نیک ریختن. (تاج المصادر بیهقی) (آنندراج). نیک بریختن. (زوزنی). سخت ریخته شدن آب. (ترجمان جرجانی ترتیب عادل بن علی). بسیار ریختن هر دو دست کسی عطا را. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). ریختن بر دستهای کسی عطا را. (از المنجد) (از اقرب الموارد). شدد للمبالغه. (اقرب الموارد)
نیک ریختن. (تاج المصادر بیهقی) (آنندراج). نیک بریختن. (زوزنی). سخت ریخته شدن آب. (ترجمان جرجانی ترتیب عادل بن علی). بسیار ریختن هر دو دست کسی عطا را. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). ریختن بر دستهای کسی عطا را. (از المنجد) (از اقرب الموارد). شدد للمبالغه. (اقرب الموارد)
به سریش استوار کردن. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی). شکار کردن به سریشم. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). شکار کردن با دبق. (اقرب الموارد) (المنجد). رجوع به تدبّق شود
به سریش استوار کردن. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی). شکار کردن به سریشم. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). شکار کردن با دِبْق. (اقرب الموارد) (المنجد). رجوع به تدبّق شود
استقصا کردن. (تاج المصادر بیهقی) (اقرب الموارد) (المنجد). نیک نگریستن در کاری و استقصا کردن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). قال الحسن: لاتدنقوا فیدنق علیکم. (اقرب الموارد) ، بدانگ شماره کردن. (زوزنی نسخۀ خطی کتاب خانه سازمان ص 26) ، نزدیک گشتن. (تاج المصادر بیهقی). نزدیک شدن خورشید به فروشدن. (زوزنی). نزدیک شدن آفتاب به فروشدن. (منتهی الارب). نزدیک شدن آفتاب بغروب. (آنندراج) (اقرب الموارد) (المنجد) ، نزدیک شدن بمرگ. (المنجد) (اقرب الموارد). فی الحدیث لا بأس للأسیر اذ خاف به ان یدنق للموت، ای یظهر الاشفاء علی الموت فراراًمن ان یمثل به. (اقرب الموارد) ، چشم بگود فروشدن. (تاج المصادر بیهقی). فروشدن چشم بمغاک و سست نگریستن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). بمغاک فروشدن چشم. (اقرب الموارد) (المنجد) ، پیوسته سوی چیزی نگریستن. (تاج المصادر بیهقی). همواره نگریستن در چیزی. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (اقرب الموارد) (المنجد) ، ظاهر شدن در وجه کسی لاغری از رنج یا مرض. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (المنجد) (از اقرب الموارد)
استقصا کردن. (تاج المصادر بیهقی) (اقرب الموارد) (المنجد). نیک نگریستن در کاری و استقصا کردن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). قال الحسن: لاتدنقوا فیدنق علیکم. (اقرب الموارد) ، بدانگ شماره کردن. (زوزنی نسخۀ خطی کتاب خانه سازمان ص 26) ، نزدیک گشتن. (تاج المصادر بیهقی). نزدیک شدن خورشید به فروشدن. (زوزنی). نزدیک شدن آفتاب به فروشدن. (منتهی الارب). نزدیک شدن آفتاب بغروب. (آنندراج) (اقرب الموارد) (المنجد) ، نزدیک شدن بمرگ. (المنجد) (اقرب الموارد). فی الحدیث لا بأس للأسیر اذ خاف به ان یدنق للموت، ای یظهر الاشفاء علی الموت فراراًمن ان یمثل به. (اقرب الموارد) ، چشم بگود فروشدن. (تاج المصادر بیهقی). فروشدن چشم بمغاک و سست نگریستن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). بمغاک فروشدن چشم. (اقرب الموارد) (المنجد) ، پیوسته سوی چیزی نگریستن. (تاج المصادر بیهقی). همواره نگریستن در چیزی. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (اقرب الموارد) (المنجد) ، ظاهر شدن در وجه کسی لاغری از رنج یا مرض. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (المنجد) (از اقرب الموارد)
