- دستورالعمل (دَ رُلْ عَ مَ)
دستور کار. دستور عمل. برنامۀ کار. طرز و روش و ترتیب و نظام و نسق وحدود کار: ایضاً دستورالعملی در باب دیگر. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 213). این خلاصه ای است مسمی به تذکرهالملوک که مشتمل است بر دستورالعمل خدمت هریک از ارباب مناصب درگاه معلی موافق ازمنۀ سلاطین صفویه. (تذکره الملوک ص 1). سررشتۀ دستور رسومات مناصب دیوان اعلی و دستورالعمل اخذ چوپان بیکی و سایر وجوهات سایرالوجوه متعلق به سرکار مزبور و دستورالعمل نواب گیتی ستان در سرکار ضبط بوده. (تذکره الملوک ص 42).
- دستورالعمل دادن، برنامۀ کار تعیین کردن. راه و روش کار و حدود آن و نظامات و نسقها معین ساختن.
- دستورالعمل شاهی، در اصطلاح زمان صفویه، دستورالعملی که در آن تعرفۀ مالیاتی کلی اساس کار بود. (سازمان اداری حکومت صفوی ص 142).
- دستورالعمل گرفتن، برنامه و دستور کار و روش عمل خود را طبق نظامات و نسقها دریافت کردن.
- کتابچۀ دستورالعمل، در اصطلاح مالیۀ دورۀ صفویه و قاجاریه، سیاهه و ریز آنچه از نقدو جنس به عنوان مالیات باید گرفته شود و نیز قواعد و کیفیات و ترتیبات و طرز و ترتیب و کیفیت وصول و موقع دریافت مالیات و کیفیت مصرف آن. توضیح آنکه چون در آن عصر قاعده تمرکز عایدات در ایران معمول نبود، چنانچه کتابچۀ دستورالعمل مبلغی اضافه از مخارج داشت، وزیر خزانه آن را از والی یا حاکم می گرفت که بمصرف برواتی که از پایتخت صادر می شد و مخارج دیگر برساند و چنانچه برعکس، کتابچه باصطلاح فاضل داشت وزیر خزانه کسری را برای حاکم یا والی محل می فرستاد که پرداخت مخارج پیش بینی شده در کتابچۀ دستورالعمل معوق نماند. رجوع به مقالۀ دکتر احمد متین دفتری در مجلۀ راهنمای کتاب شمارۀ اول سال نهم (اردیبهشت 45) ص 32 ونیز رجوع به ’دسته های فرد’ ذیل دسته شود
- دستورالعمل دادن، برنامۀ کار تعیین کردن. راه و روش کار و حدود آن و نظامات و نسقها معین ساختن.
- دستورالعمل شاهی، در اصطلاح زمان صفویه، دستورالعملی که در آن تعرفۀ مالیاتی کلی اساس کار بود. (سازمان اداری حکومت صفوی ص 142).
- دستورالعمل گرفتن، برنامه و دستور کار و روش عمل خود را طبق نظامات و نسقها دریافت کردن.
- کتابچۀ دستورالعمل، در اصطلاح مالیۀ دورۀ صفویه و قاجاریه، سیاهه و ریز آنچه از نقدو جنس به عنوان مالیات باید گرفته شود و نیز قواعد و کیفیات و ترتیبات و طرز و ترتیب و کیفیت وصول و موقع دریافت مالیات و کیفیت مصرف آن. توضیح آنکه چون در آن عصر قاعده تمرکز عایدات در ایران معمول نبود، چنانچه کتابچۀ دستورالعمل مبلغی اضافه از مخارج داشت، وزیر خزانه آن را از والی یا حاکم می گرفت که بمصرف برواتی که از پایتخت صادر می شد و مخارج دیگر برساند و چنانچه برعکس، کتابچه باصطلاح فاضل داشت وزیر خزانه کسری را برای حاکم یا والی محل می فرستاد که پرداخت مخارج پیش بینی شده در کتابچۀ دستورالعمل معوق نماند. رجوع به مقالۀ دکتر احمد متین دفتری در مجلۀ راهنمای کتاب شمارۀ اول سال نهم (اردیبهشت 45) ص 32 ونیز رجوع به ’دسته های فرد’ ذیل دسته شود
