سخن غیر فصیح و بلیغ. (برهان) (آنندراج) (جهانگیری). سخن نافصیح و غیربلیغ و سنسن. (ناظم الاطباء) : که انشاء من بنده مدح تو را نه سنسان نظمی است نی سرسری. مولانا مظهری (از جهانگیری)
سخن غیر فصیح و بلیغ. (برهان) (آنندراج) (جهانگیری). سخن نافصیح و غیربلیغ و سنسن. (ناظم الاطباء) : که انشاء من بنده مدح تو را نه سنسان نظمی است نی سرسری. مولانا مظهری (از جهانگیری)
جانداری از راستۀ پستانداران با ده انگشت کارساز که روی دو پا راه می رود و به سبب داشتن مغز پیشرفته قادر به تکلم و تفکر است شخص فرد خوب و پایبند به اصول اخلاقی هفتاد و ششمین سورۀ قرآن کریم، مدنی، دارای ۳۱ آیه، دهر، ابرار، هل اتی انسان نئاندرتال: انسان اولیه متعلق به ۴۰ هزار سال قبل که در غارهای آسیای مرکزی و اروپا زندگی می کرد، جمجمه آن نخستین بار در سال ۱۸۶۵ میلادی در درۀ نئاندرتال (در آلمان، نزدیک دوسلدورف) به دست آمد
جانداری از راستۀ پستانداران با ده انگشت کارساز که روی دو پا راه می رود و به سبب داشتن مغز پیشرفته قادر به تکلم و تفکر است شخص فرد خوب و پایبند به اصول اخلاقی هفتاد و ششمین سورۀ قرآن کریم، مدنی، دارای ۳۱ آیه، دهر، ابرار، هل اتی انسان نِئاندِرتال: انسان اولیه متعلق به ۴۰ هزار سال قبل که در غارهای آسیای مرکزی و اروپا زندگی می کرد، جمجمه آن نخستین بار در سال ۱۸۶۵ میلادی در درۀ نئاندرتال (در آلمان، نزدیک دوسلدورف) به دست آمد
جد خاندان شاهنشاهی ساسانیان، و پدر بابک و بابک پدر اردشیر نخستین پادشاه آن سلسله است، و لغت نویسان و مورخان اسلامی او را ساسان الاصغر نامیده اند در مقابل ساسان الاکبر که بنابروایات افسانه ای جد همین ساسان (ساسان چهارم به اصطلاح انجمن آرا) و فرزند بهمن بن اسفندیاراست، در ترجمه تاریخ طبری آمده: اصطخر را روستائی است نام وی طیروره، و اردشیر از آن ده بود و ساسان جد اردشیر مردی مبارز، با هفتاد هشتاد سوار برآمدی، و ملک نبود ولیکن بر این دیه ها و روستاها مهتر بود و آتش خانه اصطخر بدست وی بود، و مردی جلد بود، و اورا زنی بود رام بهشت نام از نسل بازرنجیان که ملوک فارس بودند، پس ساسان را پسری آمد او را بابک نام کرد، و این بابک چون از مادربیامد موی او دراز بود مادرش گفت این پسر را کاری بشاید بود، پس چون بزرگ شد ساسان بمرد و بابک هم بکارپدر ایستاد مهتری آن روستاها و نگاه داشتن آتشخانه و همه استخر، (ترجمه تاریخ طبری چ مشکور ص 81 و82)، اندر تاریخ چنان است که پاپک پسر خود ساسان بود و اردشیر از وی بزاد، (مجمل التواریخ والقصص ص 32)، درکارنامه آمده که ساسان پدر اردشیر و داماد بابک از نژاد بهمن بود ولی باگردان به صحراگردی می پرداخت و روایات در این باب مختلف است، (سبک شناسی ج 1 ص 11)، ثعالبی از اردشیر پسر ساسان سخن میراند و نوشتۀ او مطابق روایت ایرانی است که موافق تاریخ نیست زیرا ساسان داماد پاپک نبود بل پدر او بود، او نیز نژاد ساسان را به بهمن (اردشیر درازدست) میرساند، (ایران باستان ج 3 ص 2565)، پدر اردشیر را ساسان نام بود از نسل ساسان بن بهمن، پدر اردشیر شبانی بابک کردی، بابک درحق او خوابی دید از نژادش پرسید اظهار کرد، بابک او را معزز داشت و دختر داد، اردشیر متولد شد، (تاریخ گزیده چ عکسی اروپا ص 104)، فردوسی در شاهنامه ساسان را چهارمین پسر ساسان بن دارای کیانی معرفی میکند که همه ساسان نام داشتند: برین هم نشان تا چهارم پسر همی نام ساسانش کردی پدر، ساسان بنزد شبانان بابک رسید و ابتدا مزدور و بعدها سرشبان شد شبی بابک بخواب چنان دید: که ساسان به پیل ژیان برنشست یکی تیغ هندی گرفته بدست ... چنین دید در خواب کآتش پرست سه آتش ببردی فروزان بدست چو آذرگشسب و چو خرداد و مهر فروزان بکردار گردان سپهر همه پیش ساسان فروزان بدی به هر آتشی عودسوزان بدی، بابک بزرگان و فرزانگان را انجمن کرد و خواب خویش باز گفت، خوابگزار پیش بینی کرد که ساسان یا پسرش پادشاه خواهد شد، بابک ساسان را بدرگاه خواند، ز ساسان بپرسید و بنواختش برخویش نزدیک بنشاختش، و از گوهر و نژاد او بپرسید، ساسان چون بجان زینهار یافت، به بابک چنین گفت از آن پس شبان که من پور ساسانم ای پهلوان نبیره جهاندار شاه اردشیر که بهمنش خواند همی یادگیر بابک وی را بنواخت و دختر خود بدوداد و اردشیر ثمرۀ این پیوند بود، رجوع به شاهنامه چ بروخیم ج 7 ص 1923 تا1926 شود، روایت شبانی ساسان جد ساسانیان در شاهنامه یک بار نیز از زبان بهرام چوبین به خسرو پرویز بیان میشود: بدوگفت بهرام کز راه داد تو از تخم ساسانی ای بدنژاد که ساسان شبان و شبان زاده بود نه بابک شبانی بدوداده بود؟ (شاهنامه چ بروخیم ج 9 ص 2701)، مشیرالدوله در کتاب ایران باستان آرد: چنانکه طبری گوید (ج 2 ص 56) ساسان موبد معبدی بود که در استخر برای ناهید (یکی از ایزدان مذهب زرتشت) ساخته بودند و زن او رام بهشت را دختر یکی از پادشاهان بازرنگی میدانستند، این سلسلۀ پادشاهان در استخر سلطنت داشت، پاپک پسر ساسان در شهر خیر در کنار دریاچۀ پختگان یا بختگان حکومت میکرد، او برای پسرش اردشیر منصب ارگبدی (دژبانی) قلعۀ دارابگرد را گرفت و پادشاهی که این منصب به او داد گوزهر بازرنگی بود، بعدها پاپک گوزهر راکشت و از اردوان عنوان پادشاهی برای پسرش خواست و با وجود امتناع اردوان از اعطای آن، شاپور بعد از فوت پدرش خود را پادشاه دانست و برادرش اردشیر را بتمکین از خود فراخواند ولی شاپور ناگهان درگذشت و اردشیرتاج پادشاهی بر سر نهاد، این است مفاد روایت طبری که با روایت کارنامۀ اردشیر پاپکان و فردوسی اختلاف کلی دارد، موافق این روایت نسب ساسان جد جد اردشیر به بهمن (اردشیر درازدست) میرسد، یعنی جد جد او که نیزساسان نام داشت و پسر دارا معاصر اسکندر بود پس از کشته شدن دارا به هند رفت، در دورۀ اشکانیان ایران به دویست و چهل دولت کوچک تقسیم میشد و شاه اشکانی بر تمامی پادشاهان سلطنت داشت، پاپک که پادشاه پارس بود خوابهائی حیرت آور دید و دانشمندان آن را چنین تعبیر کردند که چوپان او ساسان یا پسرش شاه خواهند شد، پس از آن پاپک ساسان را خواست و معلوم کرد که نسب اوبه بهمن (اردشیر درازدست) میرسد و دختر خود را به او داد و از این پیوند اردشیر به دنیا آمد، پیداست که این روایت افسانه است و آن را از این جهت گفته اند که نسب ساسانیان را به هخامنشیان برسانند زیرا از انقراض سلسلۀ هخامنشی تا زمان پاپک 555 سال گذشته بود و بنابر این ممکن نبود نسب ساسان در چهار یا پنج پشت به داریوش یا دارای داستانها برسد، ثانیاً اگر ساسان بهند رفت و اولاد او تا زمان اردوان در آنجا ماندندخیلی بعید است که ساسان معاصر پاپک، پنج قرن و نیم پس از مهاجرت نیاکانش به هند، ایرانی مانده و بپارس بازگشته چوپان پاپک شده باشد و بالاخره با صرف نظر ازهمه این ایرادات ساسان پدر پاپک بود نه داماد او، و زن او رام بهشت را دختر گوزهر بازرنگی امیر استخر میدانستند نه دختر بابک ... باید دانست که پاپک پدر اردشیر یکی از اترپاتها (آذربانان) بود که هم روحانی بودند و هم در پارس حکمرانی میکردند، و تا کنون از سی تن از اتروپاتهای پارس مسکوکاتی بدست آمده است، (از ایران باستان ج 3 ص 2529 تا 2531)، نام زن ساسان بطوری که از کتیبۀ کعبۀ زردشت برمی آید دینگ بود، (ایران در زمان ساسانیان کریستنسن چ 2 ص 106)، و نیز رجوع به قاموس الاعلام ترکی و حبیب السیر چ خیام ج 1 ص 222 و تاریخ طبری چ لیدن ج 2 ص 813 و سبک شناسی ج 1 ص 134 و تاریخ سیستان ص 201 و ایران تألیف گیرشمن ترجمه دکتر معین صص 291 - 318 شود: بابک ساسان کو و کو اردشیر کوست نه بهرام نه نوشیروان، ناصرخسرو (دیوان ص 317)، هستم ز نسل ساسان نزتخمۀتکین هستم زصلب کسری نز دودۀ ینال، مجدالدین همگر شیرازی، - آل ساسان، خاندان ساسانی، سلسلۀ ساسانی، ساسانیان: از آن چندان نعیم جاودانی که ماند از آل سامان و آل ساسان، رودکی، رجوع به ساسانیان شود، - ابوساسان، کنیه کسری انوشروان ملک الفرس و هو اعجمی و قال بعضهم انما هو انوساسان بالنون، (تاج العروس) (شرح قاموس) : هذا ابوساسان قد اشجاکم ماذا لقیتم من ابی ساسان، اوراق صولی، - بیت ساسان، خاندان ساسانی، - گوهر ساسان، نژاد ساسانی: خلق همه ز آب و خاک و آتش و بادند وین ملک از آفتاب گوهر ساسان، رودکی (از تاریخ سیستان ص 320)
جد خاندان شاهنشاهی ساسانیان، و پدر بابک و بابک پدر اردشیر نخستین پادشاه آن سلسله است، و لغت نویسان و مورخان اسلامی او را ساسان الاصغر نامیده اند در مقابل ساسان الاکبر که بنابروایات افسانه ای جد همین ساسان (ساسان چهارم به اصطلاح انجمن آرا) و فرزند بهمن بن اسفندیاراست، در ترجمه تاریخ طبری آمده: اصطخر را روستائی است نام وی طیروره، و اردشیر از آن ده بود و ساسان جد اردشیر مردی مبارز، با هفتاد هشتاد سوار برآمدی، و ملک نبود ولیکن بر این دیه ها و روستاها مهتر بود و آتش خانه اصطخر بدست وی بود، و مردی جلد بود، و اورا زنی بود رام بهشت نام از نسل بازرنجیان که ملوک فارس بودند، پس ساسان را پسری آمد او را بابک نام کرد، و این بابک چون از مادربیامد موی او دراز بود مادرش گفت این پسر را کاری بشاید بود، پس چون بزرگ شد ساسان بمرد و بابک هم بکارپدر ایستاد مهتری آن روستاها و نگاه داشتن آتشخانه و همه استخر، (ترجمه تاریخ طبری چ مشکور ص 81 و82)، اندر تاریخ چنان است که پاپک پسر خود ساسان بود و اردشیر از وی بزاد، (مجمل التواریخ والقصص ص 32)، درکارنامه آمده که ساسان پدر اردشیر و داماد بابک از نژاد بهمن بود ولی باگردان به صحراگردی می پرداخت و روایات در این باب مختلف است، (سبک شناسی ج 1 ص 11)، ثعالبی از اردشیر پسر ساسان سخن میراند و نوشتۀ او مطابق روایت ایرانی است که موافق تاریخ نیست زیرا ساسان داماد پاپک نبود بل پدر او بود، او نیز نژاد ساسان را به بهمن (اردشیر درازدست) میرساند، (ایران باستان ج 3 ص 2565)، پدر اردشیر را ساسان نام بود از نسل ساسان بن بهمن، پدر اردشیر شبانی بابک کردی، بابک درحق او خوابی دید از نژادش پرسید اظهار کرد، بابک او را معزز داشت و دختر داد، اردشیر متولد شد، (تاریخ گزیده چ عکسی اروپا ص 104)، فردوسی در شاهنامه ساسان را چهارمین پسر ساسان بن دارای کیانی معرفی میکند که همه ساسان نام داشتند: برین هم نشان تا چهارم پسر همی نام ساسانش کردی پدر، ساسان بنزد شبانان بابک رسید و ابتدا مزدور و بعدها سرشبان شد شبی بابک بخواب چنان دید: که ساسان به پیل ژیان برنشست یکی تیغ هندی گرفته بدست ... چنین دید در خواب کآتش پرست سه آتش ببردی فروزان بدست چو آذرگشسب و چو خرداد و مهر فروزان بکردار گردان سپهر همه پیش ساسان فروزان بدی به هر آتشی عودسوزان بدی، بابک بزرگان و فرزانگان را انجمن کرد و خواب خویش باز گفت، خوابگزار پیش بینی کرد که ساسان یا پسرش پادشاه خواهد شد، بابک ساسان را بدرگاه خواند، ز ساسان بپرسید و بنواختش برخویش نزدیک بنشاختش، و از گوهر و نژاد او بپرسید، ساسان چون بجان زینهار یافت، به بابک چنین گفت از آن پس شبان که من پور ساسانم ای پهلوان نبیره جهاندار شاه اردشیر که بهمنش خواند همی یادگیر بابک وی را بنواخت و دختر خود بدوداد و اردشیر ثمرۀ این پیوند بود، رجوع به شاهنامه چ بروخیم ج 7 ص 1923 تا1926 شود، روایت شبانی ساسان جد ساسانیان در شاهنامه یک بار نیز از زبان بهرام چوبین به خسرو پرویز بیان میشود: بدوگفت بهرام کز راه داد تو از تخم ساسانی ای بدنژاد که ساسان شبان و شبان زاده بود نه بابک شبانی بدوداده بود؟ (شاهنامه چ بروخیم ج 9 ص 2701)، مشیرالدوله در کتاب ایران باستان آرد: چنانکه طبری گوید (ج 2 ص 56) ساسان موبد معبدی بود که در استخر برای ناهید (یکی از ایزدان مذهب زرتشت) ساخته بودند و زن او رام بهشت را دختر یکی از پادشاهان بازرنگی میدانستند، این سلسلۀ پادشاهان در استخر سلطنت داشت، پاپک پسر ساسان در شهر خیر در کنار دریاچۀ پختگان یا بختگان حکومت میکرد، او برای پسرش اردشیر منصب ارگبدی (دژبانی) قلعۀ دارابگرد را گرفت و پادشاهی که این منصب به او داد گوزهر بازرنگی بود، بعدها پاپک گوزهر راکشت و از اردوان عنوان پادشاهی برای پسرش خواست و با وجود امتناع اردوان از اعطای آن، شاپور بعد از فوت پدرش خود را پادشاه دانست و برادرش اردشیر را بتمکین از خود فراخواند ولی شاپور ناگهان درگذشت و اردشیرتاج پادشاهی بر سر نهاد، این است مفاد روایت طبری که با روایت کارنامۀ اردشیر پاپکان و فردوسی اختلاف کلی دارد، موافق این روایت نسب ساسان جد جد اردشیر به بهمن (اردشیر درازدست) میرسد، یعنی جد جد او که نیزساسان نام داشت و پسر دارا معاصر اسکندر بود پس از کشته شدن دارا به هند رفت، در دورۀ اشکانیان ایران به دویست و چهل دولت کوچک تقسیم میشد و شاه اشکانی بر تمامی پادشاهان سلطنت داشت، پاپک که پادشاه پارس بود خوابهائی حیرت آور دید و دانشمندان آن را چنین تعبیر کردند که چوپان او ساسان یا پسرش شاه خواهند شد، پس از آن پاپک ساسان را خواست و معلوم کرد که نسب اوبه بهمن (اردشیر درازدست) میرسد و دختر خود را به او داد و از این پیوند اردشیر به دنیا آمد، پیداست که این روایت افسانه است و آن را از این جهت گفته اند که نسب ساسانیان را به هخامنشیان برسانند زیرا از انقراض سلسلۀ هخامنشی تا زمان پاپک 555 سال گذشته بود و بنابر این ممکن نبود نسب ساسان در چهار یا پنج پشت به داریوش یا دارای داستانها برسد، ثانیاً اگر ساسان بهند رفت و اولاد او تا زمان اردوان در آنجا ماندندخیلی بعید است که ساسان معاصر پاپک، پنج قرن و نیم پس از مهاجرت نیاکانش به هند، ایرانی مانده و بپارس بازگشته چوپان پاپک شده باشد و بالاخره با صرف نظر ازهمه این ایرادات ساسان پدر پاپک بود نه داماد او، و زن او رام بهشت را دختر گوزهر بازرنگی امیر استخر میدانستند نه دختر بابک ... باید دانست که پاپک پدر اردشیر یکی از اترپاتها (آذربانان) بود که هم روحانی بودند و هم در پارس حکمرانی میکردند، و تا کنون از سی تن از اَتروپاتهای پارس مسکوکاتی بدست آمده است، (از ایران باستان ج 3 ص 2529 تا 2531)، نام زن ساسان بطوری که از کتیبۀ کعبۀ زردشت برمی آید دینگ بود، (ایران در زمان ساسانیان کریستنسن چ 2 ص 106)، و نیز رجوع به قاموس الاعلام ترکی و حبیب السیر چ خیام ج 1 ص 222 و تاریخ طبری چ لیدن ج 2 ص 813 و سبک شناسی ج 1 ص 134 و تاریخ سیستان ص 201 و ایران تألیف گیرشمن ترجمه دکتر معین صص 291 - 318 شود: بابک ساسان کو و کو اردشیر کوست نه بهرام نه نوشیروان، ناصرخسرو (دیوان ص 317)، هستم ز نسل ساسان نزتخمۀتکین هستم زصلب کسری نز دودۀ ینال، مجدالدین همگر شیرازی، - آل ساسان، خاندان ساسانی، سلسلۀ ساسانی، ساسانیان: از آن چندان نعیم جاودانی که ماند از آل سامان و آل ساسان، رودکی، رجوع به ساسانیان شود، - ابوساسان، کنیه کسری انوشروان ملک الفرس و هو اعجمی و قال بعضهم انما هو انوساسان بالنون، (تاج العروس) (شرح قاموس) : هذا ابوساسان قد اشجاکم ماذا لقیتم من ابی ساسان، اوراق صولی، - بیت ساسان، خاندان ساسانی، - گوهر ساسان، نژاد ساسانی: خلق همه ز آب و خاک و آتش و بادند وین ملک از آفتاب گوهر ساسان، رودکی (از تاریخ سیستان ص 320)
ابن بهمن بن اسفندیار ملقب به ساسان الاکبر مطابق روایات افسانه ای که در شاهنامه و نیز در کلیۀ کتابهای تاریخ و لغت آمده، جدّ سلسلۀ ساسانی است. در برهان قاطع آمده: نام پسر بهمن بن اسفندیار است که از همای دخت که هم خواهر و هم مادر او و هم زن و هم دختر پدر او بود گریخت، گویند چون بهمن، همای دختر خود را ولیعهد گردانید ساسان از خوف جان به کوهسار گریخت و سیاحت پیشه کرد، جمعی از درویشان براو گرد آمدند و در هیچ مسکنی منزل نساخت و در هیچ موضعی وطن نگرفت بدین معنی آن طایفه را که به انواع گدائی و اصناف سؤال، جواهر و نقود از دکان و کیسه های مردم استخراج میکردند ساسان نامند. (برهان). او [بهمن] را پسری بود نام او ساسان از زنی نام او شیوذ از فرزندان طالوت ملک. (ترجمه تاریخ طبری چ مشکور ص 70). در شاهنامه آمده: پسر بود او را یکی شیرگیر که ساسانش خواندی ورا اردشیر یکی دخترش بود نامش همای هنرمند و