گزیدن شیر تیز و جز آن زبان را، بسیار درانیدن، چنانکه پوست را، حذی به سکین، بریدن به کارد، حذی به لسان، غیبت کردن کسی را. (از منتهی الارب) ، حذی لسان، زبانگز شدن. گزیدن زبان
گزیدن شیر تیز و جز آن زبان را، بسیار درانیدن، چنانکه پوست را، حذی به سکین، بریدن به کارد، حذی به لسان، غیبت کردن کسی را. (از منتهی الارب) ، حذی لسان، زبانگز شدن. گزیدن زبان
حذیفه بن اسید بن خالد بن اغوز، صحابی است و آن را اغوس نیز خوانند. (منتهی الارب) ، گفته اند فروگرفتن و پوشیدن. (از اقرب الموارد) ، بیهوش شدن هم گفته اند و به این معنی بصیغۀ مجهول آید. یقال: اغین علی قلبه اغیانا. و منه: ’انه لیغان علی قلبی حتی استغفرالله فی الیوم سبعین مره’. و بهمین معانی با ’ب’ و ’علی’ نیز متعدی شود. یقال: ’اغین بالرجل و علیه’. (از اقرب الموارد) ، پراکنده خاطر کردن وام کسی را. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). و گفته اند: فراگرفتن شوریدگی دل کسی را. قیل احاطبه الرین. (غیاث اللغات) ، اصل اغانه بدون اعلال است بمعنی فروگرفتن ابر همه آسمان را و پوشیدن آن. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد). فروگرفتن ابر همه آسمان را و پوشیدن آن را. (ناظم الاطباء)
حذیفه بن اسید بن خالد بن اغوز، صحابی است و آن را اغوس نیز خوانند. (منتهی الارب) ، گفته اند فروگرفتن و پوشیدن. (از اقرب الموارد) ، بیهوش شدن هم گفته اند و به این معنی بصیغۀ مجهول آید. یقال: اغین علی قلبه اغیانا. و منه: ’انه لیغان علی قلبی حتی استغفرالله فی الیوم سبعین مره’. و بهمین معانی با ’ب’ و ’علی’ نیز متعدی شود. یقال: ’اغین بالرجل و علیه’. (از اقرب الموارد) ، پراکنده خاطر کردن وام کسی را. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). و گفته اند: فراگرفتن شوریدگی دل کسی را. قیل احاطبه الرین. (غیاث اللغات) ، اصل اغانه بدون اعلال است بمعنی فروگرفتن ابر همه آسمان را و پوشیدن آن. (منتهی الارب) (از اقرب الموارد). فروگرفتن ابر همه آسمان را و پوشیدن آن را. (ناظم الاطباء)
ابن بدر خطفی بن سلمه بن عوف بن کلیب بن یربوع خطفی، جدجریر بن عطیه خطفی. جاحظ وی را در عداد نساک و زهاد و علماء نسب شمرده است. رجوع به البیان و التبیین ج 1ص 283 شود. و در سیرۀ عمر بن عبدالعزیز ص 166 حدیثی از عماره بن عقیل بن جریر بن عطیۀ مذکور یاد شده است
ابن بدر خطفی بن سلمه بن عوف بن کلیب بن یربوع خطفی، جدجریر بن عطیه خطفی. جاحظ وی را در عداد نساک و زهاد و علماء نسب شمرده است. رجوع به البیان و التبیین ج 1ص 283 شود. و در سیرۀ عمر بن عبدالعزیز ص 166 حدیثی از عماره بن عقیل بن جریر بن عطیۀ مذکور یاد شده است
