معنی شاد در فرهنگ فارسی عمید

خشنود، خوشحال، خوشوقت، بی غم، خوش وخرم، شاد زیستن: به شادی و خوشی زندگی کردن

معنی شاد در لغت نامه دهخدا

در نزد مصریان قدیم بمعنی رئیس بوده گویند: شاد الدیوان. (اقرب الموارد). حاکم و مدیر و فرمانده. (ناظم الاطباء)

معنی شاد در لغت نامه دهخدا

ابن شین محدث، از قتیبه روایت حدیث کرده و علی بن موسی البریعی از او روایت دارد، (تاج العروس) (منتهی الارب ذیل ش ی ن)

معنی شاد در لغت نامه دهخدا

خوشوقت، خوشحال، بیغم، بافرح، (برهان قاطع)، خوش و خرم، (آنندراج)، رام، (لغت محلی شوشتر، نسخۀ خطی ذیل رام)، در پهلوی ’شاد’ و در اوستا ’شات َ’ بوده و در سنسکریت ’شات َ’ بمعنی خوشحال شدن هم هست، (فرهنگ نظام)، مسرور، شادان، شادمان، خوشرو و تازه روی، مبتهج، بهج، بهیج، ارن، ارون، جذل، جذلان، مقابل دژم، با بودن، شدن، کردن، آمدن، زیستن و نظائر آنها صرف می شود، و به فهرست ولف رجوع شود:، نشستند هر سه به آرام و شاد، چنان مرزبانان فرخ نژاد،، فردوسی،، یکی هفته بودند از آنگونه شاد، به هشتم در گنج ها برگشاد،، فردوسی،، و چنانکه ولف در فهرست آورده است، فردوسی کلمه شاد را بصورت قید فعل با صفات بسیط و مرکب دیگری از قبیل: پیروزبخت، خرم، خندان، روشن روان و پیروز، عطف بر یکدیگر بدینسان آورده است:، به بلخ آمدم شاد و پیروزبخت، بفر جهاندار باتاج و تخت،، فردوسی،، شنیدم همان باد بر تاج و تخت، مبادا مگر شاد و پیروز بخت،، فردوسی،، همیشه بزی شاد و پیروز بخت، بتو شادمان کشور و تاج و تخت،، فردوسی،، بدان مستی اندر دهد سر بباد، ترا روز جز شاد و خرم مباد،، فردوسی،، بدین جایگه شاد و خرم بدی، جز ایدر دگر جای باغم بدی،، فردوسی،، نشست از بر تخت نوشین روان، بدل شاد و خرم بدولت جوان،، فردوسی،، رسیدند پیروز درنیمروز، همه شاد و خندان و گیتی فروز،، فردوسی،، زمین را ببوسید پس پهلوان، که جاوید زی شاد و روشن روان،، فردوسی،، به پیروز بخت جهان پهلوان، بیایم برت شاد و روشن روان،، فردوسی،، نه موبد بود شاد و نه پهلوان، نه او در جهان شاد و روشن روان،، فردوسی،، که شاه جهان جاودان زنده باد، که ما بازگشتیم پیروز و شاد،، فردوسی،، بدان تا تو پیروز باشی و شاد، سرت سبز بادا دلت پر زداد،، فردوسی، چنین گفت کامروز با مهر و داد، همه بازگردید پیروز و شاد،، فردوسی،، به کابل رسیدند خندان و شاد، سخنهای دیرینه کردند یاد،، فردوسی،، تو بر تخت زر با سیاوخش راد، به ایران بباشید خندان و شاد،، فردوسی،، ببر آورد بخت پوده درخت، من بدین شادم و تو شادی سخت،، عنصری،، این جهان خوابست خواب ای پورباب،، شاد چون باشی بدین آشفته خواب،، ناصرخسرو،، بنشین بخوشی شاد که اقبال توداری، تو شاد باقبال و همه خلق بتوشاد، امیرمعزی،، ای شاد ز تو خلق و تو از دولت خودشاد، دنیا بتو آراسته و دین بتوآباد،، امیرمعزی،، آبم اینجا برفت شادم از آنک، کارم اینجا بآب دیدستند،، خاقانی،، دل بتان را دادم و شادم بدانک، سگ بشاخ گلستان در بسته ام،، خاقانی،، گفت شادم کز درخت و چشمه سار، دیده را جای تماشا دیده ام،، خاقانی،، - دلشاد، رجوع به همین مدخل شود:، دعا کرد زاهد که دلشاد باش،، نظامی،، روزی گفتی شبی کنم دلشادت،، سعدی (رباعیات)،، - روحت شاد، روحش شاد، دعایی است مرده را،، - شادا، از شاد + الف کثرت بصورت صوت آمده است:، حبذا آن شرط و شادا آن جزا، آن جزای دلنواز جانفزا،، مولوی،، - شاداب، شادخوار، شادان، شادباش، شاباش (درتداول عامه)، شادمان، رجوع به همین کلمات شود،، - شاد مرد، مرد با نشاط و شادمان:، درخت گل و آبهای روان، نشستنگه شاد مرد جوان،، فردوسی،، - شادباد، دعایی است مرده را: روحش شاد باد،، - شادباد گفتن، سرّ: سَرّه، شادبادگفت او را، (منتهی الارب)،، - ناشاد، رجوع به همین مدخل شود،،، بسیار و پر، مانند شاداب که بسیار آب و پر آب را گویند، (فرهنگ جهانگیری)، رجوع به شاداب شود،،،، ساده، بسادگی، به آسانی:، درختان که کشته نداریم یاد، بدندان بدو نیمه کردند شاد،، فردوسی،،،، شراب را نامند و شراب خواره را شادخوار خوانند، (فرهنگ جهانگیری)، رجوع به شادخوار شود، شاد بصورت پسوند در آخر اسماء اعلام در قدیم بکار میرفته است: اسکفشاد (رک: شدالازار ص 38)، محمشاد = ممشاد (= محمدشاد)، (تاریخ بیهقی چ سعید نفیسی ص 39 ح 3)، واحمشاد (= احمد شاد)، (حاشیه برهان قاطع چ معین)، شعاع، (ناظم الاطباء)