رجوع به ایتالیا شود، شتابانیدن، (منتهی الارب) (آنندراج) (ترجمان القرآن ترتیب عادل بن علی ص 2)، پراکنده کردن شتران، (منتهی الارب) (از اقرب الموارد) (آنندراج)، گستردن بستری که از خاک نگاه دارد، (منتهی الارب) (اقرب الموارد) (آنندراج)
رجوع به ایتالیا شود، شتابانیدن، (منتهی الارب) (آنندراج) (ترجمان القرآن ترتیب عادل بن علی ص 2)، پراکنده کردن شتران، (منتهی الارب) (از اقرب الموارد) (آنندراج)، گستردن بستری که از خاک نگاه دارد، (منتهی الارب) (اقرب الموارد) (آنندراج)
جمهوری ایتالیا در حدود 47021000 تن جمعیت دارد، پایتختش شهر رم است، و قسمت شمالی آن بوسیلۀ کوههای آلپ از فرانسه، سویس، اتریش، و یوگسلاوی مجزا شده، قسمت مرکزی و جنوبی شبه جزیره ایست چکمه مانند که میان دریاهای تیرنه و آدریاتیک در مدیترانه پیش رفته است، کشور جمهوری سان مارینو و کشور مستقل واتیکان در داخل خاک ایتالیا واقعند، ایتالیا به 19 ناحیه منقسم میشود که مشتمل بر 91 ایالت است، بر طبق قانون اساسی 1948 مقرر شده است که باین نواحی در امور داخلی حقوق خودمختاری اداری اعطا شود، ولی تا این تاریخ فقط نواحی مرزی وال، آئوستا، ترنتینو، آلتو، آویجه و فریولی و نتسیا جولیا و جزایر سیسیل، و ساردنی خودمختاری یافته اند، دیگر نواحی عبارتند از: آبروتتسی، مولیزه، آپولیا، امیلیا، رومانیا، اومبریا، بازیلیکاتا، پیمون، توسکان، کالابریا، کامپانیا، لاتیوم، لومباردی، لیگوریا، مارکه و ونسی، از رودهای ایتالیا باید رود پوکه در دامنه های آلپ جاریست و همچنین رودهای آرنو، وتیبر را نام برد، ثروتمندترین منطقۀ ایتالیا قسمت شمالی آن است که شامل میلان، جنوا و تورن میباشند، قسمت مرکزی دارای مراکز تاریخی و فرهنگی معتبری از قبیل بولونیا، پیز، راونا، رم و فلورانس میباشد، صادرات ایتالیا میوه، شراب، روغن زیتون و پنیر است، ایتالیاسرزمین باستانی است که شامل چند قسمت است: 1- در موقعی که مورد هجوم قبایل وحشی قرار گرفته و در حدود قرن هشتم قبل از میلاد اتروسکها در ایتالیای شمالی و یونانیان در سواحل جنوبی مستقر شدند و در قرن 5 میلادی سلتها (یا گلها در اصطلاح مورخین رومی) به ایتالیا هجوم آوردند و اتروسکها را از درۀ رود پو بطرف جنوب راندند، ولی پیشروی اتروسکها را سامنتیها متوقف ساختند، لاتینها با سابینها (همسایۀ آنها) نیای رومیان بودند، تاریخ ایتالیا از قرن 5 قبل از میلاد تا قرن 5بعد از همان تاریخ میباشد که امپراطوری روم است، 2- تاریخ قرون وسطایی است که پس از تقسیم امپراطوری کارولنژیان در قرن نهم تشکیل و بتدریج ایتالیا از زیرفرمان امپراطوری خارج و دستخوش هرج و مرج گردید، سرانجام اوتوی (پادشاه آلمان) به دعوت پاپ به ایتالیا تاخت و بعنوان شاه ایتالیا حکومت کرد و در 962 میلادی بعنوان امپراطور بدست پاپ تاجگذاری نمود و این اتحاد آلمان و ایتالیا آغاز امپراطوری مقدس روم بود، اما امپراطوران این امپراطوری نتوانستند استیلای خود را بر ایتالیا حفظ کنند، 3- در حال تجزیه و احیاناً با شروع جنگهای ایتالیا در 1494م، است، ایتالیا