بادانش و پاک رای پدر درپذیرفتش از نیکوی بدان دین که خوانی ورا پهلوی همای دل افروز تابنده ماه چنان بد که آبستن آمد ز شاه چو شش ماه شد پر ز تیمار شد چو بهمن چنان دید بیمار شد چو از درد، شاه اندر آمد ز پای بفرمود تا پیش او شد همای چنین گفت کاین پاک تن چهرزاد ز گیتی فراوان نبوده ست شاد سپردم بدو تاج و تخت بلند همان لشکر و گنج و بخت بلند ولیعهد من او بود در جهان هم آنکس که زو زاید اندر نهان چو ساسان شنید این سخن خیره شد ز گفتار بهمن دلش تیره شد به سه روز و دو شب بسان پلنگ از ایران بمرزی دگر شد ز ننگ دمان سوی شهر نشاپور شد پر از درد بود از پدر دور شد زنی را ز تخم بزرگان بخواست همی خویشتن داشت با خاک راست همی داشت تخم کیی در نهفت ز گوهر بگیتی کسی را نگفت زن پاک تن پاک فرزند زاد یکی نیک پی پور فرخ نژاد پدر نام ساسانش کرد آن زمان مر او را بزودی سرآمد زمان. (شاهنامه چ بروخیم ج 6 صص 1755- 1757). در مجمل التواریخ و القصص آمده: ’کی بهمن، پسر اسفندیار بود و مادرش را نام اسنور بود از فرزندان طالوت الملک، و نام او اردشیر بود، کی اردشیر دراز انگل خواندندی او را و به بهمن معروف است، و او را درازدست نیز گویند... و او را پسری بود نامش ساسان، و دختری همای. (همان کتاب ص 30). بهمن را پسری بود نام وی ساسان، چون بهمن پادشاهی دختر را داد، [وی] ننگ آمدش از این کار و به دور جای برفت و نسب خویش پوشیده کرد، و گوسفند چند بدست آورد و همی داشتی تا به هندوستان اندر بمرد، و از وی پسری ماند هم ساسان نام بود، تا پنجمین پسر همچنان [ساسان] نام همی نهادند، و روزگار اندر محنت و شبانی کردن همی گذاشتند تا پاپک پادشاه اصطخر خوابها دید که بجایگاه گفته شود. (همان کتاب ص 32 و 33). چون بهمن گذشته شد از وی پنج فرزند ماند. دو پسر یکی ساسان دیگر دارا... ساسان با آنکه عامل و عالم و مردانه بود رغبت بپادشاهی نکرد و طریق زهد سپرد و در کوه رفت. (فارسنامۀ ابن بلخی چ تهران ص 44). او [بهمن] را پسری بود ساسان نام و دختری همای نام بهمن همای را زن کرد و پادشاهی به دختر داد ساسان از رشک بعبادت مشغول شد. (تاریخ گزیده چ عکسی ص 89). به عقیدۀ یزدانیان ساسان نخست تارک دنیا شد و بپادشاهی نپرداخت و خود را در حکمت و ریاضت کامل ساخت و اولاد خود را نیز به تحصیل دانش و فرزانگی وصیت کرد و همه اولاد اودر سلک کاملین منسلک شده اند. (انجمن آرا) (آنندراج). نخست ساسان بزعم مؤلف دساتیر پانزدهمین پیغامبر ایرانی بوده است. رجوع به فرهنگ ایران باستان پورداود ص 34 و مزدیسنا در ادبیات فارسی معین چ 1 ص 50 و 51 شود
ابن بهمن بن اسفندیار ملقب به ساسان الاکبر مطابق روایات افسانه ای که در شاهنامه و نیز در کلیۀ کتابهای تاریخ و لغت آمده، جدّ سلسلۀ ساسانی است. در برهان قاطع آمده: نام پسر بهمن بن اسفندیار است که از همای دخت که هم خواهر و هم مادر او و هم زن و هم دختر پدر او بود گریخت، گویند چون بهمن، همای دختر خود را ولیعهد گردانید ساسان از خوف جان به کوهسار گریخت و سیاحت پیشه کرد، جمعی از درویشان براو گرد آمدند و در هیچ مسکنی منزل نساخت و در هیچ موضعی وطن نگرفت بدین معنی آن طایفه را که به انواع گدائی و اصناف سؤال، جواهر و نقود از دکان و کیسه های مردم استخراج میکردند ساسان نامند. (برهان). او [بهمن] را پسری بود نام او ساسان از زنی نام او شیوذ از فرزندان طالوت ملک. (ترجمه تاریخ طبری چ مشکور ص 70). در شاهنامه آمده: پسر بود او را یکی شیرگیر که ساسانش خواندی ورا اردشیر یکی دخترش بود نامش همای هنرمند و بادانش و پاک رای پدر درپذیرفتش از نیکوی بدان دین که خوانی ورا پهلوی همای دل افروز تابنده ماه چنان بد که آبستن آمد ز شاه چو شش ماه شد پر ز تیمار شد چو بهمن چنان دید بیمار شد چو از درد، شاه اندر آمد ز پای بفرمود تا پیش او شد همای چنین گفت کاین پاک تن چهرزاد ز گیتی فراوان نبوده ست شاد سپردم بدو تاج و تخت بلند همان لشکر و گنج و بخت بلند ولیعهد من او بود در جهان هم آنکس که زو زاید اندر نهان چو ساسان شنید این سخن خیره شد ز گفتار بهمن دلش تیره شد به سه روز و دو شب بسان پلنگ از ایران بمرزی دگر شد ز ننگ دمان سوی شهر نشاپور شد پر از درد بود از پدر دور شد زنی را ز تخم بزرگان بخواست همی خویشتن داشت با خاک راست همی داشت تخم کیی در نهفت ز گوهر بگیتی کسی را نگفت زن پاک تن پاک فرزند زاد یکی نیک پی پور فرخ نژاد پدر نام ساسانش کرد آن زمان مر او را بزودی سرآمد زمان. (شاهنامه چ بروخیم ج 6 صص 1755- 1757). در مجمل التواریخ و القصص آمده: ’کی بهمن، پسر اسفندیار بود و مادرش را نام اسنور بود از فرزندان طالوت الملک، و نام او اردشیر بود، کی اردشیر دراز انگل خواندندی او را و به بهمن معروف است، و او را درازدست نیز گویند... و او را پسری بود نامش ساسان، و دختری همای. (همان کتاب ص 30). بهمن را پسری بود نام وی ساسان، چون بهمن پادشاهی دختر را داد، [وی] ننگ آمدش از این کار و به دور جای برفت و نسب خویش پوشیده کرد، و گوسفند چند بدست آورد و همی داشتی تا به هندوستان اندر بمرد، و از وی پسری ماند هم ساسان نام بود، تا پنجمین پسر همچنان [ساسان] نام همی نهادند، و روزگار اندر محنت و شبانی کردن همی گذاشتند تا پاپک پادشاه اصطخر خوابها دید که بجایگاه گفته شود. (همان کتاب ص 32 و 33). چون بهمن گذشته شد از وی