مفاهیم پایه وارسی (Verification) فرآیندی است که طی آن بررسی می شود آیا محصول نرم افزاری به درستی بر اساس نیازمندی ها و مشخصات طراحی پیاده سازی شده است یا خیر. این فرآیند معمولاً در مراحل مختلف چرخه حیات توسعه نرم افزار انجام می شود و هدف اصلی آن کشف نقص ها و انحرافات از نیازمندی های تعریف شده است. انواع روش های وارسی 1- وارسی ایستا (Static Verification): بررسی کد، مستندات و طراحی بدون اجرای نرم افزار • بازبینی کد (Code Review) • تحلیل ایستا (Static Analysis) • بازبینی طراحی (Design Review) 2- وارسی پویا (Dynamic Verification): تست و اجرای نرم افزار برای بررسی رفتار آن • تست واحد (Unit Testing) • تست یکپارچگی (Integration Testing) • تست سیستم (System Testing) فرآیند وارسی در چرخه حیات توسعه 1- مرحله نیازمندی ها: وارسی نیازمندی ها (Requirements Verification) 2- مرحله طراحی: وارسی طراحی (Design Verification) 3- مرحله پیاده سازی: وارسی کد (Code Verification) 4- مرحله تست: وارسی تست ها (Test Verification) 5- مرحله نگهداری: وارسی تغییرات (Change Verification) ابزارهای تخصصی وارسی • ابزارهای تحلیل ایستا: SonarQube، Coverity، Klocwork • ابزارهای تست واحد: JUnit، NUnit، pytest • ابزارهای تست یکپارچگی: Postman، SoapUI • ابزارهای تحلیل رسمی: Frama-C، PVS-Studio • ابزارهای بازبینی کد: Crucible، Gerrit، GitHub Pull Requests چالش های وارسی • وارسی سیستم های پیچیده و بزرگ • وارسی سیستم های بلادرنگ (Real-Time Systems) • وارسی سیستم های توزیع شده • وارسی سیستم های یادگیری ماشین • وارسی در محیط های چابک (Agile) استانداردهای مرتبط • ISO/IEC 12207: استاندارد فرآیندهای چرخه حیات نرم افزار • DO-178C: استاندارد وارسی نرم افزارهای هوایی • IEC 62304: استاندارد وارسی نرم افزارهای پزشکی • ISO 26262: استاندارد وارسی نرم افزارهای خودرو نتیجه گیری و بهترین روش ها وارسی مؤثر نیازمند ترکیبی از روش های ایستا و پویا است. بهترین روش ها شامل: • شروع وارسی از مراحل اولیه توسعه • استفاده از ابزارهای خودکار وارسی • مشارکت همه ذینفعان در فرآیند وارسی • مستندسازی کامل نتایج وارسی • یکپارچه سازی وارسی در خط لوله CI/CD
مفاهیم پایه وارسی (Verification) فرآیندی است که طی آن بررسی می شود آیا محصول نرم افزاری به درستی بر اساس نیازمندی ها و مشخصات طراحی پیاده سازی شده است یا خیر. این فرآیند معمولاً در مراحل مختلف چرخه حیات توسعه نرم افزار انجام می شود و هدف اصلی آن کشف نقص ها و انحرافات از نیازمندی های تعریف شده است. انواع روش های وارسی 1- وارسی ایستا (Static Verification): بررسی کد، مستندات و طراحی بدون اجرای نرم افزار • بازبینی کد (Code Review) • تحلیل ایستا (Static Analysis) • بازبینی طراحی (Design Review) 2- وارسی پویا (Dynamic Verification): تست و اجرای نرم افزار برای بررسی رفتار آن • تست واحد (Unit Testing) • تست یکپارچگی (Integration Testing) • تست سیستم (System Testing) فرآیند وارسی در چرخه حیات توسعه 1- مرحله نیازمندی ها: وارسی نیازمندی ها (Requirements Verification) 2- مرحله طراحی: وارسی طراحی (Design Verification) 3- مرحله پیاده سازی: وارسی کد (Code Verification) 4- مرحله تست: وارسی تست ها (Test Verification) 5- مرحله نگهداری: وارسی تغییرات (Change Verification) ابزارهای تخصصی وارسی • ابزارهای تحلیل ایستا: SonarQube، Coverity، Klocwork • ابزارهای تست واحد: JUnit، NUnit، pytest • ابزارهای تست یکپارچگی: Postman، SoapUI • ابزارهای تحلیل رسمی: Frama-C، PVS-Studio • ابزارهای بازبینی کد: Crucible، Gerrit، GitHub Pull Requests چالش های وارسی • وارسی سیستم های پیچیده و بزرگ • وارسی سیستم های بلادرنگ (Real-Time Systems) • وارسی سیستم های توزیع شده • وارسی سیستم های یادگیری ماشین • وارسی در محیط های چابک (Agile) استانداردهای مرتبط • ISO/IEC 12207: استاندارد فرآیندهای چرخه حیات نرم افزار • DO-178C: استاندارد وارسی نرم افزارهای هوایی • IEC 62304: استاندارد وارسی نرم افزارهای پزشکی • ISO 26262: استاندارد وارسی نرم افزارهای خودرو نتیجه گیری و بهترین روش ها وارسی مؤثر نیازمند ترکیبی از روش های ایستا و پویا است. بهترین روش ها شامل: • شروع وارسی از مراحل اولیه توسعه • استفاده از ابزارهای خودکار وارسی • مشارکت همه ذینفعان در فرآیند وارسی • مستندسازی کامل نتایج وارسی • یکپارچه سازی وارسی در خط لوله CI/CD