میدان جنگ کشورگشایی فرانسه و خاندان هابسبورگ گردید، جنگهای اروپایی انقلاب فرانسه سازمان ایتالیای قرن 18 میلادی را بر هم ریخت، ناپلئون چند بار نقشۀ ایتالیا را تغییر داد جمهوریهای سیسپادان و ترانسپادان که در 1796م، تشکیل شده بود با هم به جمهوری سیزالپین تبدیل شد (1797م،) که پیمان کامپوفورمیو آنرا در 1802م، به رسمیت شناخت، جمهوری سیزالپین مشتمل بر لومباردی و امیلیا و رومانیا جمهوری ایتالیا نامیده شد و در 1805 میلادی نامش به مملکت ایتالیا (تحت سلطنت ناپلئون نیابت سلطنت اوژن دوبو آرنه) تبدیل گردید و ونسی بآن منضم شد، 4- ایتالیای نوین از 1861م، تا ظهور دیکتاتوری فاشیستی موسولینی میباشد و بر طبق قانون اساسی که ساردنی در 1848م، اتخاذ کرده بود اداره شد، در سلطنت ویکتورامانوئل دوم (1861- 1878م،) و پادشاهی اومبرتوی اول (1878- 1900م،) و نیمۀ اول سلطنت ویکتور امانوئل سوم (1900- 1947م،) حکومت ایتالیا نسبتاً قرین آزادی بود، در این مدت ایتالیا مستعمراتی از قبیل (سومالی لند، اریتره، لیبی) بدست آورد و از جنبۀ صنعتی توسعه یافت، جمعیت آن بیش از اندازه زیاد شد ولی مهاجرتهایی به آمریکا صورت گرفت، بالاخره میهن پرستان ایتالیا در 1921م، نهضتی تشکیل دادند که منجر به پیدایش فاشیسم گردید و رهبر آن بنیتو موسولینی گردید وی خدمات قابل ملاحظه به ایتالیا کرد، تا زمانیکه شاه موسولینی را عزل کرد و بادوگلیو را به نخست وزیری منصوب نمود و ایتالیا را تسلیم متفقین کرد، دولت بادوگلیو در اکتبر 1943م، به آلمان اعلان جنگ داد و متفقین ایتالیا را بعنوان ’هم نبرد’ بر ضد آلمان شناختند، در سال 1944م، دولت بادوگلیو استعفا داد و شاه اختیارات خود را به پسرش اومبرتوی دوم واگذار کرد و در نتیجه به آرای عمومی ایتالیا جمهوری شد (1946م،) و ایتالیا در سال 1955م، به عضویت سازمان ملل پذیرفته شد، رجوع به دائرهالمعارف فارسی و فرهنگ فارسی معین شود
جمهوری ایتالیا در حدود 47021000 تن جمعیت دارد، پایتختش شهر رم است، و قسمت شمالی آن بوسیلۀ کوههای آلپ از فرانسه، سویس، اتریش، و یوگسلاوی مجزا شده، قسمت مرکزی و جنوبی شبه جزیره ایست چکمه مانند که میان دریاهای تیرنه و آدریاتیک در مدیترانه پیش رفته است، کشور جمهوری سان مارینو و کشور مستقل واتیکان در داخل خاک ایتالیا واقعند، ایتالیا به 19 ناحیه منقسم میشود که مشتمل بر 91 ایالت است، بر طبق قانون اساسی 1948 مقرر شده است که باین نواحی در امور داخلی حقوق خودمختاری اداری اعطا شود، ولی تا این تاریخ فقط نواحی مرزی وال، آئوستا، ترنتینو، آلتو، آویجه و فریولی و نتسیا جولیا و جزایر سیسیل، و ساردنی خودمختاری یافته اند، دیگر نواحی عبارتند از: آبروتتسی، مولیزه، آپولیا، امیلیا، رومانیا، اومبریا، بازیلیکاتا، پیمون، توسکان، کالابریا، کامپانیا، لاتیوم، لومباردی، لیگوریا، مارکه و ونسی، از رودهای ایتالیا باید رود پوکه در دامنه های آلپ جاریست و همچنین رودهای آرنو، وتیبر را نام برد، ثروتمندترین منطقۀ ایتالیا قسمت شمالی آن است که شامل میلان، جنوا و