پنج فرزند ماند. دو پسر یکی ساسان دیگر دارا... ساسان با آنکه عامل و عالم و مردانه بود رغبت بپادشاهی نکرد و طریق زهد سپرد و در کوه رفت. (فارسنامۀ ابن بلخی چ تهران ص 44). او [بهمن] را پسری بود ساسان نام و دختری همای نام بهمن همای را زن کرد و پادشاهی به دختر داد ساسان از رشک بعبادت مشغول شد. (تاریخ گزیده چ عکسی ص 89). به عقیدۀ یزدانیان ساسان نخست تارک دنیا شد و بپادشاهی نپرداخت و خود را در حکمت و ریاضت کامل ساخت و اولاد خود را نیز به تحصیل دانش و فرزانگی وصیت کرد و همه اولاد اودر سلک کاملین منسلک شده اند. (انجمن آرا) (آنندراج). نخست ساسان بزعم مؤلف دساتیر پانزدهمین پیغامبر ایرانی بوده است. رجوع به فرهنگ ایران باستان پورداود ص 34 و مزدیسنا در ادبیات فارسی معین چ 1 ص 50 و 51 شود
دهی است از دهستان آغمیون بخش مرکزی شهرستان سراب. دارای 400 تن سکنه است. آب آن از چاه. محصول آنجا غلات و حبوبات. شغل اهالی زراعت و گله داری است. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4)
دهی است از دهستان آغمیون بخش مرکزی شهرستان سراب. دارای 400 تن سکنه است. آب آن از چاه. محصول آنجا غلات و حبوبات. شغل اهالی زراعت و گله داری است. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4)
ابزاری است که آهنگران و مسگران بر آن چیزها کوبند. افزاری باشد مسگران و زرگران و آهنگران را. (برهان). آهنی ضخیم که فلزات و جز آن را بر آن نهند و با پتک کوبند. آلتی است معروف که آهنگران بدان آهن فولاد کوبند. (آنندراج). از آلات آهنگران و زرگران که آهن و زر و غیره بر آن نهاده میکوبند. بهندی آنرا اهرن گویند نه به معنی آنکه بهندی آنرا گهن و هتورا گویند. (غیاث). آهنی را گویند که آهنگران و نعلبندان دارند و آهن پاره ها به پتک بر آنجا راست کنند. (صحاح الفرس). علاه. (منتهی الارب). مقابل پتک و کدین. خایسک. (یادداشت مؤلف). مسطبه. مسطبه. مهمزه. (منتهی الارب). غفچ. آهنین کرسی: بتی که غمزه ش از سندان کند گذاره دلم بمژگان کرده ست پاره پاره. دقیقی (از لغت فرس اسدی چ اقبال ص 489). کمندافکن و مرد میدان بدند برزم اندرون سنگ و سندان بدند. فردوسی. دل سنگ و سندان بترسد ز مرگ رهایی نیابد از او بیخ و برگ. فردوسی. سر سروران زیر گرز گران چو سندان بدو پتک آهنگران. فردوسی. کند به تیر چو زنبورخانه سندان را اگر نهند بر آماجگاه او سندان. فرخی. بروز رزم بکوبد بنعل مرکب خویش مخالفان را دلهای سخت چون سندان. فرخی. چو سندان آهنگران گشت یخ چو آهنگران ابر مازندران. منوچهری. نباشد عشق را جز عشق درمان نشاید کرد سندان جز بسندان. (ویس و رامین). چه روی از پس این دیو گریزنده چه زنی پتک بر این سرد و قوی سندان. ناصرخسرو. بفر دولت او هرکه قصد سندان کرد بزیر دندان چون موم یافت سندان را. ناصرخسرو. همه به پلۀ نیکی ز یک سپندان کم به پلۀ بدی اندر هزار سندانم. سوزنی. به زیر ضربت خایسک محنت و شیون صبور نیست ولی صبر کار سندانست. انوری. منم آن کاوه که تأیید فریدونی بخت طالب کوره و سندان شدنم نگذارند. خاقانی. کاوه که داند زدن بر سر ضحاک پتک کی شودش پای بند کوره و سندان و دم. خاقانی. چو مرگ از راه جان آید نه از راه حواس تو ز خوف مرگ نتوان رست اگر در جوف سندانی. عطار. چو سندان کسی سخت رویی نکرد که خایسک تأدیب بر سر نخورد. سعدی. دل تنگ مکن که سنگ و سندان پیوسته درم زنند و دینار. سعدی. بس راه نوردی ای دریغا هست دو پاشنه چون دو سخت سندانم. ملک الشعراء بهار. - سردسندان، تعبیری است مثلی، تسلیم ازناچاری. (یادداشت مؤلف). - سندان را مشت زدن، کار لغو و بی حاصل کردن: پنجه با ساعد سیمین نه به عقل افکندم غایت جهل بود مشت زدن سندان را. سعدی. - سندان کین، کنایه از کین استوار و دشمنی سخت است: دریغ آمد او را سپهبد بمرگ که سندان کین بد سرش زیر ترگ. فردوسی. - مثل سندان، سخت سخت: از هر سوئی فراغ بجان تو بسته یخ است پیش چو سندانا. ابوالعباس. ، تنکۀ آهنی که بر تخته درهای کوچه میخ زنند تا کسی که خواهد صاحب خانه را خبردار کند حلقه را بر تنکۀ آهنی زند. (برهان) (از غیاث). تنکۀ آهنی که با میخ بر تختۀ در بدوزند تا اگر کسی خواهد که صاحب خانه را از آمدن خود خبردار کند حلقه را بر آن تنکه آهنی زند تا در صدا کند. (جهانگیری). آهن پهن که بر در کوبند و حلقه را بر آن زنند تا مردم خانه خبردار شوند و بیرون آیند: دی گذشت امروز خوش زی زآنکه خود دست صبوح حلقه بر سندان عشرت خانه فردا زند. فضل بن یحیی هروی. در جان میزند هجر تو دیریست که بانگ حلقه و سندان می آید. خاقانی. دولت دوید و هفت در آسمان گشاد چون برزدیم حلقه بسندان صبحگاه. خاقانی. در ایوان شاهی در دولتش را فلک حلقه و ماه سندان نماید. خاقانی. بود با یار خود خوش و خندان کآمد آواز حلقه و سندان. جامی (از آنندراج). ، یکی از استخوانهای سه گانه گوش میانی که بشکل یک دندان کرسی دو ریشه ای است و بوسیلۀ قسمت پهن خود (سطح پهن فوقانی) با استخوان چکشی مفصل شده است. استخوان سندانی
