معنی خوپله - جستجوی لغت در جدول جو

خوپله(خوَپْ / خُپْ لَ / لِ)

لغت نامه دهخدا

خپله

چاق و قدکوتاه

فرهنگ فارسی عمید

کوپله

حباب، طاقی ساخته شده از گل که در ایام سرور به کار می رود

فرهنگ فارسی عمید

خویله

(خوَیْ / خُیْ لَ / لِ)

ابله. (مهذب الاسماء). احمق. نادان. (صحاح الفرس). مردم بیعقل و نادان و احمق را گویند بیشتر این لفظ را در محل قدح و دشنام استعمال کنند. (برهان قاطع) :
عالم شهر همین خواهد لیکن بزبان
بنگوید چو من خویلۀ دیوانۀ خر.
فرخی.
من بدان یک دو ژاژ او خرسند
او در آن خویله ریش و من درخند.
سنائی (کارنامۀ بلخ).
من از خویله در سبلت افکنده بادی
چو در ریش خشک از ملاقات شانه.
انوری.
ورها، زن خویله. رعنا، زن خویله. (مهذب الاسماء). ثکثکه، زن خویله. تراتیر، دختران خویله. (منتهی الارب)

لغت نامه دهخدا

خوله

(خَ لَ)

بنت جعفر بن قیس حنفی. از حی حنفیه بود و زوجه علی بن ابی طالب علیه السلام. و مادر محمد بن حنفیه پسر علی بن ابی طالب علیه السلام. (یادداشت مؤلف)
بنت منظر بن ریان فزاری. زوجه حسن بن علی علیه السلام و مادر حسن بن حسن بن علی (ع) است. (یادداشت مؤلف)
بنت هذیل از بنی الحارث. بقولی از ازواج رسول بود و پیغامبر او را طلاق گفت. (یادداشت مؤلف)

لغت نامه دهخدا

خوله

(خَ لَ)

آهوی ماده. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از لسان العرب)

لغت نامه دهخدا

خوله

(خَ لِ)

تیردان که سپاهیان از گردن آویزند. (برهان قاطع) (ناظم الاطباء). تیردانی بود که غازیان دارند. (لغت فرس اسدی ص 465) ، قندیل. (برهان قاطع) (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

خوله

(لِ)

خالی. ضد پر. (ناظم الاطباء). نقیض پر. (از برهان قاطع) :
سیکی ده بخانه وام شده ست
پنج از آن خوله پنج از آن ماله.
سوزنی (ازانجمن آرای ناصری)

لغت نامه دهخدا

خپله

(خِ پِ لَ / لِ)

کوتوله. کوتاه بالای درشت استخوان فربه و سطبر. کوتاه قد گوشت ناک. عنبط. حبقّه. بحتر. (یادداشت بخط مؤلف)

لغت نامه دهخدا

کوپله

(پَ لَ / لِ)

قبه ای را گویند که در ایام شادی و آیین بندی و جشن و عروسی بندند. (برهان). قبه ای که در ایام عید و جشن و عروسی بر پای کنند و به رسم آذین در شهرها بندند و زینت کنند و پس از اتمام برچینند و اگر باران ببارد ضایع شود. (آنندراج). طاق و قبه ای که از گل و ریاحین در ایام شادی و جشن و آیین بندی و عروسی بندند. (ناظم الاطباء) :
نیست آیین وفایت هیچ محکم همچنانک
روز باران شهرها در قبه و درکوپله.
ظهیر فاریابی (از آنندراج).
، سواران آب را گویند که حباب باشد. (برهان). حباب، زیرا که آن به صورت قباب است. (از آنندراج). حباب آب و شراب. (ناظم الاطباء). سوار آب. گنبد آب. افراس آب. غوزۀ آب. نفاخه. سیاب. حجا. فراسیاب. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
کوپله است این بحر را عالم بدان
ذرۀ یک کوپله است این هم بدان.
عطار (منطق الطیر).
، قفل بود. (لغت فرس). قفل آهنین که بر صندوق زنند. (برهان) (از آنندراج). قفل صندوق و تپنگو. (ناظم الاطباء). ظاهراً قفل معرب کوپله است. (از حاشیۀ برهان چ معین). قفل عرب معرب کوپله است. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
بر مستراح کوپله سازیده است
بر مستراح کوپله کاشنیده است ؟
منجیک (از لغت فرس).
، موی فرق سر و کلۀ سر را نیز می گویند. (برهان) (از ناظم الاطباء). موی فرق سر. کاکل. (فرهنگ فارسی معین). و رجوع به کوبله شود، شکوفۀ بهار درخت را هم گفته اند. (برهان). شکوفه. (غیاث). شکوفه و غنچه و نورستۀ درخت. (ناظم الاطباء). و رجوع به کوپل شود

لغت نامه دهخدا

خوهله

(خوَهَْ / خُهْ لَ / لِ)

خوهل. کژ. منحنی. معوج. ناراست. (ناظم الاطباء). اریف. اریب. (یادداشت مؤلف)

لغت نامه دهخدا

خوعله

(تَ)

پنهان ماندن از تهمت. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از لسان العرب)

لغت نامه دهخدا

خوبله

(خوَبْ / خُبْ لَ / لِ)

ابله. نادان. (انجمن آرای ناصری) :
من خوبله در سبلت افکنده بادی
چو در ریش خشک از ملاقات شانه.
انوری (از انجمن آرای ناصری)

لغت نامه دهخدا

خؤله

(خُء لَ)

خویشی از جانب مادر. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از لسان العرب). یقال: ’بینی و بینه خؤله’ ویقال ’خال بین الخؤله’. (از منتهی الارب) ، جمع واژۀ خال. (منتهی الارب) (از تاج العروس) (از لسان العرب) (ترجمان علامۀ جرجانی)

لغت نامه دهخدا