- حجرالاسفنج (حَ جَ رُلْ اِ فَ)
حصی الاسفنج. سنگی است که در اسفنج یافت میشود و بهترین اوسفید صلب است. در اول گرم و در دوم خشک و مجفف بی لذع و قاطع نزف الدم و ذرور او جهت التیام جراحات و طلاء او جهت تحلیل اورام و آشامیدن او با شراب و امثال آن به قدر دو دانک جهت حصاه گرده و یرقان نافع است. (تحفۀ حکیم مؤمن). و صاحب اختیارات بدیعی گوید: سنگی است که در میان اسفنج میباشد و حصی الاسفنج گویند و دیسقوریدوس و رازی گویند: چون با شراب بیاشامند سنگ مثانه بریزاند. و جالینوس گوید: سنگ گرده بریزاند و قوه آن ندارد که از آن مثانه بریزاند. داود ضریر انطاکی در تذکره آرد: حجر یوجد داخل الاسفنج. قیل یدخل فیه وقت تولده و قیل رطوبات تنعقد فیه و اجوده الصلب الابیض. حار فی الاولی یابس فی الثانیه. قدجرب لتفتیت الحصی و الیرقان شرباً و حل الاورام طلاء و الحام الجروح ذروراً - انتهی. و ابن البیطار در مفردات گوید: قال دیسقوریدوس فی الخامسه، الحصاه الموجوده فی الاسفنج اذا شربت بالخمر فتتت الحصاه المتولده فی المثانه. و قال جالینوس فی التاسعه: قوتها قوه تجفف الا انها لیست تبلغ من قوتها ان تفتت الحصاه المتولده فی المثانه والذین وصفوها بذلک فی کتبهم فقد کذبوا. و اماالحصاه المتولده فی الکلیتین فهذه الحجاره تفتتها کما تفعل ذلک الحجاره التی تجلب من قبادوقیا و هی توجد علی ما یقولون فی ارض الطوس و هذه الحجاره اذا حکت خالط الماء منها شیئا یصیر کالعصاره ایضاً - انتهی. و حمداﷲ مستوفی در نزهه القلوب گوید: حجر اسفنجی، جسمی متخلخل بحری است بعضی گویند حیوانی است - انتهی. ظاهراً حمداﷲ مستوفی در اینجا حجر اسفنجی را با خود اسفنج مشتبه کرده است