ابزاری است که آهنگران و مسگران بر آن چیزها کوبند. افزاری باشد مسگران و زرگران و آهنگران را. (برهان). آهنی ضخیم که فلزات و جز آن را بر آن نهند و با پتک کوبند. آلتی است معروف که آهنگران بدان آهن فولاد کوبند. (آنندراج). از آلات آهنگران و زرگران که آهن و زر و غیره بر آن نهاده میکوبند. بهندی آنرا اهرن گویند نه به معنی آنکه بهندی آنرا گهن و هتورا گویند. (غیاث). آهنی را گویند که آهنگران و نعلبندان دارند و آهن پاره ها به پتک بر آنجا راست کنند. (صحاح الفرس). علاه. (منتهی الارب). مقابل پتک و کدین. خایسک. (یادداشت مؤلف). مَسطبه. مِسطبه. مهمزه. (منتهی الارب). غفچ. آهنین کرسی: بتی که غمزه ش از سندان کند گذاره دلم بمژگان کرده ست پاره پاره. دقیقی (از لغت فرس اسدی چ اقبال ص 489). کمندافکن و مرد میدان بدند برزم اندرون سنگ و سندان بدند. فردوسی. دل سنگ و سندان بترسد ز مرگ رهایی نیابد از او بیخ و برگ. فردوسی. سر سروران زیر گرز گران چو سندان بدو پتک آهنگران. فردوسی. کند به تیر چو زنبورخانه سندان را اگر نهند بر آماجگاه او سندان. فرخی. بروز رزم بکوبد بنعل مرکب خویش مخالفان را دلهای سخت چون سندان. فرخی. چو سندان آهنگران گشت یخ چو آهنگران ابر مازندران. منوچهری. نباشد عشق را جز عشق درمان نشاید کرد سندان جز بسندان. (ویس و رامین). چه روی از پس این دیو گریزنده چه زنی پتک بر این سرد و قوی سندان. ناصرخسرو. بفر دولت او هرکه قصد سندان کرد بزیر دندان چون موم یافت سندان را. ناصرخسرو. همه به پلۀ نیکی ز یک سپندان کم به پلۀ بدی اندر هزار سندانم. سوزنی. به زیر ضربت خایسک محنت و شیون صبور نیست ولی صبر کار سندانست. انوری. منم آن کاوه که تأیید فریدونی بخت طالب کوره و سندان شدنم نگذارند. خاقانی. کاوه که داند زدن بر سر ضحاک پتک کی شودش پای بند کوره و سندان و دم. خاقانی. چو مرگ از راه جان آید نه از راه حواس تو ز خوف مرگ نتوان رست اگر در جوف سندانی. عطار. چو سندان کسی سخت رویی نکرد که خایسک تأدیب بر سر نخورد. سعدی. دل تنگ مکن که سنگ و سندان پیوسته درم زنند و دینار. سعدی. بس راه نوردی ای دریغا هست دو پاشنه چون دو سخت سندانم. ملک الشعراء بهار. - سردسندان، تعبیری است مثلی، تسلیم ازناچاری. (یادداشت مؤلف). - سندان را مشت زدن، کار لغو و بی حاصل کردن: پنجه با ساعد سیمین نه به عقل افکندم غایت جهل بود مشت زدن سندان را. سعدی. - سندان کین، کنایه از کین استوار و دشمنی سخت است: دریغ آمد او را سپهبد بمرگ که سندان کین بد سرش زیر ترگ. فردوسی. - مثل سندان، سخت ِ سخت: از هر سوئی فراغ بجان تو بسته یخ است پیش چو سندانا. ابوالعباس. ، تنکۀ آهنی که بر تخته درهای کوچه میخ زنند تا کسی که خواهد صاحب خانه را خبردار کند حلقه را بر تنکۀ آهنی زند. (برهان) (از غیاث). تنکۀ آهنی که با میخ بر تختۀ در بدوزند تا اگر کسی خواهد که صاحب خانه را از آمدن خود خبردار کند حلقه را بر آن تنکه آهنی زند تا در صدا کند. (جهانگیری). آهن پهن که بر در کوبند و حلقه را بر آن زنند تا مردم خانه خبردار شوند و بیرون آیند: دی گذشت امروز خوش زی زآنکه خود دست صبوح حلقه بر سندان عشرت خانه فردا زند. فضل بن یحیی هروی. در جان میزند هجر تو دیریست که بانگ حلقه و سندان می آید. خاقانی. دولت دوید و هفت در آسمان گشاد چون برزدیم حلقه بسندان صبحگاه. خاقانی. در ایوان شاهی در دولتش را فلک حلقه و ماه سندان نماید. خاقانی. بود با یار خود خوش و خندان کآمد آواز حلقه و سندان. جامی (از آنندراج). ، یکی از استخوانهای سه گانه گوش میانی که بشکل یک دندان کرسی دو ریشه ای است و بوسیلۀ قسمت پهن خود (سطح پهن فوقانی) با استخوان چکشی مفصل شده است. استخوان سندانی
دهی است جزء بخش کن شهرستان تهران. دارای 1106 تن سکنه. آب آن از چشمه سار. محصول آنجا غلات، بنشن، سیب، آلبالو، گردو، قلمستان و میوه جات مختلف. شغل اهالی زراعت. از آثار قدیم بنای مخروبه و امامزاده ای بنام عقیل دارد. اغلب در تهران ساکن هستند. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 1)
دهی است جزء بخش کن شهرستان تهران. دارای 1106 تن سکنه. آب آن از چشمه سار. محصول آنجا غلات، بنشن، سیب، آلبالو، گردو، قلمستان و میوه جات مختلف. شغل اهالی زراعت. از آثار قدیم بنای مخروبه و امامزاده ای بنام عقیل دارد. اغلب در تهران ساکن هستند. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 1)
ساسانی، ساسانیان: تن آسان بسوی خراسان کشید سپه را بر آئین ساسان کشید، (شاهنامه چ بروخیم ج 8 ص 2327)، چو آزرمها بر زمین برزنیم همه بیخ ساسان ز بن برکنیم، (ایضاً ص 2665)، ز دفتر همه نامشان بسترم سرتخت ساسان به پی بسپرم، (ایضاً ص 2695)
ساسانی، ساسانیان: تن آسان بسوی خراسان کشید سپه را بر آئین ساسان کشید، (شاهنامه چ بروخیم ج 8 ص 2327)، چو آزرمها بر زمین برزنیم همه بیخ ساسان ز بن برکنیم، (ایضاً ص 2665)، ز دفتر همه نامشان بسترم سرتخت ساسان به پی بسپرم، (ایضاً ص 2695)
معرب سنگان. قصبۀ مرکزی بخش رشخوار شهرستان تربت حیدریه. جمعیت آن 850 تن است. (فرهنگ فارسی معین). قصبه ای است بخراسان. (منتهی الارب). قصبۀ خواف است و از آنجاست ابوالحسن علی بن القاسم السنجانی: طوس و جاجرم و جوین و بیهق و خواف و سنجان و سرخس. (تاریخ جهانگشای جوینی ص 118) معرب سنگان. قریه ای بود بر دروازۀ شهر مرو که آنرا ’ورسنگان’ میگفتند. (فرهنگ فارسی معین). قریه ای است نزدیک دروازۀ شهر مرو و یکی از دروازه های این شهربه این نام موسوم است. (معجم البلدان) : چون خور براسب قلۀ سنجان برآمدن از نعل اسب قلۀ ثهلان شکستنش. خاقانی