ابن عبد فقیم بن عدی بن عامر بن ثعلبه بن مالک بن کنانه. نخستین کس بود که به خواندن خطبه و فرمان نسی ٔ قیام کرد. و تا چند پشت اخلافش این شغل راداشتند، و آخرین ایشان ابوثمامه جناده بن عوف بن امیه بن قلعبن عباد بن قلعبن حذیفه بود. و آن چنان بود که در دو یا سه سال یک ماه نسی ٔ میکردند تا ماههای قمری در فصول شمسی ثابت بماند، و این کار را عرب دویست سال پیش از اسلام از یهود گرفتند. رجوع به آثار الباقیه و حاشیۀ التفهیم بیرونی از جلال همائی ص 225 شود
ابن عبد فقیم بن عدی بن عامر بن ثعلبه بن مالک بن کنانه. نخستین کس بود که به خواندن خطبه و فرمان نسی ٔ قیام کرد. و تا چند پشت اخلافش این شغل راداشتند، و آخرین ایشان ابوثمامه جناده بن عوف بن امیه بن قلعبن عباد بن قلعبن حذیفه بود. و آن چنان بود که در دو یا سه سال یک ماه نسی ٔ میکردند تا ماههای قمری در فصول شمسی ثابت بماند، و این کار را عرب دویست سال پیش از اسلام از یهود گرفتند. رجوع به آثار الباقیه و حاشیۀ التفهیم بیرونی از جلال همائی ص 225 شود
ازدی بارقی. ابن منده گوید: او را در زمرۀ کسانی که پیغمبر را دریافتند ذکر کرده اند. از جناده بن ابی امیه روایت دارد و بغوی در صحابی بودن وی شک دارد. (الاصابه قسم سوم ج 2 ص 59 و قسم اول ج 1 صص 256-257). وی با جمعی از بنی ازد در حالتی که روزه بودند روز جمعه به حضور پیغمبر آمدند و مأمور به افطار شدند و پاره ای از احادیث را نیز روایت میکند. (قاموس الاعلام)
ازدی بارقی. ابن منده گوید: او را در زمرۀ کسانی که پیغمبر را دریافتند ذکر کرده اند. از جناده بن ابی امیه روایت دارد و بغوی در صحابی بودن وی شک دارد. (الاصابه قسم سوم ج 2 ص 59 و قسم اول ج 1 صص 256-257). وی با جمعی از بنی ازد در حالتی که روزه بودند روز جمعه به حضور پیغمبر آمدند و مأمور به افطار شدند و پاره ای از احادیث را نیز روایت میکند. (قاموس الاعلام)
ابن الاحرص یا الابرص الاشجعی. از حکام اندلس است. مدت ششماه به سال 110 هجری قمری بر آن دیار ولایت داشت. (ترجمه عربی معجم الانساب زامباور ج 1 ص 85) (الحلل السندسیه ج 1 ص 299)
ابن الاحرص یا الابرص الاشجعی. از حکام اندلس است. مدت ششماه به سال 110 هجری قمری بر آن دیار ولایت داشت. (ترجمه عربی معجم الانساب زامباور ج 1 ص 85) (الحلل السندسیه ج 1 ص 299)
ابن اوس. صحابی است. (الاصابه ج 1 ص 332) (قاموس الاعلام ترکی). صحابی کسی است که نه تنها پیامبر اسلام را دیده، بلکه با او زندگی کرده و از او آموخته است. این افراد، اولین دانش آموختگان اسلام محسوب می شوند و از نظر تاریخی و مذهبی، جایگاهی والا دارند. بررسی زندگی صحابه به فهم بهتر آموزه های اسلامی کمک می کند.
ابن اوس. صحابی است. (الاصابه ج 1 ص 332) (قاموس الاعلام ترکی). صحابی کسی است که نه تنها پیامبر اسلام را دیده، بلکه با او زندگی کرده و از او آموخته است. این افراد، اولین دانش آموختگان اسلام محسوب می شوند و از نظر تاریخی و مذهبی، جایگاهی والا دارند. بررسی زندگی صحابه به فهم بهتر آموزه های اسلامی کمک می کند.