تورن میباشند، قسمت مرکزی دارای مراکز تاریخی و فرهنگی معتبری از قبیل بولونیا، پیز، راونا، رم و فلورانس میباشد، صادرات ایتالیا میوه، شراب، روغن زیتون و پنیر است، ایتالیاسرزمین باستانی است که شامل چند قسمت است: 1- در موقعی که مورد هجوم قبایل وحشی قرار گرفته و در حدود قرن هشتم قبل از میلاد اتروسکها در ایتالیای شمالی و یونانیان در سواحل جنوبی مستقر شدند و در قرن 5 میلادی سلتها (یا گلها در اصطلاح مورخین رومی) به ایتالیا هجوم آوردند و اتروسکها را از درۀ رود پو بطرف جنوب راندند، ولی پیشروی اتروسکها را سامنتیها متوقف ساختند، لاتینها با سابینها (همسایۀ آنها) نیای رومیان بودند، تاریخ ایتالیا از قرن 5 قبل از میلاد تا قرن 5بعد از همان تاریخ میباشد که امپراطوری روم است، 2- تاریخ قرون وسطایی است که پس از تقسیم امپراطوری کارولنژیان در قرن نهم تشکیل و بتدریج ایتالیا از زیرفرمان امپراطوری خارج و دستخوش هرج و مرج گردید، سرانجام اوتوی (پادشاه آلمان) به دعوت پاپ به ایتالیا تاخت و بعنوان شاه ایتالیا حکومت کرد و در 962 میلادی بعنوان امپراطور بدست پاپ تاجگذاری نمود و این اتحاد آلمان و ایتالیا آغاز امپراطوری مقدس روم بود، اما امپراطوران این امپراطوری نتوانستند استیلای خود را بر ایتالیا حفظ کنند، 3- در حال تجزیه و احیاناً با شروع جنگهای ایتالیا در 1494م، است، ایتالیا میدان جنگ کشورگشایی فرانسه و خاندان هابسبورگ گردید، جنگهای اروپایی انقلاب فرانسه سازمان ایتالیای قرن 18 میلادی را بر هم ریخت، ناپلئون چند بار نقشۀ ایتالیا را تغییر داد جمهوریهای سیسپادان و ترانسپادان که در 1796م، تشکیل شده بود با هم به جمهوری سیزالپین تبدیل شد (1797م،) که پیمان کامپوفورمیو آنرا در 1802م، به رسمیت شناخت، جمهوری سیزالپین مشتمل بر لومباردی و امیلیا و رومانیا جمهوری ایتالیا نامیده شد و در 1805 میلادی نامش به مملکت ایتالیا (تحت سلطنت ناپلئون نیابت سلطنت اوژن دوبو آرنه) تبدیل گردید و ونسی بآن منضم شد، 4- ایتالیای نوین از 1861م، تا ظهور دیکتاتوری فاشیستی موسولینی میباشد و بر طبق قانون اساسی که ساردنی در 1848م، اتخاذ کرده بود اداره شد، در سلطنت ویکتورامانوئل دوم (1861- 1878م،) و پادشاهی اومبرتوی اول (1878- 1900م،) و نیمۀ اول سلطنت ویکتور امانوئل سوم (1900- 1947م،) حکومت ایتالیا نسبتاً قرین آزادی بود، در این مدت ایتالیا مستعمراتی از قبیل (سومالی لند، اریتره، لیبی) بدست آورد و از جنبۀ صنعتی توسعه یافت، جمعیت آن بیش از اندازه زیاد شد ولی مهاجرتهایی به آمریکا صورت گرفت، بالاخره میهن پرستان ایتالیا در 1921م، نهضتی تشکیل دادند که منجر به پیدایش فاشیسم گردید و رهبر آن بنیتو موسولینی گردید وی خدمات قابل ملاحظه به ایتالیا کرد، تا زمانیکه شاه موسولینی را عزل کرد و بادوگلیو را به نخست وزیری منصوب نمود و ایتالیا را تسلیم متفقین کرد، دولت بادوگلیو در اکتبر 1943م، به آلمان اعلان جنگ داد و متفقین ایتالیا را بعنوان ’هم نبرد’ بر ضد آلمان شناختند، در سال 1944م، دولت بادوگلیو استعفا داد و شاه اختیارات خود را به پسرش اومبرتوی دوم واگذار کرد و در نتیجه به آرای عمومی ایتالیا جمهوری شد (1946م،) و ایتالیا در سال 1955م، به عضویت سازمان ملل پذیرفته شد، رجوع به دائرهالمعارف فارسی و فرهنگ فارسی معین شود