معرب سنگان. قصبۀ مرکزی بخش رشخوار شهرستان تربت حیدریه. جمعیت آن 850 تن است. (فرهنگ فارسی معین). قصبه ای است بخراسان. (منتهی الارب). قصبۀ خواف است و از آنجاست ابوالحسن علی بن القاسم السنجانی: طوس و جاجرم و جوین و بیهق و خواف و سنجان و سرخس. (تاریخ جهانگشای جوینی ص 118) معرب سنگان. قریه ای بود بر دروازۀ شهر مرو که آنرا ’ورسنگان’ میگفتند. (فرهنگ فارسی معین). قریه ای است نزدیک دروازۀ شهر مرو و یکی از دروازه های این شهربه این نام موسوم است. (معجم البلدان) : چون خور براسب قلۀ سنجان برآمدن از نعل اسب قلۀ ثهلان شکستنش. خاقانی
شیخ خواجه سنجان بچند نام موسوم است. شاه سنجان، سلطان سنجان و شیخ سنجان. شیخ صاحب وقت بود و در خاندان ایشان همیشه یکی صاحب سجاده است. (تاریخ گزیده ص 793). رجوع به شاه سنجان شود
شیخ خواجه سنجان بچند نام موسوم است. شاه سنجان، سلطان سنجان و شیخ سنجان. شیخ صاحب وقت بود و در خاندان ایشان همیشه یکی صاحب سجاده است. (تاریخ گزیده ص 793). رجوع به شاه سنجان شود
دهی است از دهستان حومه بخش اشنویه شهرستان ارومیه. دارای 613 تن سکنه. آب آن از جویبار امیرآباد و چشمه. محصول آنجا غلات، حبوبات، توتون. شغل اهالی زراعت و گله داری است. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4)
دهی است از دهستان حومه بخش اشنویه شهرستان ارومیه. دارای 613 تن سکنه. آب آن از جویبار امیرآباد و چشمه. محصول آنجا غلات، حبوبات، توتون. شغل اهالی زراعت و گله داری است. (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4)
حمدالله مستوفی آن را نام قدیم فسا شمارد و گوید: (فسارا فسابن طهمورث دیوبندساخته بود خراب شد، گشتاسف بن لهراسب کیانی تجدید عمارتش کرد. و نبیره اش بهرام بن اسفندیار به اتمام رسانید، ساسان نام کرد. (نزهه القلوب چ لسترنج ص 125) محلتی به مرو، در خارج آن شهر از دروازۀ فیروزیه، و بعضی از روات بدان منسوبند، (معجم البلدان یاقوت)، نام این موضع در انساب سمعانی ساسیان ضبط شده است، رجوع به ساسیان شود ده کوچکی است ازدهستان نودان بخش کوهمره نودان شهرستان کازرون، واقع در 12هزارگزی شمال نودان و جنوب کوه چنارشاهیجان و33 تن سکنه دارد، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 7)
حمدالله مستوفی آن را نام قدیم فسا شمارد و گوید: (فسارا فسابن طهمورث دیوبندساخته بود خراب شد، گشتاسف بن لهراسب کیانی تجدید عمارتش کرد. و نبیره اش بهرام بن اسفندیار به اتمام رسانید، ساسان نام کرد. (نزهه القلوب چ لسترنج ص 125) محلتی به مرو، در خارج آن شهر از دروازۀ فیروزیه، و بعضی از روات بدان منسوبند، (معجم البلدان یاقوت)، نام این موضع در انساب سمعانی ساسیان ضبط شده است، رجوع به ساسیان شود ده کوچکی است ازدهستان نودان بخش کوهمره نودان شهرستان کازرون، واقع در 12هزارگزی شمال نودان و جنوب کوه چنارشاهیجان و33 تن سکنه دارد، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 7)
گدا و گدائی کننده، (برهان)، گدا، (دهار) (جهانگیری و شرفنامۀ منیری از اجمال حسینی)، گدا و فقیر، (غیاث از کشف اللغات)، گدا و فقیر و درویش، (ناظم الاطباء) (استینگاس)، رأس الشحاذین و کبیر هم، (قطر المحیط)، رئیس گدایان، نرگدا، سردار گدایان، گویند چون بهمن، همای دختر خود را ولیعهد گردانید ساسان از خوف جان بکوهسار گریخت و سیاحت پیشه کرد جمعی از درویشان بر او گرد آمدند و در هیچ مسکنی منزل نساخت و در هیچ موضع وطن نگرفت بدین معنی آن طایفه را که ایشان به انواع کدیه و گدائی و اصناف سؤال، جواهر و نقود از دکان و کیسه های مردم استخراج میکردند ساسانیان نامند، (برهان)، گویند دزدی بود که وسائل کثیری برای تحصیل پول ابتکار کرد از آنجاست که همه طراران و کسانی که از کلاه برداری و تقلب نان میخورند نام ’بنو ساسان’ دارند و شیوۀ آنان ’طریقه ساسان’ یا ’علم ساسان’ نامیده میشود کلمه ’سوس’ را در حریری ص 326 ببینید، (دزی ج 1 ص 621)، رجل کان فقیراً بصیراً فی استعطاء الناس و الاحتیال فی تحصیل الصّدقه منهم، (اقرب الموارد)، صاحب ترک و تجرید و تفرید، (برهان)، مجرد و تنها و عزلت گزین و گوشه نشین و خلوت نشین، (ناظم الاطباء) (استینگاس)، رجوع به مادۀ ذیل شود
گدا و گدائی کننده، (برهان)، گدا، (دهار) (جهانگیری و شرفنامۀ منیری از اجمال حسینی)، گدا و فقیر، (غیاث از کشف اللغات)، گدا و فقیر و درویش، (ناظم الاطباء) (استینگاس)، رأس الشحاذین و کبیر هم، (قطر المحیط)، رئیس گدایان، نرگدا، سردار گدایان، گویند چون بهمن، همای دختر خود را ولیعهد گردانید ساسان از خوف جان بکوهسار گریخت و سیاحت پیشه کرد جمعی از درویشان بر او گرد آمدند و در هیچ مسکنی منزل نساخت و در هیچ موضع وطن نگرفت بدین معنی آن طایفه را که ایشان به انواع کدیه و گدائی و اصناف سؤال، جواهر و نقود از دکان و کیسه های مردم استخراج میکردند ساسانیان نامند، (برهان)، گویند دزدی بود که وسائل کثیری برای تحصیل پول ابتکار کرد از آنجاست که همه طراران و کسانی که از کلاه برداری و تقلب نان میخورند نام ’بنو ساسان’ دارند و شیوۀ آنان ’طریقه ساسان’ یا ’علم ساسان’ نامیده میشود کلمه ’سوس’ را در حریری ص 326 ببینید، (دزی ج 1 ص 621)، رجل کان فقیراً بصیراً فی استعطاء الناس و الاحتیال فی تحصیل الصّدقه منهم، (اقرب الموارد)، صاحب ترک و تجرید و تفرید، (برهان)، مجرد و تنها و عزلت گزین و گوشه نشین و خلوت نشین، (ناظم الاطباء) (استینگاس)، رجوع به مادۀ ذیل شود