ابن الیمان حسل بن جابر العبسی القناطیری، مکنی به ابی عبداﷲ. صحابی است. بعضی نام پدر او را حسل و برخی حسیل بن جابربن عمرو گفته اند. و گروهی گویند لقب جد او جروه بن الحرث است. و چون به قناطر که موضعی نزدیک کوفه است منزل کرد او را قناطیری نیز میخوانند. او با پدر خویش به مدینه شد و رسول اکرم او را مخیر فرمود تا در زمرۀ مهاجرین یا عداد انصار درآید و او انصاری بودن رااختیار کرد. و کاتب حرص نخیلات بود. وی رازدار رسول (ص) بود و حضرت اسماء منافقین صحابه را بدو ابراز فرمود. و آنگاه که دور خلاف به عمر رسید از وی درخواست تا نام های منافقین بدو افشا کند و او از قبول خواهش عمر سر باززد. و عمر تنها هرگاه حذیفه بر جنازه یکی از اصحاب حاضر نمی آمد درمی یافت که وی از منافقین بوده است و از اینرو او نیز حضور نمی یافت. او در جنگ نهاوند پس از کشته شدن نعمان بن مقرن لواء جیش مسلمانان را بدست گرفت و همدان و ری و دینور را وی بگشود و در فتح جزیره نیز شرکت داشت و از طرف عمر به حکمرانی نصیبین منصوب گشت. و بواسطۀ کمال امانت که داشت عمر به تمام ممالک مفتوحه فرمان کرد که حذیفه هر چیز وهر مقدار که بخواهد به وی دهند، لکن او تنها به معاش روزانۀ خود و علیق اسپ خویش قناعت ورزید. و آنگاه که به مقر خلافت بازگشت عمر او را در آغوش گرفت و گفت تو برادر من و من برادر تو باشم. و در کشف المحجوب هجویری آمده است که وی از اصحاب حرب الصفه بوده است وهم گویند که او برخی از اسرار رسول را به حسن بصری آموخت و نیکوئی وعظ و تذکیر حسن از آن اسرار باشد: گفت زآن فصلی حذیفه با حسن تا بدان شد وعظ و تذکیرش حسن. مولوی. وفات وی چهل روز پس از قتل عثمان بود. و مدفن وی به مداین در پای ایوان است. در سال 1933 میلادی چون قبری که بنام حذیفه است و مزار مردم میباشد در کنار دجله مورد تعرض امواج آب قرار گرفته آن قبر را بداخل خشکی نزدیک قبرستان منتقل کرده وساختمانی برای آن ساختند. حمداﷲ مستوفی آرد: و بطرف شرقی (شرقی کوفه) مقام یونس پیغمبر است و مشهد حذیفه بن الیمان مصاحب رسول (ص) ... (نزههالقلوب ج 3 ص 33). رجوع به حبیب السیر چ خیام ج 1 ص 329، 351، 437، 439، 487، 500، 502، 536 و ج 2 ص 13، 503 و عقدالفرید ج 3 ص 4، 6 و ج 4 ص 246 و ج 5 ص 14، 65 و عیون الاخبار ابن قتیبه ج 1 ص 17 و 23 و ج 2 ص 136 و 231 و تاریخ جهانگشا ج 1 ص 74 و زرکلی ج 1 ص 215 و فهرست المصاحف و البیان و التبیین ج 2 ص 119 و ج 3 ص 99 و امتاع الاسماع ج 1 ص 30، 129، 239، 477، 479 و الجماهر بیرونی ص 68 و 205 و جوالیقی ص 262 و الاصابه ج 1 ص 317 و تهذیب التهذیب ج 2 ص 219 و فهرست مجمل التواریخ و القصص شود