بر همدیگر بازگردانیدن گوسپندان را از جانب آنها. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) : عفق الغنم بعضها علی بعض، ردها عن وجوجها. (اقرب الموارد)
بر همدیگر بازگردانیدن گوسپندان را از جانب آنها. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) : عفق الغنم بعضها علی بعض، ردها عن وجوجها. (اقرب الموارد)
نیک بکوفتن. (زوزنی). نیک کوفتن. (غیاث اللغات) (آنندراج). نیکو بکوفتن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از المنجد) (از اقرب الموارد) ، باریک کردن. (زوزنی) (دهار) (غیاث اللغات) (آنندراج). باریک گردانیدن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). دقیق گردانیدن چیزی را. (از المنجد) (از اقرب الموارد) ، تدقیق در چیزی، بکار بردن دقت در آن. (از اقرب الموارد). تدقیق در حساب و غیره، دقت نظر در آن بکاربردن. (از المنجد). باریکی و دقت و غوررسی کردن. (ناظم الاطباء). اثبات المسئله بدلیل دق طریقه لناظریه. (تعریفات جرجانی). اثبات دلیل باشد بوسیلۀ دلیل، چنانکه تحقیق اثبات موضوع باشد بوسیلۀ دلیل، چنانکه صادق حلوانی در حاشیۀ بدیع المیزان ذکر کرده، نرم کردن آرد. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) ، و مدقق در اصطلاح صوفیان، کاملیست که حقایق اشیاء کماینبغی بر او ظاهر گشته باشد. و این معنی کسی را میسر است که از حجت و برهان گذشته و بمرتبۀکشف الهی رسیده باشد و بعین العیان مشاهده نموده که حقیقت همه اشیاء حق است و بغیر از وجود واحد مطلق موجود دیگر نیست. و موجود به اشیاء دیگر مجرد اضافت بیش نه، کذا فی لطایف اللغات. (کشاف اصطلاحات الفنون)
نیک بکوفتن. (زوزنی). نیک کوفتن. (غیاث اللغات) (آنندراج). نیکو بکوفتن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از المنجد) (از اقرب الموارد) ، باریک کردن. (زوزنی) (دهار) (غیاث اللغات) (آنندراج). باریک گردانیدن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). دقیق گردانیدن چیزی را. (از المنجد) (از اقرب الموارد) ، تدقیق در چیزی، بکار بردن دقت در آن. (از اقرب الموارد). تدقیق در حساب و غیره، دقت نظر در آن بکاربردن. (از المنجد). باریکی و دقت و غوررسی کردن. (ناظم الاطباء). اثبات المسئله بدلیل دق طریقه لناظریه. (تعریفات جرجانی). اثبات دلیل باشد بوسیلۀ دلیل، چنانکه تحقیق اثبات موضوع باشد بوسیلۀ دلیل، چنانکه صادق حلوانی در حاشیۀ بدیع المیزان ذکر کرده، نرم کردن آرد. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) ، و مدقق در اصطلاح صوفیان، کاملیست که حقایق اشیاء کماینبغی بر او ظاهر گشته باشد. و این معنی کسی را میسر است که از حجت و برهان گذشته و بمرتبۀکشف الهی رسیده باشد و بعین العیان مشاهده نموده که حقیقت همه اشیاء حق است و بغیر از وجود واحد مطلق موجود دیگر نیست. و موجود به اشیاء دیگر مجرد اضافت بیش نه، کذا فی لطایف اللغات. (کشاف اصطلاحات الفنون)