دهی است از دهستان مهرانرود بخش بستان آباد شهرستان تبریز، دارای 1600 تن سکنه، آب آن از رود خانه اوجانچای و چشمه، محصول آنجا غلات، یونجه و سیب زمینی است، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4)
دهی است از دهستان مهرانرود بخش بستان آباد شهرستان تبریز، دارای 1600 تن سکنه، آب آن از رود خانه اوجانچای و چشمه، محصول آنجا غلات، یونجه و سیب زمینی است، (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4)
مردم، واحد و جمع و مذکر و مؤنث در وی یکسان است. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). مردم. (ترجمان القرآن جرجانی) (منتهی الارب) (مهذب الاسماء) (مؤید الفضلاء) (السامی). آدمی. (غیاث اللغات) (آنندراج). حیوانات ناطق. (ازتعریفات جرجانی). در اصل انس بود، الف و نون مزیدتان بدان ملحق شده، و این مأخوذ است از انس بالضم که به معنی الفت گرفتن و ظاهر شدن است و بعضی گفته اند که مأخوذ از نسیان است. (از غیاث اللغات) (آنندراج). بشر. آدمیزاد. آدمیزاده. آدم زاده. انس. اناس. ناس. خلق. (یادداشت مؤلف). موجود سخنگوی میرنده. (جامع الحکمتین از فرهنگ علوم عقلی). انسان نام است برای جسد معین و نفس معین که ساکن در آن جسد است و جسد و نفس دو جزء برای انسانند، یکی از آندو جزء شریف است...یکی مانند درخت است و دیگری مانند ثمرۀ درخت، نفس راکب و جسد مرکوب است. (از رسائل اخوان الصفا بنقل از فرهنگ علوم عقلی) : انا خلقنا الانسان من نطفه امشاج. (قرآن 2/76) ، بیافریدیم ما این مردم را از نطفه ای آمیخته. (کشف الاسرار میبدی ج 10 ص 313). امهات و نبات با حیوان بیخ و شاخند وبارشان انسان. ناصرخسرو. جان و انسان بندۀ فرمانبرش بادا مدام تا به تازی هست انسان آدمی و جان پری. سوزنی. نسبت دارند تا قیامت ایشان ز بهیمه من ز انسان. خاقانی. نیک آمده است زلزلت الارض هین بخوان بر مالها و قال الانسان مالها. خاقانی. گر بصورت آدمی انسان بدی احمد و بوجهل هم یکسان بدی. مولوی. چشم نابینا، زمین و آسمان زان نمی بیند که انسانیش نیست. سعدی. مردم چشمم به خون آغشته شد در کجا این ظلم با انسان کنند. حافظ. - انسان کامل، عبارت است از جمیع مراتب الهیه و کونیه از عقول و نفوس کلی و مراتب طبیعی تا آخر تنزلات وجود. (از شرح فصوص الحکم قیصری ص 10). در تصوف، بالاترین مقامی که انسان بدان تواند رسید یعنی مرتبۀ فناء فی اﷲ: کون جامع نزدما انسان بود ورنباشد این چنین حیوان بود جامع انسان کامل را بخوان معنی مجموع قرآن را بدان نقش می بندد جمال ذوالجلال در خیال صورت او بر کمال. شاه نعمت اﷲ ولی. انسان کامل است که مجلای ذات اوست مجموعه ای که جامع ذات و صفات اوست انسان کامل است که اوکون جامع است تیغولایت است که برهان قاطع است. k05l) _rb> p ssalc=\’rohtua\’>شاه نعمت اﷲ ولی. p/>rb>و رجوع به کشاف اصطلاحات الفنون شود. rb>-
مردم، واحد و جمع و مذکر و مؤنث در وی یکسان است. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). مردم. (ترجمان القرآن جرجانی) (منتهی الارب) (مهذب الاسماء) (مؤید الفضلاء) (السامی). آدمی. (غیاث اللغات) (آنندراج). حیوانات ناطق. (ازتعریفات جرجانی). در اصل انس بود، الف و نون مزیدتان بدان ملحق شده، و این مأخوذ است از انس بالضم که به معنی الفت گرفتن و ظاهر شدن است و بعضی گفته اند که مأخوذ از نسیان است. (از غیاث اللغات) (آنندراج). بشر. آدمیزاد. آدمیزاده. آدم زاده. انس. اناس. ناس. خلق. (یادداشت مؤلف). موجود سخنگوی میرنده. (جامع الحکمتین از فرهنگ علوم عقلی). انسان نام است برای جسد معین و نفس معین که ساکن در آن جسد است و جسد و نفس دو جزء برای انسانند، یکی از آندو جزء شریف است...یکی مانند درخت است و دیگری مانند ثمرۀ درخت، نفس راکب و جسد مرکوب است. (از رسائل اخوان الصفا بنقل از فرهنگ علوم عقلی) : انا خلقنا الانسان من نطفه امشاج. (قرآن 2/76) ، بیافریدیم ما این مردم را از نطفه ای آمیخته. (کشف الاسرار میبدی ج 10 ص 313). امهات و نبات با حیوان بیخ و شاخند وبارشان انسان. ناصرخسرو. جان و انسان بندۀ فرمانبرش بادا مدام تا به تازی هست انسان آدمی و جان پری. سوزنی. نسبت دارند تا قیامت ایشان ز بهیمه من ز انسان. خاقانی. نیک آمده است زلزلت الارض هین بخوان بر مالها و قال الانسان مالها. خاقانی. گر بصورت آدمی انسان بدی احمد و بوجهل هم یکسان بدی. مولوی. چشم نابینا، زمین و آسمان زان نمی بیند که انسانیش نیست. سعدی. مردم چشمم به خون آغشته شد در کجا این ظلم با انسان کنند. حافظ. - انسان کامل، عبارت است از جمیع مراتب الهیه و کونیه از عقول و نفوس کلی و مراتب طبیعی تا آخر تنزلات وجود. (از شرح فصوص الحکم قیصری ص 10). در تصوف، بالاترین مقامی که انسان بدان تواند رسید یعنی مرتبۀ فناء فی اﷲ: کون جامع نزدما انسان بود ورنباشد این چنین حیوان بود جامع انسان کامل را بخوان معنی مجموع قرآن را بدان نقش می بندد جمال ذوالجلال در خیال صورت او بر کمال. شاه نعمت اﷲ ولی. انسان کامل است که مجلای ذات اوست مجموعه ای که جامع ذات و صفات اوست انسان کامل است که اوکون جامع است تیغولایت است که برهان قاطع است. k05l) _rb> p ssalc=\’rohtua\’>شاه نعمت اﷲ ولی. p/>rb>و رجوع به کشاف اصطلاحات الفنون شود. rb>-