ابن الیمان حسل بن جابر العبسی القناطیری، مکنی به ابی عبداﷲ. صحابی است. بعضی نام پدر او را حسل و برخی حسیل بن جابربن عمرو گفته اند. و گروهی گویند لقب جد او جروه بن الحرث است. و چون به قناطر که موضعی نزدیک کوفه است منزل کرد او را قناطیری نیز میخوانند. او با پدر خویش به مدینه شد و رسول اکرم او را مخیر فرمود تا در زمرۀ مهاجرین یا عداد انصار درآید و او انصاری بودن رااختیار کرد. و کاتب حرص نخیلات بود. وی رازدار رسول (ص) بود و حضرت اسماء منافقین صحابه را بدو ابراز فرمود. و آنگاه که دور خلاف به عمر رسید از وی درخواست تا نام های منافقین بدو افشا کند و او از قبول خواهش عمر سر باززد. و عمر تنها هرگاه حذیفه بر جنازه یکی از اصحاب حاضر نمی آمد درمی یافت که وی از منافقین بوده است و از اینرو او نیز حضور نمی یافت. او در جنگ نهاوند پس از کشته شدن نعمان بن مقرن لواء جیش مسلمانان را بدست گرفت و همدان و ری و دینور را وی بگشود و در فتح جزیره نیز شرکت داشت و از طرف عمر به حکمرانی نصیبین منصوب گشت. و بواسطۀ کمال امانت که داشت عمر به تمام ممالک مفتوحه فرمان کرد که حذیفه هر چیز وهر مقدار که بخواهد به وی دهند، لکن او تنها به معاش روزانۀ خود و علیق اسپ خویش قناعت ورزید. و آنگاه که به مقر خلافت بازگشت عمر او را در آغوش گرفت و گفت تو برادر من و من برادر تو باشم. و در کشف المحجوب هجویری آمده است که وی از اصحاب حرب الصفه بوده است وهم گویند که او برخی از اسرار رسول را به حسن بصری آموخت و نیکوئی وعظ و تذکیر حسن از آن اسرار باشد: گفت زآن فصلی حذیفه با حسن تا بدان شد وعظ و تذکیرش حسن. مولوی. وفات وی چهل روز پس از قتل عثمان بود. و مدفن وی به مداین در پای ایوان است. در سال 1933 میلادی چون قبری که بنام حذیفه است و مزار مردم میباشد در کنار دجله مورد تعرض امواج آب قرار گرفته آن قبر را بداخل خشکی نزدیک قبرستان منتقل کرده وساختمانی برای آن ساختند. حمداﷲ مستوفی آرد: و بطرف شرقی (شرقی کوفه) مقام یونس پیغمبر است و مشهد حذیفه بن الیمان مصاحب رسول (ص) ... (نزههالقلوب ج 3 ص 33). رجوع به حبیب السیر چ خیام ج 1 ص 329، 351، 437، 439، 487، 500، 502، 536 و ج 2 ص 13، 503 و عقدالفرید ج 3 ص 4، 6 و ج 4 ص 246 و ج 5 ص 14، 65 و عیون الاخبار ابن قتیبه ج 1 ص 17 و 23 و ج 2 ص 136 و 231 و تاریخ جهانگشا ج 1 ص 74 و زرکلی ج 1 ص 215 و فهرست المصاحف و البیان و التبیین ج 2 ص 119 و ج 3 ص 99 و امتاع الاسماع ج 1 ص 30، 129، 239، 477، 479 و الجماهر بیرونی ص 68 و 205 و جوالیقی ص 262 و الاصابه ج 1 ص 317 و تهذیب التهذیب ج 2 ص 219 و فهرست مجمل التواریخ و القصص شود
ابن علقمه بن ابی الجون خزاعی. پسرعم سلیمان بن صردبن ابی الجون صحابی مشهور و پسر برادر اکثم بن ابی الجون است. پسری بنام میسره داشت، و با کثیر عزه شاعر خزاعی داستانی دارد، و کثیر در قصیده ای خطاب به وی چنین آرد: اذاما قطعنا من قریش قرابه بای قسی نخبر النبل میسرا. کلبی در ’الجمهره’ او را یاد کرده است. (الاصابه قسم سوم ج 1 ص 59)
ابن علقمه بن ابی الجون خزاعی. پسرعم سلیمان بن صردبن ابی الجون صحابی مشهور و پسر برادر اکثم بن ابی الجون است. پسری بنام میسره داشت، و با کثیر عزه شاعر خزاعی داستانی دارد، و کثیر در قصیده ای خطاب به وی چنین آرد: اذاما قطعنا من قریش قرابه بای قسی نخبر النبل میسرا. کلبی در ’الجمهره’ او را یاد کرده است. (الاصابه قسم سوم ج 1 ص 59)