پر گردانیدن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) ، آمیختن شراب با آب. (تاج المصادر بیهقی) (از زوزنی) ، شراب از انایی به انایی بردن. (تاج المصادر بیهقی) (از غیاث اللغات) (از آنندراج). شراب را یا شراب ممزوج را از خنوری به خنور دیگر کردن تا صاف گردد. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (ازاقرب الموارد) ، دست بر هم زدن. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی) (آنندراج). دست بر دست زدن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). زدن دو دست بر یکدیگر چنانکه آواز برآید. (از اقرب الموارد) ، به کف دست بر دست دیگر زدن. (از اقرب الموارد) ، اشتر از چراگاهی به چراگاهی بردن. (تاج المصادر بیهقی). ستور را از چراگاه به چراگاه دیگر گردانیدن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). اشتر را از جای چریده به جای ناچریده بردن. (از اقرب الموارد). رفتن، گرد چیزی گردیدن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) ، جنبانیدن باد درخت را. (آنندراج) ، بهم زدن مرغ بالهای خود را چنانکه صدا دهد. (از اقرب الموارد)
پر گردانیدن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) ، آمیختن شراب با آب. (تاج المصادر بیهقی) (از زوزنی) ، شراب از انایی به انایی بردن. (تاج المصادر بیهقی) (از غیاث اللغات) (از آنندراج). شراب را یا شراب ممزوج را از خنوری به خنور دیگر کردن تا صاف گردد. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (ازاقرب الموارد) ، دست بر هم زدن. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی) (آنندراج). دست بر دست زدن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). زدن دو دست بر یکدیگر چنانکه آواز برآید. (از اقرب الموارد) ، به کف دست بر دست دیگر زدن. (از اقرب الموارد) ، اشتر از چراگاهی به چراگاهی بردن. (تاج المصادر بیهقی). ستور را از چراگاه به چراگاه دیگر گردانیدن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). اشتر را از جای چریده به جای ناچریده بردن. (از اقرب الموارد). رفتن، گرد چیزی گردیدن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) ، جنبانیدن باد درخت را. (آنندراج) ، بهم زدن مرغ بالهای خود را چنانکه صدا دهد. (از اقرب الموارد)
دو درز و یا دو سخن را بهم آوردن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). فراهم آوردن و ترتیب دادن. (آنندراج) ، سخن دیگران را ضمن سخن خود آوردن: از اشعار متقدمان بطریق استعارت تلفیقی نرفت. (گلستان) ، بربافتن و بیاراستن حدیث را. (از ناظم الاطباء). دروغ و باطل گفتن ومطابق کردن. (آنندراج). بیاراستن حدیث را و تمویه آن به باطل. (از اقرب الموارد) ، طلب کردن امری را و دست نیافتن بدان. (از اقرب الموارد) ، علمی که در آن از توفیق بین حدیثها که بظاهر با هم متنافی هستند بحث شود. (از کشف الظنون)
دو درز و یا دو سخن را بهم آوردن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). فراهم آوردن و ترتیب دادن. (آنندراج) ، سخن دیگران را ضمن سخن خود آوردن: از اشعار متقدمان بطریق استعارت تلفیقی نرفت. (گلستان) ، بربافتن و بیاراستن حدیث را. (از ناظم الاطباء). دروغ و باطل گفتن ومطابق کردن. (آنندراج). بیاراستن حدیث را و تمویه آن به باطل. (از اقرب الموارد) ، طلب کردن امری را و دست نیافتن بدان. (از اقرب الموارد) ، علمی که در آن از توفیق بین حدیثها که بظاهر با هم متنافی هستند بحث شود. (از کشف الظنون)
مرکّب از: وف ق، سازوار گردانیدن. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی)، سازگار گردانیدن. (ترجمان جرجانی ترتیب عادل بن علی)، موافق گردانیدن اسباب. (آنندراج)،... موافق گردانیدن کاری. (از اقرب الموارد)، موافق گردانیدن اسباب. (آنندراج)،...