیارهای علمی، به پالایش روایات پرداختند و با دسته بندی آن ها، منابع معتبر را متمایز ساختند. علم رجال و طبقات راویان به همت همین محدثان شکل گرفت و معیارهای دقیق علمی برای نقل روایت تدوین شد.
عبدالواحد بن عبدالسلام بن محمد بن عبدالعزیز بن محمد بن ابراهیم بن الواثق بالله ، از احفاد واثق خلیفۀ عباسی (227- 232 هجری قمری) است. در بغداد متولد شد و از روات و محدثان است. تولد او در سال 357 هجری قمری و ظاهراً بعد از سال 425 هجری قمری درگذشت. (از انساب سمعانی برگ 575 الف و ب). در تاریخ اسلام، محدثان نقش برجسته ای در حفظ و گسترش علم حدیث داشتند. آنان با استفاده از قدرت حافظه، پژوهش های میدانی و مصاحبه با راویان مختلف، احادیث صحیح را شناسایی و برای نسل های بعدی ثبت کردند. محدثان در دوران های مختلف با ایجاد قواعد علمی برای بررسی سند و متن حدیث، یکی از مهم ترین ارکان حفظ اصالت دین اسلام را تشکیل می دهند.
عبدالواحد بن عبدالسلام بن محمد بن عبدالعزیز بن محمد بن ابراهیم بن الواثق بالله ، از احفاد واثق خلیفۀ عباسی (227- 232 هجری قمری) است. در بغداد متولد شد و از روات و محدثان است. تولد او در سال 357 هجری قمری و ظاهراً بعد از سال 425 هجری قمری درگذشت. (از انساب سمعانی برگ 575 الف و ب). در تاریخ اسلام، محدثان نقش برجسته ای در حفظ و گسترش علم حدیث داشتند. آنان با استفاده از قدرت حافظه، پژوهش های میدانی و مصاحبه با راویان مختلف، احادیث صحیح را شناسایی و برای نسل های بعدی ثبت کردند. محدثان در دوران های مختلف با ایجاد قواعد علمی برای بررسی سند و متن حدیث، یکی از مهم ترین ارکان حفظ اصالت دین اسلام را تشکیل می دهند.
ابن عبداللطیف القایاتی از فقهاء شافعی و متصوفان بود. مولد و وفات او شهر قایات مصر بود. او را مجموع فتاوی و رسائلی است فی الانتصار لاهل الطریق فی امور انکرت علیهم. وی به سال 1229 هجری قمری متولد و در 1287 هجری قمری درگذشت. (الاعلام زرکلی) ابن شعیب بن احمد القنائی بصری از فضلا بود. او راست: القهوه المداره فی تقسیم الاستعاره. النسیم العاطر فی تقسیم الخاطر. العظه الوفیه فی یقظه الصوفیه. وی به سال 1073 هجری قمری درگذشت. (الاعلام زرکلی)
ابن عبداللطیف القایاتی از فقهاء شافعی و متصوفان بود. مولد و وفات او شهر قایات مصر بود. او را مجموع فتاوی و رسائلی است فی الانتصار لاهل الطریق فی امور انکرت علیهم. وی به سال 1229 هجری قمری متولد و در 1287 هجری قمری درگذشت. (الاعلام زرکلی) ابن شعیب بن احمد القنائی بصری از فضلا بود. او راست: القهوه المداره فی تقسیم الاستعاره. النسیم العاطر فی تقسیم الخاطر. العظه الوفیه فی یقظه الصوفیه. وی به سال 1073 هجری قمری درگذشت. (الاعلام زرکلی)
ابن علی التمیمی المراکشی معروف به مراکشی. مورخ است. به سال 581 هجری قمری به مراکش متولد شد و در فاس و اندلس علم آموخت و به سال 613 هجری قمری به مصر رفت و مجاور مکۀ معظمه گشت او راست: المعجب فی تلخیص اخبار المغرب. وی به سال 625 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)
ابن علی التمیمی المراکشی معروف به مراکشی. مورخ است. به سال 581 هجری قمری به مراکش متولد شد و در فاس و اندلس علم آموخت و به سال 613 هجری قمری به مصر رفت و مجاور مکۀ معظمه گشت او راست: المعجب فی تلخیص اخبار المغرب. وی به سال 625 هجری قمری درگذشت. (از الاعلام زرکلی)