از یونانی ستادین، معادل است با 600 پای (قدم) یونانی. و انّما رصد المأمون کان لما طالع من کتب الیونانیین حصه الجزو الواحد خمسمائه اسطاذیا و هو مقدارلهم... (تحدید نهایات الاماکن لابی ریحان البیرونی) ، آتش کاو از آهن. (از منتهی الارب) ، چیزی است که به آن خاک از کله برمیدارند و آنچه به آن خمیر از لاوک بردارند. ج، اساطیم، فروزینۀ آتش. (منتهی الارب) ، نوعی از حدید است که فولاد باشد. (تحفۀ حکیم مؤمن). شاپورگان. شابرقان. (داود ضریر انطاکی ذیل کلمه حدید). پولاد کانی. ذکر. فولاد معدنی، از آلات منجنیق حدیده ای است در طرف سهم، آنجا که سنگ افکندنی را آویزند
از یونانی ستادین، معادل است با 600 پای (قدم) یونانی. و انّما رصد المأمون کان لما طالع من کتب الیونانیین حصه الجزو الواحد خمسمائه اسطاذیا و هو مقدارلهم... (تحدید نهایات الاماکن لابی ریحان البیرونی) ، آتش کاو از آهن. (از منتهی الارب) ، چیزی است که به آن خاک از کله برمیدارند و آنچه به آن خمیر از لاوک بردارند. ج، اساطیم، فروزینۀ آتش. (منتهی الارب) ، نوعی از حدید است که فولاد باشد. (تحفۀ حکیم مؤمن). شاپورگان. شابرقان. (داود ضریر انطاکی ذیل کلمه حدید). پولاد کانی. ذکر. فولاد معدنی، از آلات منجنیق حدیده ای است در طرف سهم، آنجا که سنگ افکندنی را آویزند
تکه. شهری در ترکیه، در کیلیکه (قدیم) و از شهرهای معروف روم شرقی، واقع در ساحل مدیترانه نزدیک خلیج قسطنطنیه، دارای 27هزار جمعیت و صنایع نساجی و غذایی. (از فرهنگ فارسی معین، اعلام) (از لاروس) ، در پس انداختن و زمان دادن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). بتأخیر انداختن و مهلت دادن. (از اقرب الموارد). مهلت دادن. (ترجمان القرآن جرجانی). زمان دادن. (تاج المصادر بیهقی). امهال. (یادداشت مؤلف)
تکه. شهری در ترکیه، در کیلیکه (قدیم) و از شهرهای معروف روم شرقی، واقع در ساحل مدیترانه نزدیک خلیج قسطنطنیه، دارای 27هزار جمعیت و صنایع نساجی و غذایی. (از فرهنگ فارسی معین، اعلام) (از لاروس) ، در پس انداختن و زمان دادن. (منتهی الارب) (ناظم الاطباء). بتأخیر انداختن و مهلت دادن. (از اقرب الموارد). مهلت دادن. (ترجمان القرآن جرجانی). زمان دادن. (تاج المصادر بیهقی). امهال. (یادداشت مؤلف)
لغت سریانی باشد، نام امیرالمؤمنین علیه السلام است، (برهان) (از آنندراج) (از غیاث اللغات)، نام امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه السلام است در تورات، (صحاح الفرس) : در این معنی که گفتم بیگناهم به پیغمبر بحق ایلیا هم، (یادداشت بخط مؤلف بدون ذکر نام شاعر)، و آن حضرت را نام تنها نه علی است در توراه ایلیا و در سماوات مرتضی (ع) است پس روا باشد که آن اختیار برای طلب آن شرف کرده باشند، (کتاب النقض ص 582) نام یکی از پیغمبران بنی اسرائیل است، بسیار گردانیدن، (آنندراج) (المصادر زوزنی)، آمره اﷲ، بسیار گردانید خدای نسل و مواشی او را، (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد)، فرمان، (منتهی الارب) بعضی گویند نام اصلی خضر علیه السلام است، (برهان) (غیاث) (آنندراج)، ایلیابن ملکان نام حضرت خضر علیه السلام است، (صحاح الفرس)