موافق گردانیدن خدا اسباب را موافق خواهش بنده تا آن خواهش او سرانجام یابد. و استعمال لفظ توفیق در بهم رسیدن امور خیر باشد نه امورات شر. (غیاث اللغات)، قرار دادن اسباب را موافق مطلوب یا آسان گردانیدن راه خیر و مسدود ساختن راه شر و خذلان عکس آن است. (ازاقرب الموارد)، راست و درست کردن: وفق اﷲ توفیقاً، راست و درست کرد آن را خدای. و باﷲ التوفیق، یعنی راست و درست گرداند خداوند عالم اسباب را مطابق خواهش بنده و آماده سازد آن را. (ناظم الاطباء)، قرار دادن خدا کارهای بندگان را موافق آنچه دوست دارد و بدان خشنود است. (از تعریفات جرجانی)، رجوع به کشاف اصطلاحات الفنون شود:... ثم جاؤک یحلفون باﷲ ان اءردنا اًلاّ احساناً و توفیقاً. (قرآن 4 / 62)،... مااستطعت و ماتوفیقی اًلاّ باﷲ علیه توکلت و الیه انیب. (قرآن 11 / 88) ، عنایت و لطف الهی و راهنمائی الهی. (ناظم الاطباء) : ربودم به توفیق جان آفرین به زودی برش نزد شاه گزین. فردوسی. خرد رااتفاق آن است با توفیق یزدانی که فرمان میدهد او را برین بر هفت کشورها. منوچهری. این نکرد الا بتوفیق ازل این اعتقاد وآن نکرد الا به تأیید ابد آن اختیار. منوچهری. به برکت خداوند نیکوئی توفیقش. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 312)، اگر ثبات نکنند و بروند، بر اثر ایشان تا باورد و نسا برویم و این زمستان در این کار کنیم تا به توفیق ایزد عزّ و جل خراسان را پاک کرده آید. (تاریخ بیهقی، ایضاً ص 594)، در طاعت تو جان و تنم یار خرد گشت توفیق تو بوده ست مرا یار و نگهدار. ناصرخسرو. بی یار نخوانمش در این مدحت زیرا که ز توفیق یار دارد. مسعودسعد. جهد بر تست و بر خدا توفیق زآنکه توفیق و جهد هست رفیق. سنائی. کسب از جایی که همت به توفیق آسمانی آراسته باشد آسان دست دهد. (کلیله و دمنه)، لیکن در آن نگر که اگر توفیق باشد... آمرزش بر اطلاق مستحکم دست دهد. (کلیله و دمنه)، وبه مدد توفیق جمال حال ایشان بیاراست. (کلیله و دمنه)، چون نظر از بینش توفیق ساخت عارف خود گشت و خدارا شناخت. نظامی. تو شوی از جملۀ عالم عزیز جهد تو می باید و توفیق نیز. نظامی. جهد نظامی نفسی بود سرد گرمی توفیق بچیزیش کرد. نظامی. گر از حق نه توفیق خیری رسد کی از بنده خیری به غیری رسد. سعدی (بوستان)، دزد بی توفیق، ابریق رفیق برداشت که به طهارت می روم.... (گلستان) ، دست دادن کسی را به کاری. (منتهی الارب) ، اصلاح کردن میان قوم. (از اقرب الموارد) (از ناظم الاطباء) ، راست واستوار گردانیدن خدا کسی را، نیکی افکندن خدای در دل کسی، اصابت در حجت. (ازاقرب الموارد) ، سزاوار گردانیدن. (دهار) (آنندراج) ، اتیتک لتوفیق الهلال، آمدم به تو هنگام برآمدن هلال. (منتهی الارب) (از ناظم الاطباء) ، اتمام و انجام موافق میل. (ناظم الاطباء)، دست دادن. کامرانی. کامروائی. کامیابی. کامکاری. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) : یار بادت توفیق، روزبهی با تو رفیق دوستت باد شفیق، دشمنت غیشه و نال. رودکی. بشناس که توفیق تو این پنج حواسی هر پنج عطا زایزد، مر پیر و جوان را. ناصرخسرو. وین دل و عقل که پیکان ره توفیقند بر سر شه ره خذلان شدنم نگذارند. خاقانی. هر کبوتر کز حریم کعبۀ جان آمده زیر پرّش نامۀ توفیق پنهان دیده اند. خاقانی. دل مرا که ز توفیق بخت نومید است قبول همتش امیدوار می سازد. خاقانی. بخشایش الهی گمشده ای را در مناهی چراغ توفیق فرا راه داشت. (گلستان)، معنی توفیق غیر از همت مردانه چیست انتظار خضر بردن ای دل فرزانه چیست ؟ صائب. ، لیاقت و شایستگی و قدرت و توانائی. قدرت دادن کسی را به کاری. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) : گوی توفیق و سعادت در میان افکنده اند کس به میدان رو نمی آرد سواران را چه شد؟ حافظ. ، چاره و علاج و سازداری. و همیشه لفظ توفیق رادر بهم رسیدن اسباب امور خیر گویند نه امور شر. (ناظم الاطباء)، سازواری. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) : زنهار به توفیق بهانه نکنی زآنک معذور ندارند بدین خرد وکلان را. ناصرخسرو (چ مینوی و محقق ص 543)
