مقدمه مفهومی مالک (Owner) در سیستم های کامپیوتری به موجودیتی (کاربر، گروه یا سیستم) اطلاق می شود که دارای بالاترین سطح اختیارات بر روی یک منبع (فایل، پردازه، شیء سیستمی) است. این مفهوم پایه ای در امنیت سیستم های اطلاعاتی محسوب می شود. کاربرد در فناوری اطلاعات 1. در سیستم های عامل: مدیریت مجوزهای فایل (مثل chown در لینوکس) 2. در شبکه های سازمانی: تفویض اختیارات مدیریتی 3. در سیستم های توزیع شده: مالکیت داده ها در معماری های مبتنی بر بلاکچین 4. در برنامه نویسی شیءگرا: مالکیت اشیا و مدیریت حافظه مثال های واقعی - کاربر ایجاد کننده یک فایل در ویندوز به عنوان مالک اولیه شناخته می شود - حساب سرویس در اکتیو دایرکتوری که مالک منابع شبکه است - قرارداد هوشمند در اتریوم که مالک دارایی های دیجیتال است نقش در توسعه نرم افزار الگوهای مالکیت در زبان های مختلف: - مدل مالکیت منحصر به فرد در Rust - سیستم Garbage Collection در Java - مدیریت دستی حافظه در C++ تاریخچه مفهوم مالکیت از سیستم های اشتراک زمانی دهه 1960 شکل گرفت. تحولات کلیدی: - 1970: معرفی مدل DAC (کنترل دسترسی اختیاری) در یونیکس - 1980: توسعه سیستم های RBAC (کنترل دسترسی مبتنی بر نقش) - 2000: مالکیت دیجیتال در سیستم های توزیع شده تفاوت با مفاهیم مشابه - با ’’Administrator’’ متفاوت است که ممکن است حق مالکیت نداشته باشد - با ’’Creator’’ که فقط در زمان ایجاد منبع نقش دارد پیاده سازی فنی - در لینوکس: دستور chown برای تغییر مالک فایل - در Windows: تب Security در Properties فایل - در Kubernetes: Resource Ownership برای مدیریت چرخه حیات چالش ها - مدیریت انتقال مالکیت در سیستم های توزیع شده - تعارض حقوق مالکیت در محیط های چندسازمانی - ممیزی تغییرات مالکیت منابع نتیجه گیری طراحی دقیق سیستم های مالکیت، پایه ای اساسی برای امنیت، پاسخگویی و مدیریت منابع در محیط های IT است.
مقدمه مفهومی مالک (Owner) در سیستم های کامپیوتری به موجودیتی (کاربر، گروه یا سیستم) اطلاق می شود که دارای بالاترین سطح اختیارات بر روی یک منبع (فایل، پردازه، شیء سیستمی) است. این مفهوم پایه ای در امنیت سیستم های اطلاعاتی محسوب می شود. کاربرد در فناوری اطلاعات 1. در سیستم های عامل: مدیریت مجوزهای فایل (مثل chown در لینوکس) 2. در شبکه های سازمانی: تفویض اختیارات مدیریتی 3. در سیستم های توزیع شده: مالکیت داده ها در معماری های مبتنی بر بلاکچین 4. در برنامه نویسی شیءگرا: مالکیت اشیا و مدیریت حافظه مثال های واقعی - کاربر ایجاد کننده یک فایل در ویندوز به عنوان مالک اولیه شناخته می شود - حساب سرویس در اکتیو دایرکتوری که مالک منابع شبکه است - قرارداد هوشمند در اتریوم که مالک دارایی های دیجیتال است نقش در توسعه نرم افزار الگوهای مالکیت در زبان های مختلف: - مدل مالکیت منحصر به فرد در Rust - سیستم Garbage Collection در Java - مدیریت دستی حافظه در C++ تاریخچه مفهوم مالکیت از سیستم های اشتراک زمانی دهه 1960 شکل گرفت. تحولات کلیدی: - 1970: معرفی مدل DAC (کنترل دسترسی اختیاری) در یونیکس - 1980: توسعه سیستم های RBAC (کنترل دسترسی مبتنی بر نقش) - 2000: مالکیت دیجیتال در سیستم های توزیع شده تفاوت با مفاهیم مشابه - با ’’Administrator’’ متفاوت است که ممکن است حق مالکیت نداشته باشد - با ’’Creator’’ که فقط در زمان ایجاد منبع نقش دارد پیاده سازی فنی - در لینوکس: دستور chown برای تغییر مالک فایل - در Windows: تب Security در Properties فایل - در Kubernetes: Resource Ownership برای مدیریت چرخه حیات چالش ها - مدیریت انتقال مالکیت در سیستم های توزیع شده - تعارض حقوق مالکیت در محیط های چندسازمانی - ممیزی تغییرات مالکیت منابع نتیجه گیری طراحی دقیق سیستم های مالکیت، پایه ای اساسی برای امنیت، پاسخگویی و مدیریت منابع در محیط های IT است.