لغت سریانی باشد، نام امیرالمؤمنین علیه السلام است، (برهان) (از آنندراج) (از غیاث اللغات)، نام امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه السلام است در تورات، (صحاح الفرس) : در این معنی که گفتم بیگناهم به پیغمبر بحق ایلیا هم، (یادداشت بخط مؤلف بدون ذکر نام شاعر)، و آن حضرت را نام تنها نه علی است در توراه ایلیا و در سماوات مرتضی (ع) است پس روا باشد که آن اختیار برای طلب آن شرف کرده باشند، (کتاب النقض ص 582) نام یکی از پیغمبران بنی اسرائیل است، بسیار گردانیدن، (آنندراج) (المصادر زوزنی)، آمره اﷲ، بسیار گردانید خدای نسل و مواشی او را، (منتهی الارب) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد)، فرمان، (منتهی الارب) بعضی گویند نام اصلی خضر علیه السلام است، (برهان) (غیاث) (آنندراج)، ایلیابن ملکان نام حضرت خضر علیه السلام است، (صحاح الفرس)
نام بیت المقدس است، (برهان) (آنندراج) (غیاث)، اورشلیم و آن از شهرهای فلسطین است، (مفاتیح)، الیا، الیاء، ایلیاء: به دژهوخت گنگ آمد از راه شام که خوانیش بیت المقدس بنام بدان گه که ضحاک بد پادشا همی خواند آن خانه را ایلیا، اسدی، و از آن پس ایلیا را دارالملک ساخت و دژهوخت سرای و ایوان او بوده است و ایلیا بیت المقدس است چنانکه فردوسی گوید: بتازی ورا خانه پاک دان برآورده ایوان ضحاک خوان، بعضی از پارسیان او را اورشلیم خوانند و خانه پاک که بیت المقدس خوانند، (مجمل التواریخ و القصص ص 41)، هر چه از بیت المقدس آبادبود خراب بکرد و نام ایلیا بر آن نهاد، (مجمل التواریخ و القصص ص 133)، اشاره، کنایه، رمز: صد چو ماهست آن عجب درّیتیم که بیک ایماء او شد مه دونیم، مولوی، ، در تصوف، تعریض خطاب بی اشارت و عبارت، (فرهنگ فارسی معین)، رجوع به ایما شود
نام بیت المقدس است، (برهان) (آنندراج) (غیاث)، اورشلیم و آن از شهرهای فلسطین است، (مفاتیح)، الیا، الیاء، ایلیاء: به دژهوخت گنگ آمد از راه شام که خوانیش بیت المقدس بنام بدان گه که ضحاک بد پادشا همی خواند آن خانه را ایلیا، اسدی، و از آن پس ایلیا را دارالملک ساخت و دژهوخت سرای و ایوان او بوده است و ایلیا بیت المقدس است چنانکه فردوسی گوید: بتازی ورا خانه پاک دان برآورده ایوان ضحاک خوان، بعضی از پارسیان او را اورشلیم خوانند و خانه پاک که بیت المقدس خوانند، (مجمل التواریخ و القصص ص 41)، هر چه از بیت المقدس آبادبود خراب بکرد و نام ایلیا بر آن نهاد، (مجمل التواریخ و القصص ص 133)، اشاره، کنایه، رمز: صد چو ماهست آن عجب دُرّیتیم که بیک ایماء او شد مه دونیم، مولوی، ، در تصوف، تعریض خطاب بی اشارت و عبارت، (فرهنگ فارسی معین)، رجوع به ایما شود