مُرَکَّب اَز: وف ق، سازوار گردانیدن. (تاج المصادر بیهقی) (زوزنی)، سازگار گردانیدن. (ترجمان جرجانی ترتیب عادل بن علی)، موافق گردانیدن اسباب. (آنندراج)،... موافق گردانیدن کاری. (از اقرب الموارد)، موافق گردانیدن اسباب. (آنندراج)،...موافق گردانیدن خدا اسباب را موافق خواهش بنده تا آن خواهش او سرانجام یابد. و استعمال لفظ توفیق در بهم رسیدن امور خیر باشد نه امورات شر. (غیاث اللغات)، قرار دادن اسباب را موافق مطلوب یا آسان گردانیدن راه خیر و مسدود ساختن راه شر و خذلان عکس آن است. (ازاقرب الموارد)، راست و درست کردن: وفق اﷲ توفیقاً، راست و درست کرد آن را خدای. و باﷲ التوفیق، یعنی راست و درست گرداند خداوند عالم اسباب را مطابق خواهش بنده و آماده سازد آن را. (ناظم الاطباء)، قرار دادن خدا کارهای بندگان را موافق آنچه دوست دارد و بدان خشنود است. (از تعریفات جرجانی)، رجوع به کشاف اصطلاحات الفنون شود:... ثم جاؤک یحلفون باﷲ اِن اءَردنا اًِلاّ احساناً و توفیقاً. (قرآن 4 / 62)،... مااستطعت و ماتوفیقی اًِلاّ باﷲ علیه توکلت و الیه اُنیب. (قرآن 11 / 88) ، عنایت و لطف الهی و راهنمائی الهی. (ناظم الاطباء) : ربودم به توفیق جان آفرین به زودی برش نزد شاه گزین. فردوسی. خرد رااتفاق آن است با توفیق یزدانی که فرمان میدهد او را برین بر هفت کشورها. منوچهری. این نکرد الا بتوفیق ازل این اعتقاد وآن نکرد الا به تأیید ابد آن اختیار. منوچهری. به برکت خداوند نیکوئی توفیقش. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 312)، اگر ثبات نکنند و بروند، بر اثر ایشان تا باورد و نسا برویم و این زمستان در این کار کنیم تا به توفیق ایزد عزّ و جل خراسان را پاک کرده آید. (تاریخ بیهقی، ایضاً ص 594)، در طاعت تو جان و تنم یار خرد گشت توفیق تو بوده ست مرا یار و نگهدار. ناصرخسرو. بی یار نخوانمش در این مدحت زیرا که ز توفیق یار دارد. مسعودسعد. جهد بر تست و بر خدا توفیق زآنکه توفیق و جهد هست رفیق. سنائی. کسب از جایی که همت به توفیق آسمانی آراسته باشد آسان دست دهد. (کلیله و دمنه)، لیکن در آن نگر که اگر توفیق باشد... آمرزش بر اطلاق مستحکم دست دهد. (کلیله و دمنه)، وبه مدد توفیق جمال حال ایشان بیاراست. (کلیله و دمنه)، چون نظر از بینش توفیق ساخت عارف خود گشت و خدارا شناخت. نظامی. تو شوی از جملۀ عالم عزیز جهد تو می باید و توفیق نیز. نظامی. جهد نظامی نفسی بود سرد گرمی توفیق بچیزیش کرد. نظامی. گر از حق نه توفیق خیری رسد کی از بنده خیری به غیری رسد. سعدی (بوستان)، دزد بی توفیق، ابریق رفیق برداشت که به طهارت می روم.... (گلستان) ، دست دادن کسی را به کاری. (منتهی الارب) ، اصلاح کردن میان قوم. (از اقرب الموارد) (از ناظم الاطباء) ، راست واستوار گردانیدن خدا کسی را، نیکی افکندن خدای در دل کسی، اصابت در حجت. (ازاقرب الموارد) ، سزاوار گردانیدن. (دهار) (آنندراج) ، اتیتک لتوفیق الهلال، آمدم به تو هنگام برآمدن هلال. (منتهی الارب) (از ناظم الاطباء) ، اتمام و انجام موافق میل. (ناظم الاطباء)، دست دادن. کامرانی. کامروائی. کامیابی. کامکاری. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) : یار بادت توفیق، روزبهی با تو رفیق دوستت باد شفیق، دشمنت غیشه و نال. رودکی. بشناس که توفیق تو این پنج حواسی هر پنج عطا زایزد، مر پیر و جوان را. ناصرخسرو. وین دل و عقل که پیکان ره توفیقند بر سر شه ره خذلان شدنم نگذارند. خاقانی. هر کبوتر کز حریم کعبۀ جان آمده زیر پرّش نامۀ توفیق پنهان دیده اند. خاقانی. دل مرا که ز توفیق بخت نومید است قبول همتش امیدوار می سازد. خاقانی. بخشایش الهی گمشده ای را در مناهی چراغ توفیق فرا راه داشت. (گلستان)، معنی توفیق غیر از همت مردانه چیست انتظار خضر بردن ای دل فرزانه چیست ؟ صائب. ، لیاقت و شایستگی و قدرت و توانائی. قدرت دادن کسی را به کاری. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) : گوی توفیق و سعادت در میان افکنده اند کس به میدان رو نمی آرد سواران را چه شد؟ حافظ. ، چاره و علاج و سازداری. و همیشه لفظ توفیق رادر بهم رسیدن اسباب امور خیر گویند نه امور شر. (ناظم الاطباء)، سازواری. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) : زنهار به توفیق بهانه نکنی زآنک معذور ندارند بدین خرد وکلان را. ناصرخسرو (چ مینوی و محقق ص 543)
ابومحمد بن محمد الحسین بن عبدالله بن محمد. اصلاً از مغرب است ولی در دمشق زندگی می نمود. وی از مهندسین و منجمین و ادباء قرن ششم هجری قمری است. در دمشق به تدریس و افادات علمیه اشتغال داشته و به فهم و به علم اشتهار یافت و شعر نیز می سروده. از شاگردانش محمد بن نصر بن صغیر القسیرانی است که ادبیات و حکمت نزدوی آموخته است. وفاتش را می گویند در صفر سال 516 هجری قمری در دمشق اتفاق افتاده. تألیفی از وی نام برده نشده است. (گاهنامه از یادداشت بخط مرحوم دهخدا)
ابومحمد بن محمد الحسین بن عبدالله بن محمد. اصلاً از مغرب است ولی در دمشق زندگی می نمود. وی از مهندسین و منجمین و ادباء قرن ششم هجری قمری است. در دمشق به تدریس و افادات علمیه اشتغال داشته و به فهم و به علم اشتهار یافت و شعر نیز می سروده. از شاگردانش محمد بن نصر بن صغیر القسیرانی است که ادبیات و حکمت نزدوی آموخته است. وفاتش را می گویند در صفر سال 516 هجری قمری در دمشق اتفاق افتاده. تألیفی از وی نام برده نشده است. (گاهنامه از یادداشت بخط مرحوم دهخدا)
مرده را در گور کردن: در فرزۀ نیشابور قرب صدهزار آدمی هلاک شد و کس به تغسیل و تکفین و تدفین ایشان فرانمی رسید و همه را با آن جامه که داشتند در زیر خاک میکردند. (ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 326)
مرده را در گور کردن: در فرزۀ نیشابور قرب صدهزار آدمی هلاک شد و کس به تغسیل و تکفین و تدفین ایشان فرانمی رسید و همه را با آن جامه که داشتند در زیر خاک میکردند. (ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 326)
به نافقاء بیرون آمدن کلاکموش. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). خارج شدن یربوع از نافقاء خود. (از اقرب الموارد) ، درسوراخ شدن موش. (تاج المصادر بیهقی). داخل شدن یربوع در نافقاء، ضد است. (از اقرب الموارد) ، نافقاء ساختن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) ، روایی دادن رخت و سعله را. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد)
به نافقاء بیرون آمدن کلاکموش. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). خارج شدن یربوع از نافقاء خود. (از اقرب الموارد) ، درسوراخ شدن موش. (تاج المصادر بیهقی). داخل شدن یربوع در نافقاء، ضد است. (از اقرب الموارد) ، نافقاء ساختن. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) ، روایی دادن رخت و سعله را. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد)
